رضا کیانیان: کارگردان نباید مثل عروسک با بازیگر برخورد کند
کمال تبریزی در ادامه نشست‌های تخصصی خود در سومین روز جشنواره با رضا کیانیان گفت و گو کرد.
کیانیان نشست را با بیان مثالی شروع کرد و گفت: اولین فیلم سینمایی که آقای کیارستمی ساخت، داستان زن و شوهری است که به روزمرگی افتاده‌اند و دیگر عاشق هم نیستند اما عادت کرده‌اند کنار هم باشند. خب این فیلم را می‌شود گذاشت یک شب بی مهتاب یا خورشید پنهان است یا هوا ابری است اما آقای کیارستمی اسم فیلم را گذاشت، «گزارش» اما چه دلیلی داشت؟ فقط با یک اسم معنی فیلم را تغییر داد. برخی از هنرمندان کار خود را با یک اسم تغییر می‌دادند.
وی افزود: حرفم این است که عصر، عصر ایده است. پس می‌خواهم بگویم ابزار، وسیله، بازیگر، طراح صحنه و تمام موارد یک فیلم اصلا مهم نیست زیرا می‌شود به راحتی جستجو کرد اما ایده اینگونه نیست. فیلم ساز فیلم کوتاه باید در دنیای مستقل خود فکر کند و از دنیای فیلم بلند کپی نکند.در واقع کار خود را انجام دهد.
کمال تبریزی در ادامه صحبت‌های کیانیان گفت: این یک مدل است که به سینمای کوتاه خیلی نزدیک است و آن ویژگی است که آقای کیارستمی داشت. تمام تلاش و نکته خاص فیلمش این بود اگر من یک روزی بتوانم همه را حذف کنم، یعنی فیلمبردار و صدابردار نداشته باشم می‌توانم دوربین را بگذارم و با بازیگر هماهنگ کنم اما به هرحال اینکه ما ایده داشته باشیم منحصر به فرد است. من از بچه های فیلم کوتاه بسیار ایده می‌گیرم.
سپس کیانیان با اشاره به اهمیت فضا دادن به بازیگر افزود: من بازیگرم و نمی‌خواهم کارگردان مثل عروسک با من برخورد کند. کارگردان باید به خلاقیت من احترام بگذارد، اگر قرار باشد مانند عروسک با بازیگر رفتار بشود، پس دیگر چرا باید یک بازیگر شناخته شده در کار بازی کند. به نظر من کارگردان باید بگوید چه چیزی از بازیگر می‌خواهد و دیگر بعد از آن را به خلاقیت او واگذار و اعتماد کند.
او در ادامه همین موضوع، خاطره‌ای از کار با کمال تبریزی در فیلم «همیشه پای یک زن در میان است» تعریف کرد.
کیانیان با بیان این که نقش بزرگ و کوچک تفاوتی نمی‌کند و مهم نوع بازی است، ادامه داد: چالش‌ها چیزهایی است که به درد من بازیگر می‌خورد. اگر نقشی کم باشد، خود بازیگر می‌تواند با هم فکری کارگردان یک چالش برای نقش ایجاد کند، یک تناقض که مخاطب آن نقش را به ذهن بسپارد هرچند نقش کم باشد. نقش کوتاه و بلند فرقی ندارد بازیگر بزرگ و کوچک داریم. در نوع بازی چالش را من بازیگر باید خلق کنم.
این بازیگر افزود: فکر اولی که به ذهن کارگردان می‌آید، به ذهن همه هم می‌رسد. برای خلاقیت باید به فکرهای بعدی بپردازیم. در چالشی که برای نقش‌ها به وجود می‌آوریم متکی به ذهن خودمان نباشیم حتی در اتود گرفتن می‌توان این چالش را برای بازیگر ایجاد کرد.
کیانیان درباره فیلمنامه فیلم‌های کوتاه گفت: ما باید فیلمنامه‌هایی داشته باشیم که برخلاف ایده پذیرفته شده و ذهنی مخاطب باشد این درست جایی است که مخاطب غافلگیر می‌شود.
او در پاسخ به اینکه بازیگر چگونه خلاقیت را وارد نقش کند، توضیح داد: در فیلم کوتاه یا فیلم بلند، بهترین کار این است که بازیگر را راهنمایی کنیم، به آن که هست نه آنچه که باید باشد. یعنی اگر نقش پلیسی را قرار است بازی کند ژست نگیرد بلکه خودش باشد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران تا ۲ آبان ۱۴۰۲ در حال برگزاری است.
