یک شبکه خانگی داریم و چند مافیا
بازی مافیا از سال‌ها پیش بین جوان‌ها پرطرفدار شده بود. مدت‌ها بعد و با استفاده از محبوبیت این بازی، سعید ابوطالب سال ۹۹ اولین قسمت شب‌های مافیا را ساخت. در این قسمت قوانین بازی تقریبا مثل قوانین مافیا بود و شرکت کنندگان بازی هم بازیگران شناخته‌شده سینما و تلویزیون بودند. از جمله حامد آهنگی، بیژن بنفشه خواه، هومن حاج عبداللهی، هادی کاظمی، مجید واشقانی، نسیم ادبی، سیما تیرانداز، شقایق دهقان، رویا میرعلمی، هومن برق‌نورد، بهنام تشکر، حسین مهری، امیرمهدی ژوله و بسیاری دیگر.
این بازی یک گرداننده هم داشت که محمدرضا علیمردانی عهده‌دار آن بود. شرکت‌کنندگان بازی بر اساس کارتی که گرداننده بین آن‌ها پخش می‌کرد، نقش‌های مختلفی مثل شهروند، مافیا، دکتر، روانپزشک و شهردار می‌گرفتند که در طول بازی باید از سایرین مخفی می‌ماند. آن‌ها که شهروند بودند، باید افراد مافیا را پیدا می‌کردند و از بازی بیرون می‌انداختند تا شهر را نجات دهند. مافیا هم برعکس تلاش می‌کردند با پوشیده نگه داشتن نقششان افراد شهر را از بازی بیرون کنند و شهر را بگیرند.
این بازی البته در زمانی تهیه و پخش شد که به دلیل کرونا پروژه‌های سینمایی و سریال‌ها فعالیت نداشتند و بازیگران با حضور در این رئالیتی‌شو‌ها بود که هم دیده می‌شدند و هم دستمزد دریافت می‌کردند.
با موفقیت این مجموعه و استقبال مخاطبان از آن، سری بعدی این مسابقه باز به کارگردانی سعید ابوطالب به اسم پدرخوانده، ساخته و پخش شد. قوانین این مسابقه با سری قبل کمی تفاوت داشت و بازیگران دیگری از جمله پژمان بازغی، امیرعلی نبویان، مجید واشقانی، ترلان پروانه، امیرحسین رستمی، امیرمهدی ژوله، بهاره افشاری و شکیب شجره شرکت‌کنندگان آن بودند. گردانندگی بازی هم با کامبیز دیرباز بود. پخش فصل این سری از آذر ۱۴۰۱ شروع شد و فصل دوم هم از مرداد امسال در شبکه نمایش خانگی عرض شده است.
مافیا زودیاک هم سومین بخش این سریال است که محمدرضا رضائیان آن را کارگردانی کرده و محمد بحرانی گرداننده آن است.
اما این سه بازی مافیا، البته تمام بازی‌های استراتژیکی نبودند که برای شبکه نمایش خانگی ساخته شدند. «ارتش سری»، «ضد» و «ناتو» هم با همین رویکرد و با این قانون که شرکت‌کنندگان باید نقش‌هایشان را پنهان می‌کردند.
پخش همزمان چند رئالیتی‌شو با یک محوریت باعث شد مجمع رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر ایران (رصتا) وارد ماجرا شود و تصمیم‌گیری‌های جدیدی بکند. این مجمع به تازگی گفته است: «اخیراً با ورود همزمان سکو‌های شبکه نمایش خانگی به تولید و انتشار برنامه‌های مافیا و برخی برنامه مشابه، این امر باعث ایجاد نارضایتی برخی کاربران شده بود. بر همین اساس مجمع رصتا به عنوان مجمع صنفی و نهاد خود تنظیم‌گر حوزه صوت و تصویر فراگیر مأموریت پیدا کرد تا چارچوبی را برای تعیین جدول پخش سکو‌های نمایش‌خانگی طراحی کند تا از این پس شاهد پخش همزمان برنامه‌های مشابه در شبکه نمایش‌خانگی نباشیم.»
یک مسابقه، حاشیه‌های بسیار
پخش همزمان چند بازی مافیا و استراتژیک تنها مسئله‌ای نیست که این روز‌ها مطرح شده است. از مدت‌ها قبل بحث‌هایی در باره تقلب شرکت‌کنندگان در بازی و همینطور ترویج دروغ در این دست بازی‌ها مطرح شد.
تیرماه ۱۴۰۱ حسین مهری یکی از شرکت‌کنندگان شب‌های مافیا در گفت‌وگویی با ایسنا از تقلبی که در یکی از قسمت‌های بحث برانگیز این مجموعه صورت گرفته بود، صحبت کرد. او گفته بود: «قسمت‌های اخیر شب‌های مافیا هم روی بیننده و هم بازیکنان بازی تاثیر منفی گذاشته است.»
مهری که در مافیا زودیاک هم حضور دارد مهرماه امسال در صفحه اینستاگرامش از خداحافظی از این بازی خبر داد و آن را ترویج‌دهنده دروغ خواند: «پروژه‌هایی مانند مافیا و زودیاک نه کار اصلی و نه دغدغه بنده است، صرفا هم به خاطر مسائل مالی در آن بازی کرده‌ام. به عقیده من این بازی با یک سیاست نادرست وارد کشور شده است؛ بازی‌ای که تفرقه‌انداز است و مهارت دروغ گفتن را در افراد رشد می‌دهد.»
در آخرین واکنش‌ها هم، امین میری، بازیگر و یکی از شرکت‌کنندگان پدرخوانده ۲ از توهین‌هایی که بعد از پخش این مجموعه به او شده، صحبت کرده است. او گفته: «خیلی از مخاطبان به تندی از من انتقاد کردند و بسیاری از بازیکنان حاضر در این مجموعه حتی مورد توهین قرار گرفتند.»
از لایک و دیس‌لایک تا شور شدن
علاوه بر این مسائل یکی دیگر از نکات منفی که در مورد این مجموعه بازی‌ها مطرح شده، استفاده بیش از اندازه از واژه‌های غیر فارسی است. تا جایی که بازیکنان حتی به جای واژه «بازیکن» از کلمه «پلیر» استفاده می‌کنند. تارگت زدن به معنای اتهام و هدف گرفتن فَکْت (حقیقت) «لایک» و «دیس‌لایک»، کاور کردن (پوشش)، پوش کردن (بیرون کردن)، سیو کردن (نجات دادن)»، اَکت (عمل)، نکست (بعدی) هم واژه‌هایی هستند که بار‌ها در این مسابقه توسط بازیکنان استفاده می‌شوند. یکی از موارد بسیار جالب استفاده از واژه «شور شدن» به معنای مطمئن شدن است. این استفاده‌های بی‌دلیل از کلمات انگلیسی و ترکیب آن با کلمات فارسی بار‌ها مورد نقد گرفته است.
