این مقدمهِ گزارشی است که رویترز به قلم دو تن از خبرنگاران خود به بهانه انعکاس وقایع مرتبط با رویارویی نظامی کمسابقه اخیر میان شاخه نظامی جنبش مقامت اسلامی فلسطین، حماس و ارتش اسرائیل منتشر کرده است.
در این گزارش حمله غافلگیرکننده روز شنبه فلسطینیان که از هوا و زمین به سرزمینهای اشغالی صورت گرفت «بدترین شکست دفاعی اسرائیل» پس از جنگ «یوم کیپور» در سال ۱۹۷۳ (جنگ اعراب و اسرائیل که سوریه و مصر مستقیم در آن وارد شدند) قلمداد شده است.
رویترز به این نکته اشاره میکند که حماس از دو سال پیش با مخفی نگه داشتن برنامههای نظامی خود و متقاعد کردن اسرائیل به عدم تمایل برای رویارویی نظامی، مقدمات این حمله را فراهم کرده بود.
به گفته یک منبع نزدیک به حماس، در حالی که اسرائیل به این باور رسیده بود که با ارائه مشوقهای اقتصادی به کارگران غزه، حماسِ خسته از جنگ را مهار کرده است، جنگجویان این گروه مشغول آموزش و تمرینهای نظامی بودند.
این منبع بسیاری از جزئیات مربوط به روایت آغاز حمله و شدت گرفتن آن را که توسط رویترز جمع آوری شده است، ارائه کردهاند.
سه منبع در داخل تشکیلات امنیتی اسرائیل، که طبق معمول خواستار مخفی ماندن هویت و نامشان شدهاند نیز اطلاتی تکمیلی در اختیار رویترز قرار دادهاند.
منبع نزدیک به حماس میگوید: «جنبش مقاومت اسلامی طی ماههای گذشته از یک تاکتیک اطلاعاتی بیسابقه برای گمراه کردن اسرائیل استفاده کرد. حماس در حالی که خود را برای این عملیات بزرگ آماده میکرد این تصور عمومی را ایجاد کرده بود که حاضر نیست وارد جنگ یا رویارویی با اسرائیل شود.»
اسرائیل با حمله فلسطینیان که همزمان با روز عید سبت یهودیان در روز شنبه صورت گرفت، کاملا غافلگیر شد؛ موضوعی که شهروندان اسرائیلی و حتی مقامات این کشور به آن اذعان دارند.
جنگجویان حماس در این روز به شهرهای اسرائیل یورش بردند، حملهای بزرگ و کمسابقه که طی آن هزاران اسرائیلی کشته و دهها تن دیگر ربوده شدند.
اسرائیل از زمان شروع این حمله تاکنون بارها دست به بمباران و موشکباران غزه زده، عملیاتی انتقامی که تاکنون بیش از هزار کشته در میان فلسطینیان به جا گذاشته است.
سرگرد نیر دینار، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل از حمله اخیر حماس به عنوان «۱۱سپتامبر» دیگری، برای اسرائیل یاد میکند و میگوید که فلسطینیان «حملات سریعی از هوا، زمین و دریا انجام دادند و ما را غافلگیر کردند.»
از سوی دیگر، به گفته اسامه حمدان، نماینده حماس در لبنان، این حمله نشان داد که فلسطینیان «بدون توجه به قدرت و تواناییهای نظامی اسرائیل» مصمم هستند به اهداف تعیین شده خود دست یابند.
شبیهسازی حمله به شهرکهای اسرائیلی
منبع نزدیک به مقاومت اسلامی فلسطین میگوید که حماس برای تدارک این حمله اقدام به شبیهسازی عملیاتی علیه یک شهرک اسرائیلی ساختگی در غره کرد.
به گفته این منبع، شبهنظامیان حماس در طول ماهها عملیات فرود نظامی و حمله به این شهرکها را تمرین کردند و حتی از این تمرینهای نظامی نیز فیلمهایی تهیه کردند.
وی معتقد است که اسرائیل بی شک این تمرینها را دیده و از آن آگاه شده بود، اما در عین حال به این باور رسیده بود که حماس تمایل به ریارویی و درگیری نظامی ندارد.
