آیا افتادگی رحم خطرناک است؟

افتادگی رحم یا پرولاپس (uterine prolapse) شرایط پزشکی ناخوشایندی است؛ اما همیشه نمی‌تواند نگران‌کننده باشد. در واقع شدت آن تعیین می‌کند که این عارضه چقدر خطرناک و جدی است. در بیشتر موارد زنان با افتادگی رحم خفیف مواجه هستند. در این شرایط دکتر فوق تخصص زنان اغلب روش‌های غیرجراحی مانند تمرینات کگل (Kegel exercises) را برای مدیریت و درمان این عارضه به بیماران پیشنهاد می‌کند. اگر به افتادگی رحم مبتلا هستید، لازم است برای پیشگیری از عوارض آن با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. مطالعه این مقاله شما را با رایج‌ترین و مهم‌ترین عوارض افتادگی رحم آشنا می‌کند که می‌توانند تهدیدی برای سلامتی شما باشند.

افتادگی رحم چه عوارضی دارد؟

بارداری، زایمان طبیعی، یبوست مزمن، چاقی و بلند کردن اجسام سنگین از مهم‌ترین دلایل افتادگی رحم در زنان به‌شمار می‌روند. این عوامل باعث تضعیف ماهیچه و عضلات کف لگن می‌شوند. آن‌ها وظیفه نگهداری و پشتیبانی از رحم را برعهده دارند. وقتی این عضلات توانایی خود را از دست می‌دهند، رحم از وضعیت طبیعی خود خارج می‌شود و به سمت کانال واژن سقوط می‌کند. با توجه به اینکه شدت این افتادگی چقدر است، بیمار علائم متفاوتی را تجربه خواهد کرد. بی‌توجهی به درمان آن می‌تواند منجر به عوارض زیر شود:

عفونت و التهاب لگن

زمانی که افتادگی رحم شدید است، دهانه رحم از واژن خارج می‌شود. در این حالت بافت‌های داخلی با محیط خارجی در تماس هستند. واژن و ناحیه اطراف لگن دارای میکروبیوم (Microbiome) متنوعی هستند و ورود باکتری‌های جدید می‌تواند منجر به عفونت شود. منظور از میکروبیوم، مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌های میکروسکوپیک مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها هستند که در یک محیط معین زندگی می‌کنند. آن‌ها معمولاً در تعداد بسیار بالا و با تنوع ژنتیکی زیاد در بدن انسان و سایر موجودات زنده وجود دارند.

افتادگی رحم در کاهش جریان خون به اندام‌های لگن مانند رحم نقش دارد. کاهش جریان خون به معنای ضعیف شدن مکانیسم‌های دفاعی طبیعی بدن در برابر عفونت‌ها است؛ زیرا در این شرایط سلول‌های دفاعی بدن به اندازه کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کنند و در نتیجه توانایی مبارزه با عوامل بیماری‌زا را ندارند.

مشکل در دفع مدفوع

این مشکل بیشتر زمانی رخ می‌دهد که بیمار با افتادگی شدید رحم مواجه است. سقوط رحم به داخل کانال واژن، راست روده را تحت فشار قرار می‌دهد. به همین دلیل عبور مدفوع از راست روده و کانال مقعد دشوار خواهد شد. این فشار باعث ناراحتی و احساس پُری می‌شود که ممکن است بیمار آن را با انسداد مدفوع اشتباه بگیرد. از سویی دیگر برخی زنان مبتلا به افتادگی رحم ممکن است تغییراتی را در عادات روده خود تجربه کنند، مانند یبوست. این عارضه می‌تواند در نتیجه تغییر آناتومی و فشار روی رکتوم باشد. در این حالت حرکت مدفوع از طریق دستگاه گوارش سخت‌تر می‌شود.

با توجه به اینکه افتادگی رحم می‌تواند به‌طور غیرمستقیم منجر به بروز علائمی شبیه انسداد مدفوع شود، مهم است که بین این ۲ بیماری تفاوت قائل شوید. انسداد مدفوع یا همان انسداد روده (bowel obstruction)، یک وضعیت جدی پزشکی است که از خروج مدفوع جلوگیری می‌کند. اگر مشکوک به انسداد روده یا یبوست شدید هستید، به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارید. برای این منظور در کنار فوق تخصص زنان باید به متخصص گوارش نیز مراجعه کنید.

