عباسعلی باباگل زاده، پژوهشگر دینی و دبیر حزب اعتدال و توسعه- این روزها مزین است به ولادت با سعادت نبی مکرم اسلام حضرت محمد (ص)؛ و هفته وحدت بین مذاهب اسلام، آن پیامبری که محور وحدت مذاهب اسلام و حتی دیگر ادیان میتوان از آن نام برد، قرآن کریم او را رحمت برای عالمیان و بهترین اسوه برای جهانیان معرفی کرده است.
در جهان امروز با پیشرفتهای علمی، صنعتی و تکنولوژی و فن آوریهای نوین، بیش از هر زمان به سیره نبوی و اخلاق پیامبر اکرم که قرآن به عنوان خلق عظیم از آن یاد نموده است نیازمندیم، به جهت اینکه جوامع مختلف در حوزه فرهنگی و اجتماعی از مشکلات، بی عدالتی، زورگویی، سقوط اخلاقی، انحطاط و زیاده خواهی، انحرافات و کج اندیشی و دروغ گویی ... از معنویت و حسن خلق دور گشته است.
آنچه میتواند به بشریت امروزی آرامش دهد و اخلاق و فرهنگ را اصلاح کند بازگشت و عمل به سیره رسول مهربانی ها، حضرت محمد (ص) است تا انسان در پرتو عبودیت و بندگی الهی بسوی تکامل و سعادت که هدف و مقصد نهایی است برسد، به همین منظور سیره مهمی از آن پیامبر عظیم الشان که حسن خلق و مهربانی است در این یاد داشت به آن پرداخته میشود.
حضرت محمد (ص) فرمودند:
إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ.
براستى که من براى به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شدهام.
در حقیقت در این روایت پیامبراسلام هدف از بعثت را تکمیل مکارم اخلاق بر شمردند و خود همیشه در رفتار و عمل و گفتار بدان پای بند بودند. تا جایی که خداوند متعال در قران کریم خطاب به پیامبر فرمودند: فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلینَ. سوره آل عمران. (۱۵۹)
رحمت خدا تو را با خلق، مهربان و خوش خوی گردانید، و اگر تند خو و سخت دل بودی مردم از پیرامون تو متفرق میشدند، پس، چون امت به نادانی در باره تو بد کنند از آنان درگذر و از خدا بر آنها طلب آمرزش کن و برای دلجویی آنان در کار جنگ مشورت نما، لیکن آنچه را که خود تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده که خدا آنان را که بر او اعتماد کنند دوست دارد و یاری میکند.
نقلهای تاریخی در خصوص صبر و تحمل، حسن خلق، و گذشت از بدی دیگران از سوی پیامبر فراوان است، امکان آن نیست به همه آنها اشاره شود، داستان زیر شاهدی است بر این ادعا:
روایت شده یک نفر که یهودی بود، هر روز از بالای بام بر سر و روی پیامبر (ص) خاک میریخت، چند روز در این کار وقفه افتاده بود، پیامبر مهربانیها سراغ آن فرد یهودی را گرفتند: گفتند ایشان در بستربیماری است، با اینکه آن شخص بارها حضرت را مورد اذیت و آزار قرار داده بودند، اما نبی مکرم به عیادت شان رفتند، و برای بهبودی و شفای آن مرد یهودی دعا کردند، و با این رفتار پیامبر آن مردی که این همه کینه رسول ا... را در دل داشت از عمل زشت خود پشیمان گشته و اسلام آورد و از علاقمندان به حضرت گردید.
همچنین بعد از فتح مکه و اقتدار اسلام و تسلط مسلمین بر سران و کفار قریش پیامبر اسلام عفو عمومی اعلام کردند و حتی ابوسفیان که از دشمنان سر سخت اسلام بود و شمشیرش برندهترین شمشیر علیه مسلمانان بود مورد بخشش قرار گرفت و هند همسر ابوسفیان کسی بود که بدن حمزه سید الشهداء را مثله کرد و جگر او را به دندان گرفت، تا جایی که به هند جگر خوار شهره یافته است، گذشت نمودند.
به هر حال اخلاق اسلامی یعنی انسان بودن و ارزش قائل شدن برای همهء آحاد جامعه، و رعایت حقوق شهروندی به دور از تبعیض و رعایت اعتدال در زندگی، در روایت از حضرت امام صادق علیه السلام منقول است، در تبیین مکارم الاخلاق فرمودند:
پیوند با کسی که از تو بریده، عطا نمودن به کسی که تو را محروم نموده، نیکی کردن درباره کسی که به تو بدی کرده، سلام کردن به کسی که تو را دشنام داده، انصاف دادن در مورد کسی که در مورد تو خصومت نموده و بخشیدن کسی که به تو ستم کرده است.
همانطور که در ابتداء ذکر گردید جهان امروز از معنویت و اخلاق فاصله گرفته است، برای نجات از بحرانهای اخلاقی و اجتماعی و وحدت بین مسلمانان و ادیان الهی، ضرورت دارد روش و سیره پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) همچو اخلاق، صبر، کظم غیظ و رعایت حقوق انسانها و توجه به کرامت ذاتی انسان ... به عنوان سر مشق و الگو قرار گیرد. البته وحدت موثر و حقیقی و تقریب المذاهب زمانی اتفاق میافتد که مسئولان کشور و حاکمیت و مردم، احزاب و گروهها با تفکرات و اندیشههای مختلف و متکثر در داخل با هم اتحاد و انسجام داشته باشند و در عین اختلاف سلیقهها و روشها به مسئله تکریم و وفاق ملی توجه نمایند.