عزتالله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ایکس (توییتر) از انتقال ۳۵۰۶ لوح تاریخی مربوط به دوره هخامنشی در بازگشت رییسجمهور ازسفر آمریکا، به ایران خبر داد.
او نوشت: پیگیریهای مستمر نتیجه داد و سرانجام ۹ صندوق، هر کدام به وزن ۷۵ کیلوگرم که شامل مجموعهای ارزشمند از میراث فرهنگی و تمدنی کشور است، از آمریکا تحویل گرفته شد.
رئیسجمهور که به منظور شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل به مقر این سازمان در نیویورک سفر کرده بود، دقایقی پیش (عصر پنجشنبه ۳۰ شهریورماه) به همراه محمولهای از الواح هخامنشی وارد ایران شد.
با بازگشت ۳۵۰۶ لوح هخامنشی، بخش دیگری از این الواح که همچنان در آمریکا است، پس از بستهبندی، به ایران انتقال داده خواهد شد.
الواح هخامنشی از جمله آثاری است که حدود ۹۰ سال پیش با موافقت دولت وقتِ ایران از کشور، خارج و برای مطالعه و بررسی به دانشگاه شیکاگو «امانت» سپرده شد. الواح در ۵۰ صندوق چوبی شامل حدود دوهزار جعبۀ مقوایی و چند پیت نفتی که در تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) به پارافین آبشده آغشته شده بودند، از راه بوشهر به آمریکا فرستاده شدند. قرار بود این الواح سه سال پس از مطالعه به ایران برگردانده شوند.
بعد از مطالعه و انتشار نتایج مطالعات در قالب چند کتاب، استرداد الواح آغاز شد، که در سه مرحله بخش کوچکی از آنها به کشور برگردانده شد؛ ۱۷۹ قطعه در نخستین محموله ارسالی در سال ۱۳۲۷ به تهران رسید. دومین محموله شامل ۳۷ هزار قطعه بود که در سال ۱۳۲۹ به ایران بازگردانده شد و در سال ۱۳۸۳ سومین محموله یعنی ۳۰۰ قطعه لوح به ایران تحویل داده شد.
برای بازگشت بخش چهارم الواح به کشور، یک شکایت، اما ورق را برگرداند. پروندۀ معروف «جنی روبین» علیه ایران تشکیل شد. رویترز در اسفند ۱۳۹۶، آن را بررسی کرد و درباره آن نوشت: سه سال پیش دادگاهی در آمریکا حکم داد، آثار تاریخی ایران که امانت در دانشگاه شیکاگو بودند، مصادره شوند و غرامت ۷۱ میلیون و ۵۰۰ هزار دلاری حاصل از فروش آن به قربانیان آمریکایی که در انفجار انتحاری در بیتالمقدس بودند، پرداخت شود. در نتیجه دادگاه آمریکایی حکم مصادرۀ این اشیاء تاریخی را صادر کرد و دستور فروشِ الواح را داد، اما در بررسی نهایی قضات دیوان عالی در دادگاهی که دوم اسفند ۱۳۹۶ برگزار شد، حکم مصادره و فروش الواح هخامنشی ایرانی لغو شد.
پس از این مرحله، مجوز خروج را اوفک (دفتر کنترل داراییهای خارجی آمریکا) باید صادر میکرد و سرانجام سال ۱۳۹۸ پس از ۸۴ سال، چهارمین محموله از الواح که شامل ۱۷۸۰ قطعه لوح هخامنشی بود به ایران بازگشت. درحال حاضر ۱۷ هزار قطعه از الواح هخامنشی همچنان در اختیار مؤسسه شیکاگو است که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چندی پیش از بازگشت تمام این الواح به ایران تا پایان سال خبر داده بود.