روایت روزنامه شرق از ماجرای آرمیتا
از آن زمان تا به امروز همه اخبار حول این دختر در پاره‌ای از ابهامات گوناگون قرار داشته و افکار عمومی کم‌اعتماد به اخبار رسمی حاضر به باور تصاویر ضبط‌شده دوربین‌های مداربسته مترو هم نبوده؛ زیرا محتوای منتشرشده را تقطیع‌شده با هدف پنهان‌کاری قلمداد کرده است؛ اما واقعیت چیست؟
اگر به تصاویر ضبط‌شده باور نداریم، آیا راهکاری برای رسیدن به حقیقت ماجرا وجود دارد؟ اگر پاسخ صحبت‌های شاهدان عینی است که آن را هم فعلا افکار عمومی با توجه به شرایط انتشارشان با بدگمانی می‌نگرد و مطمئن نیست اگر باور کند ماجرا مانند برخی موارد مشابه نخواهد شد؟
انتشار یک ساعت فیلم از زمان ورود آرمیتا به ایستگاه مترو تا خروج او از طرف مأموران اورژانس شاید در وهله نخست تصمیم‌گیری برای اطلاع‌رسانی از دید مسئولان ذی‌ربط توجیه منطقی نداشته و ازاین‌رو گزارشی کوتاه رسانه‌ای شده است و اتفاقا در این خلاصه‌سازی غیرحرفه‌ای انجام‌شده، بخش‌های مهمی از داستان نهم مهرماه پخش نشده است؛ لحظاتی که می‌تواند در بازشدن گره‌های این پرونده کمک کند.
با توجه به گذشت یک هفته از حادثه و ادامه فضای مه‌آلود حول داستان تلخ آرمیتا، بالاخره فرصتی فراهم شد تا فیلم کامل همه دوربین‌های مترو برای بخشی از خبرنگاران به نمایش درآید، با توجه به یک ساعت فیلمی که از زوایای مختلف در روز حادثه ضبط شده، چند نکته اساسی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
یک- «طبق آنچه در هفته‌های گذشته در مترو شاهد هستیم، مأموران پلیس و آمران به حجاب یا بیرون ایستگاه می‌ایستند یا قبل گیت ورودی، حتی در سکو یا داخل واگن‌ها این حجاب‌بانان حضور رسمی تاکنون نداشته‌اند؛ بنابراین اگر تذکر حجابی برای آرمیتا رخ داده، باید در محدوده بیرون ایستگاه یا قبل گیت ورودی باشد». مطابق با یک ساعت فیلمی که از زمان ورود آرمیتا به ایستگاه شهدا و خروج او بر روی برانکارد اورژانس در دوربین‌های این ایستگاه ضبط شده، تصاویر بدون تقطیع و سانسور حکایت از حضورنداشتن مأموران متذکر حجاب در آن ساعت روز در این ایستگاه دارد، نه بیرون ایستگاه نه در گیت ورودی مترو و نه حین احیای قلبی آرمیتا خبری از نیروهای متذکر حجاب نیست.
در همین راستا، مسعو درستی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران، در گفت‌وگو با «شرق» تأکید داشت که مترو موظف به اجرای قانون حجاب است و طبق پروتکل اجرائی حضور متذکران حجاب همراه با مأمور انتظامی، فقط در پشت گیت مترو مجاز است و حتی عبور از گیت یا حضور در سکوی مترو به دلایل بسیار زیادی امکان‌پذیر نیست.
دو- «یکی از ابهامات مهمی که تأکید بسیاری روی آن بوده، احتمال حضور مأمور یا آمر به معروف داخل واگن و احتمال تقطیع فیلم است» که در فیلم کامل به نمایش درآمده برای اصحاب رسانه، صحنه قابل حذفی به معنای سانسور وجود نداشت، آرمیتا در سلامت کامل، با آرامش مسیر ورودی تا سکو را طی کرد و حدود سه دقیقه هم در مغازه داخل مترو در حال خرید بود. در این مسیر توقف خاصی هم نداشت.