در همین حال، حماس به دنبال آن بود که نزد اسرائیل وانمود کند دسترسی ساکنان باریکه محاصره شده غزه به به مشوقهای اقتصادی و فرصتهای شغلی در آن سوی مرز برایش بسیار مهم است و علاقهای به آغاز جنگ جدید ندارد.
به گفته این منبع، حماس به خوبی توانست تصویر کاملی از این موضوع که برای یک ماجراجویی نظامی علیه اسرائیل آماده نیست، ارائه دهد.
اسرائیل پس از رویارویی نظامی گسترده سال ۲۰۲۱ با حماس دست به ارائه مشوقهایی برای ساکنان نوار غزه زد تا این افراد بتوانند در کرانه باختری رود اردن و دیگر بخشهای سرزمینهای اشغالی با مجوزهای داده شده مشغول به کار شوند.
در گزارش رویترز همچنین به این موضوع اشاره شده که حقوق و دستمزد کارگران فلسطینی در بخشهای ساختمانی، کشاورزی و یا خدماتی، آنسوی نوار غزه ۱۰ برابر بیشتر از داخل آن است.
یکی دیگر از سخنگویان ارتش اسرائیل میگوید: «ما گمان میکردیم که وقتی آنها برای کار میآیند و با خود پول به غزه میبرند، سطحی از آرامش ایجاد میشود؛ اما اشتباه کردیم.»
خویشتنداری دو ساله حماس
یک منبع امنیتی اسرائیلی اذعان سپس به صراحت اذعان میکند سرویسهای امنیتی اسرائیل توسط حماس فریب خوردهاند.
این منبع میگوید: «آنها باعث شدند ما فکر کنیم که پول و اقتصاد برایشان مهم است، اما تمام مدت درگیر آموزش و تمرین نظامی بودند تا اینکه سرانجام شورش کردند.»
حماس بهعنوان بخشی از کارزار فریب خود طی دو سال گذشته از انجام هرگونه عملیات نظامی علیه اسرائیل خودداری کرد.
این خویشتنداری حتی زمانی که یک گروه مسلح دیگر در غزه «جهاد اسلامی» درگیر حملات موشکی با اسرائیل شد نیز ادامه یافت.
سکوت حماس برای القای این تصور که دغدغههای اقتصادی دارد و در پی جنگ تازهای نیست تا آنجا پیش رفت که به گفته منبع نزدیک به این گروه، انتقاد عمومی برخی حامیان را برانگیخت.
در کرانه باختری رود اردن که تحت کنترل محمود عباس، رئیس تشکیلاتی فلسطینی و گروه فتح به ریاست او است، این سکوت مورد انتقاد و حتی تمسخر واقع شد.
فتح در یکی از بیانیههای خود در ژوئن سال ۲۰۲۲، رهبران فعلی حماس را متهم کرد که به پایتختهای عربی گریخته و در «هتلها و ویلاهای مجلل» به سر میبرند، حال آنکه فلسطینان ساکن غزه را به سوی فقر و فلاکت میکشانند.
منبع امنیتی دوم اسرائیل میگوید: دورهای بود که اسرائیل اعتقاد داشت رهبر جنبش حماس در غزه، یحیی السنوار، «به جای کشتن یهودیان» به مدیریت امور در غزه مشغول است. در همان زمان و در حالیکه اسرائیل برای عادی سازی روابط با عربستان سعودی تلاش میکرد، تمرکز خود را از فعالیتهای حماس برداشت.
اسرائیل مدتهاست که به توانایی خود در نفوذ میان گروههای اسلامگرا میبالد؛ در حالیکه به گفته منبع نزدیک به حماس، بخش مهمی از طرح عملیات بزرگ علیه اسرائیل کاملا مخفی و پنهان بود تا از افشای اطلاعات مرتبط با آن جلوگیری به عمل آید.
این منبع افزود که بسیاری از رهبران حماس از این عملیات بی اطلاع بودند و حدود ۱۰۰۰(حماس گفته که بیش از 300 نیروی برای این حملات آموزش دیده بودند) نیرویی که برای این حمله آموزش میدیدند هیچ تصوری از هدف دقیق تمرینهای نظامی نداشتند.