کیارستمی و اصغر فرهادی پیشروان درخشش جهانی
در تقویم کشورمان ۲۱ شهریور، روز ملی سینما نام‌گذاری شده است. سینمایی که کارگردانان بزرگانی، چون عباس کیارستمی، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی اصغر فرهادی، فریدون جیرانی، سیروس الوند، مرضیه برومند، مجید مجیدی، کامبوزیا پرتوی، کمال تبریزی، جعفر پناهی، محسن امیریوسفی و بزرگان بی‌شماری که سینمای ایران را تا حد بسیار قابل قبولی بالا بردند و باعث شدند پای سینمای ایران به جشنواره‌ها و رویداد‌های بین‌المللی باز شود و حتی نخل طلای کن و خرس نقره‌ای ونیز و اسکار را به ایران بیاورند.
به بهانه روز ملی سینما جشنواره‌های سینمایی مهم و فیلم‌هایی از سینمای ایران که در ۵ دهه اخیر موفق به دریافت جوایز از آکادمی اسکار، جشنواره ونیز، فستیوال فیلم کن و جشنواره برلین شده‌اند و خوش درخشیده‌اند نگاهی انداختیم که در ادامه می‌خوانید. لازم یه ذکر است که فیلم‌های نامزد شده را بررسی نکردیم و فقط آن‌هایی که موفق به کسب جایزه شده بودند را در این گزارش آوردیم.
اسکار و ایرانی‌هایی که به آن رسیدند
در سال ۱۹۲۹ مراسم اهدای جوایز علوم و حرکات متحرک آغاز شد و حدود ۱۰ سال بعد با نام اسکار شهرت پیدا کرد. کارگردانان، فیلم‌نامه‌نویسان و تدوین‌گران و ... زیادی در این آکادمی عضویت دارند. از میان فیلم‌هایی که درجشنواره شرکت می‌کنند فیلم‌هایی که فاکتور‌های مورد نظر آکادمی را داشته باشند میان اعضای آکادمی به داوری گذاشته میشود و سپس برای محاسبه به یک شرکت فرستاده میشود و درنهایت از میان ۵ اثر برگزیده در هر بخش و ۱۰ فیلم برتر، داوری نهایی صورت می‌گیرد. ازمیان آثار سینمای ایران، دو فیلم از اصغرفرهادی موفق به دریافت جایزه اسکار شدند.
«فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی و با بازی شهاب حسینی، ترانه علیدوستی در سال ۱۳۹۴ تولید شد و توانست جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن، جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان، جایزه بهترین فیلم‌نامه جشنواره کن را به خود اختصاص دهد.
رعنا و عماد زن و شوهر جوانی هستند که به‌خاطر این‌که خانه‌اشان در در معرض تخریب است؛ مجبور می‌شوند که از به یک خانه جدید نقل مکان کنند. ولی ظاهرا رد پای ناخوشایندی از فردی که قبلا درهمان خانه زندگی می‌کرده باقی مانده است که دردسر‌هایی را برای رعنا و عماد به همراه دارد.
«جدایی نادر از سیمین» روایتی است از داستان زندگی سیمین و نادر. تمام مقدمات مهاجرت خانوادگی سیمین و تادر و دخترشان ترمه فراهم میشود؛ ولی نادر به‌خاطر مراقبت از پدر بیمارش که آلزایمر دارد راضی نمی‌شود که او را تنها رها کند. اختلافات سیمین و نادر تاجایی ادامه پیدا می‌کند که سیمین درخواست طلاق می‌دهد. اما دادگاه درخواست سیمین برای گرفتن حضانت دخترش را نمی‌پذیرد. این فیلم اصغرفرهادی که در سال ۱۳۸۹ تولید شد. لیلا حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی از بازیگران این فیلم بودند. «جدایی نادر از سیمین» بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان گلدن گلوب، اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را دریافت کرده است.
وقتی نخل طلای کن طعم گیلاس گرفت
در سپتامبر ۱۹۳۹ در شهرکن در جنوب فرانسه، برای اولین بار جشنواره کن راه‌اندازی شد. بعد‌ها چندین بار این جشنواره متوقف و از سرگرفته شد. در سال ۱۹۵۱ برای اولین بار، نخل طلایی به‌عنوان اصلی‌ترین جایزه جشنواره کن معرفی شد. از میان فیلم‌های ایرانی، طعم گیلاس توانسته این جایزه را از آن خود کنند.
«طعم گیلاس» روایتی است از مردی میانسال به نام آقای بدیعی. او در کنار درختی برای خودش قبری کنده و قصد دارد که با خوردن قرص‌های خوابش خودکشی کند و در قبرش بخوابد. اما می‌خواهد که کسی را پیدا کند که بعد از مرگش روی او خاک بریزد. ولی او در مسیر جست‌وجو برای این‌که شخص مورد نظرش را پیدا کند با آدم‌های مختلفی روبرو میشود. کارگردان «طعم گیلاس» عباس کیارستمی محصول سال ۱۳۷۶ است و موفق شده نخل طلایی جشنواره‌ی کن، بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم بوستون، جایزه‌ی ویژه‌ی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم استانبول را کسب کند
برندگان ایرانی خرس نقره‌ای در جشنواره کن
خرس نقره‌ای جشنواره برلین یکی از قدیمی‌ترین جشنواره‌های معتبر سینمایی جهان است. این جشنواره در ۶ بخش اصلی برگزار میشود و دومین جایزه معتبر آن خرس نقره‌ای است؛ که در میان آثار سینمایی، ۴ فیلم موفق شده اند که در این جشنواره خرس نقره‌ای را به دست بیاورند.