سه- از نکات مهم فیلم که با کوتاه‌سازی حذف شده، زبان بدن آرمیتاست. او در تمام مدتی که منتظر دوستانش است، رفتاری که حاوی وجود تنش، نگرانی یا استرس مانند راه‌رفتن یا صحبت با اطرافیان و... باشد، از خود بروز نداده؛ حتی وقتی اولین دوستش که می‌آید، بسیار عادی مشغول میل‌کردن خوراکی خود می‌شود و برخلاف عادت دختران که اگر اتفاق ناخوشایند یا استرس‌زا را تجربه کرده باشند، بلافاصله به دوست صمیمی خود تعریف می‌کنند، هم ما نشانی از این حالت نمی‌بینیم و آرمیتا در کنار دوستش و مسافر دیگری که کنارش نشسته، در حال روایت هیچ داستانی نیست و سرش با خوراکی‌اش گرم است تا دوست سوم از راه برسد.
چهار- «یکی از مهم‌ترین ابهاماتی که در ماجرای روایت‌شده از آرمیتا وجود دارد، آن چیزی است که در واگن قطار 134 رخ داده است. در یک هفته گذشته فیلمی از واگن منتشر نشده و همین امر سبب دامن‌زدن به شایعه‌ها شده است. برخی معتقدند حضور مأمور متذکر حجاب در واگن و برخورد فیزیکی او با آرمیتا سبب حادثه شده است. آیا چنین برخوردی در چهار ثانیه حضور آرمیتا در واگن رخ داده است؟»
با آمدن سومین دوست، سه دختر دانش‌آموز با تأمل و آرامش به‌عنوان آخرین مسافران قطار 134 وارد واگن می‌شوند و در چهار ثانیه او بیهوش شده و سرش به لبه واگن می‌خورد، در این حین تعدادی از مسافران قطار به کمک دوستان آرمیتا می‌آیند که از قبل مسافر قطار بودند؛ مانند خانم سفیدپوشی که تا زمان آمدن اورژانس هم کنار آرمیتا می‌ماند، دختر جوانی که حجاب هم ندارد و اگر مأمور حجابی در واگن بود، مطمئنا پیش از آرمیتا به او و سایر مسافران بی‌حجاب واگن تذکر می‌داد و هنگام خروج از واگن احتمالا باید شاهد ادامه تنش بین مسافران و مأمور حجاب می‌بودیم؛ زیرا تجربه نشان داده زنان در برابر رفتار تهاجمی یا هتاکی برخی از آمران به معروف در امر حجاب در مقابل رفتارهای خاص می‌ایستند و امکان ندارد سکوت کنند. زنان در یک سال گذشته نشان داده‌اند حتی با داشتن اعتقاد به حجاب اجباری در چنین مواقعی در مقابل رفتار خشن، واکنش حمایتی از فرد تذکرگیرنده نشان می‌دهند.
پنج- هرچند اصل حضور حجاب‌بانان «افرادی که مأمور رسمی امر به معروف یا نیروی پلیس یا نیروی رسمی مترو برای تذکر حجاب باشند» شایعه تأثیر نقش چنین فردی در واگن‌های قطار جای تأمل دارد؛ زیرا مسعود درستی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران، در گفت‌وگو با «شرق» با تکذیب استخدام حجاب‌بان برای داخل واگن زنان تأکید داشت: چنین تصمیمی هرگز مطرح نبوده و نیست؛ بنابراین در هیچ واگنی شاهد حضور متذکران حجاب نیستیم و نخواهیم بود. آنچه مترو با درخواست استخدام نیرو به دنبالش بوده، رفع نیاز خود در سکوها در مسائل امنیتی مترو است؛ مانند تذکر به آقایان برای واردنشدن به واگن زنان و تذکر حجاب در محدوده وظایف این افراد قرار ندارد.