بی‌اختیاری ادرار (Urinary Incontinence)

عضلات و رباط‌های کف لگن از اندام‌های لگن مانند مثانه، رحم و رکتوم پشتیبانی می‌کنند. آن‌ها چیزی شبیه گهواره‌های سنتی کودکان (ننو) هستند. در این نوع گهواره‌ها، محل خواب کودک توسط بند‌های محکمی حمایت می‌شوند، رباط و عضلات کف لگن نیز چنین وضعیتی دارند. حالا تصور کنید بند‌های گهواره به هر دلیلی شل و ضعیف شوند، آنگاه قادر به نگهداری محل خواب کودک نخواهند بود. وقتی رباط‌های لگن نیز ضعیف می‌شوند، دیگر توانایی نگه داشتن اندام‌هایی مانند مثانه را ندارند و این مشکل می‌تواند منجر به بی‌اختیاری یا نشت ادرار در زنان شود.

افتادگی رحم، مجرای ادراری را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. مجرای ادراری، لوله‌ای است که ادرار از مثانه به سمت خارج بدن هدایت می‌کند. وقتی رحم از موقعیت خود خارج می‌شود، فشار بیشتری به این اندام‌ها وارد خواهد کرد و بی‌اختیاری ادراری بروز می‌کند.

درد‌های لگنی

زنان مبتلا به افتادگی رحم اغلب احساس کشیدگی در لگن را تجربه می‌کنند. این مشکل به دلیل فشار افتادگی رحم روی رباط‌ها و ساختار‌های اطراف آن است. همچنین برای جبران ضعف عضلات کف لگن، دیگر ماهیچه‌های بدن برای حمایت از رحم بیشتر تلاش می‌کنند. به همین دلیل بروز اسپاسم عضلانی و درد دور از انتظار نیست. زنانی که با بیماری‌های روماتولوژی درگیر هستند، با درد‌های لگنی شدیدتری مواجه می‌شوند. اگر در این شرایط قرار دارید، مشاوره و مراجعه به متخصص روماتولوژی (روماتولوژیست، Rheumatologist) می‌تواند برای شما مفید باشد.

خونریزی و درد هنگام مقاربت

افتادگی رحم خود به‌طور مستقیم باعث خونریزی نامنظم واژن نمی‌شود. زمانی که دهانه رحم در کانال واژن قرار می‌گیرد، آن را مستعد آسیب یا تحریک خواهد کرد. به همین دلیل بیمار با لکه‌بینی یا خونریزی نامنظم مواجه می‌شود. همچنین خوب است بدانید افتادگی رحم باعث نازایی نمی‌شود، اما با توجه به شدت آن، موقعیت رحم می‌تواند تغییر کند و همین امر باعث درد هنگام برقراری رابطه جنسی خواهد شد.

درمان افتادگی رحم چگونه است؟

اکنون که می‌دانید افتادگی رحم چیست؟ و چگونه سلامتی شما را تهدید می‌کند، بهتر است برای مدیریت و درمان آن برنامه‌ریزی داشته باشید.

پساری (Pessaries): آن‌ها ابزار‌های پزشکی هستند که در داخل واژن قرار می‌گیرند تا از رحم و عضلات کف لگن حمایت کنند.

جراحی: زمانی که افتادگی رحم شدید است و بیمار با علائمی مانند بی‌اختیاری ادرار و خونریزی واژن مواجه می‌شود، جراحی موثرترین راه درمانی به‌شمار می‌رود.
تمرینات کگل: در میان روش‌های مختلف، ورزش کگل یکی از راه‌های موثر در درمان افتادگی‌های رحم است؛ البته زمانی که شدت آن خفیف باشد. برای انجام این تمرین، نیازی نیست باشگاه بروید یا ابزار خاصی داشته باشید؛ تنها به آموزش نیاز دارید.

سوالات خود را در این زمینه می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با پزشک متخصص در میان بگذارید. همچنین با استفاده از خدمات آنلاین سلامت می‌توانید برای بررسی مشکل خود از متخصص زنان و زایمان، نوبت ویزیت آنلاین دریافت کنید.