«پرده» داستان مردی است که با چند مامور درگیر میشود؛ و جفتِ سگش در این درگیری کشته میشود. او سگ دیگرش را با خود به ویلایی در شمال می‌برد. در آن‌جا دختری از او می‌خواهد که پناهش دهد. اما در ادامه مشخص میشود همه این‌ها زاییده ذهن فیلم‌نامه‌نویس هستند. کارگردانان این فیلم کامبوزیا پرتوی، جعفر پناهی هستند و در سال ۱۳۹۲ تولید شد. بازیگران فیلم «پرده» کامبوزیا پرتوی، مریم مقدم، هادی سعیدی هستند. فیلم‌نامه «پرده» خرس نقره‌ای بهترین فیلم‌نامه از برلین، برده است.
«آفساید» به کارگردانی جعفر پناهی داستان دخترانی است که حاضرند به هر قیمتی شده بازی ایران_بحرین را برای ورود ایران به جام جهانی ببیند. هرکدام از آن‌ها سعی می‌کنند تا با لباس مبدل وارد ورزشگاه شوند. سیما مبارک‌شاهی، شایسته ایرانی، محسن تنابنده در این فیلم بازی کرده‌اند. پرده محصول سال ۱۳۸۴ است. خرس نقره‌ای جشنواره‌ی برلین، منتخب هیأت داوران جشنواره‌ی تورنتو، منتخب هیأت داوران جشنواره‌ی نیویورک از جمله جوایزی است که این فیلم به خود اختصاص داده است.
فیلم «آواز گنجشک‌ها» روایت داستان مردی ساده و میانسال به نام کریم است که در مزرعه پرورش حیوانات کار می‌کند. او شیفته شترمرغ‌هاست. ولی بر اثر اتفاقی، یکی از شترمرغ‌هایش فرار می‌کند. کریم موفق نمی‌شود پیدایش کند و از کار اخراج میشود. این فیلم را مجید مجیدی کارگردانی کرده و تولید سال ۱۳۸۶ است. خرس نقره‌ای بهترین بازیگر مرد، جایزه‌ی ویژه‌ی هیأت داوران جشنواره‌ی فیلم دمشق، بهترین بازیگر مرد جشنواره‌ی آسیا پاسیفیک از جمله جوایزی است که فیلم «آواز گنجشک‌ها» دریافت کرده است.
«درباره الی» داستان مسافرت تفریحی چند خانواده برای چندروز تعطیلشان به شمال کشور است. همه آن‌ها با هم دوستانی قدیمی هستند که در تلاشند برای احمد که تازه از آلمان به ایران برگشته همسری بیابند. برای همین دختری به نام ترانه را هم همراه خود به سفر می‌برند. در جریان این سفر ترانه ناپدید میشود. در جست‌وجوی پیدا کردن ترانه، همه آن‌ها با مشکلات زیادی درگیر می‌شوند. «درباره الی» را اصغرفرهادی کارگردانی کرده‌است. گلشیفته فراهانی، پیمان معادی و صابر ابر از بازیگرانی است که در این فیلم بازی کرده‌اند. این فیلم تولید سال ۱۳۸۷ است. خرس نقره‌ای بهترین کارگردان، جایزه‌ی بهترین فیلم جشنواره‌ی ترایبکا، جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه‌ی جشنواره‌ی آسیا پاسیفیک را به خود اختصاص داده‌است.
عباس کیارستمی و قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان
جشنواره فیلم ونیز، قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در جهان و یکی از بزرگترین جشنواره‌های سینمایی جهان به شمار می‌آید. عباس کیارستمی، تنها کارگردان ایرانی است که موفق به دریافت جایزه از جشنواره فیلم ونیز شده است.
«باد مارا خواهد برد» داستان بهزاد، کیوان، علی و جهان اعضای یک گروه فیلم‌سازی هستند که برای ساخت فیلمی با موضوع مراسم سوگواری محلی، از تهران به روستایی کردنشین می‌روند و در آن‌جا منتظر مرگ پیرزنی درحال احتضار می‌مانند. عباس کیارستمی کارگردان «باد ما را خواهد برد» را کارگردانی کرده‌است. بهزاد دورانی، فرزاد سهرابی و مسعود منصوری بازیگران این فیلم بودند. این فیلم محصول سال ۱۳۷۷ است. برنده‌ی جایزه‌ی سنبله‌ی طلایی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم والادولید، برنده‌ی جایزه‌ی بزرگ هیأت داوران و جایزه‌ی فیپرشی جشنواره‌ی فیلم ونیز، برنده‌ی جایزه‌ی سینما ونیز جشنواره‌ی فیلم ونیز را کسب کرده‌است.