شش- یکی از نکات جالب فیلم که به دلیل کوتاه‌شدن گزارش تصویری صداوسیما حذف شده، مربوط به مسافری است که زمان بیهوش‌شدن آرمیتا با او از قطار خارج شد؛ یعنی همان خانم سفیدپوش، او در بخشی از فیلم در حال توضیح‌دادن حادثه به مأمور مترو است که با دیدن زبان بدن این دختر در تشریح ماجرا می‌توان متوجه شد که آرمیتا یکباره به عقب افتاده است، حرکات بدن این مسافر نشانی از هل‌دادن یا ورود فشار فیزیکی از سوی فردی حال چه مسافر، چه همراه، چه مأمور احتمالی ندارد و مدل پاها و دست او حالتی مثل به هم خوردن تعادل را نشان می‌دهد.
هفت-« یکی از دلایل اقناع‌نشدن افکار عمومی به پخش‌نشدن فیلم واگن قطار 134 بازمی‌گردد که اگر در چهار ثانیه اتفاق خاصی رخ نداده، چرا تصاویر پخش نشده است؟». واقعیت این است که همه واگن‌های قطار مجهز به دوربین فیلم‌برداری نیستند، قطار 134 هم متأسفانه از این دست قطارها بوده و با توجه به حضور خبرنگار «شرق» این نکته قابل تأکید است که دوربینی در این واگن‌ها نبود.
در همین زمینه، درستی در پاسخ به این سؤال که «چندی پیش خبر نصب دوربین در واگن زنان برای گزارش بدحجابی منتشر شده و افکار عمومی در همین راستا نبود دوربین را باور ندارد» گفت: اول اینکه این دوربین‌ها «آفلاین» هستند؛ پس به‌هیچ‌عنوان کارکرد برخورد با بی‌حجابی نداشته و نخواهند داشت، هدف اصلی این دوربین‌ها ارتباط مستقیم بین راهبر و مسافران است که متوجه آنچه در واگن‌ها رخ می‌دهد، در صورت نیاز باشد و حتی منِ مدیر مترو هم دسترسی آنلاین به این تصاویر ندارم؛ پس این شایعه از اساس کذب است.
او همچنین درباره قطار 134 توضیح داد: واگن‌های دی‌سی همان مدل قرمز و آبی قدیمی هستند که سری 100 و 200 دارند و فاقد دوربین مداربسته هستند. سری جدیدتر واگن‌ها ای‌سی هستند که تیپ و ظاهر به‌روزتری هم دارند. اینها سری 100، سری 300 و 500 دارند که در زمان ثبت سفارش سری 100 همچنان درخواست نصب دوربین مطرح نبوده؛ پس این سری هم فاقد دوربین هستند؛ اما زمان ثبت سفارش 300 و 500 درخواست نصب دوربین ثبت شده و این دو سری از «ای‌سی»ها دارای دوربین مداربسته هستند. همان‌طور که شما امروز دیدید، هیچ‌کدام از قطارهای سری 100 دسته «ای‌سی»ها مجهز به دوربین نیستند و قطار 134 ما هم از ابتدا دوربین نداشته است.
هشت-«در اخبار بارها گفته شد که احیای اولیه از سوی یک پرستار و بهیار که مسافر مترو بودند، انجام شد و در نهایت با حضور مأموران اورژانس او به بیمارستان منتقل شد؛» اما نکته‌ای که در فیلم کامل تأمل‌برانگیز است، تأخیر نزدیک به 20 دقیقه‌ای اورژانس برای حضور بالای سر بیمار است؛ تأخیری که قابل چشم‌پوشی نیست و ممکن است حضور سریع و به‌موقع اورژانس شرایط آرمیتا را به گونه‌ای دیگر رقم می‌زد؛ هرچند که پزشک معالج او صراحتا گفت اورژانس اقدامات اولیه را به‌درستی انجام داده؛ اما از تأثیر تأخیر در درمان فوری چیزی نگفت.
