نگاهی به یک رویه خاص در صداوسیما
مجموعه «انقلاب دوم» ساخته جواد شمقدری که این شب‌ها از شبکه یک سیما پخش می‌شود، اثری استخراج‌شده از مجموعه «روز‌های ابدی» است تا تلویزیون بتواند امسال هم برای سالگرد تسخیر سفارت آمریکا، مجموعه‌ای مناسبتی را روی آنتن داشته باشد.
این مجموعه که در ۱۶ قسمت آماده شده، بخش‌هایی از سریال ۴۳ قسمتی «روز‌های ابدی» را شامل می‌شود که به تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) مربوط است و برای نخستین بار زمستان ۹۹ روی آنتن این شبکه رفت.
پدیده استخراج یک سریال از دل یک سریال دیگر، از آن دست اقداماتی است که سابقه چندانی در شبکه‌های تلویزیونی مهم خارجی ندارد و گویی کمابیش بیشتر مختص سازمان صداوسیماست. این پدیده البته پیش از این نیز در تلویزیون خودمان اتفاق افتاده که موارد قبلی آن در سال‌های اخیر، به ساخته‌های تاریخی محمدرضا ورزی تعلق دارد.
آخرین مورد از این دست، مجموعه «کابینه» بود که در ۱۴ قسمت از سریال بلند ۹۵ قسمتی «معمای شاه» محصول نیمه نخست دهه ۹۰ استخراج شده بود و در شهریورماه ۹۸ روی آنتن شبکه دو سیما رفت. در این مینی‌سریال بخش‌هایی از «معمای شاه» جدا شده بود که به دولت عبدالحسین هژیر یکی از نخست‌وزیران محمدرضا پهلوی می‌پرداخت.
پیش از این نیز مجموعه ۱۰ قسمتی «ستارخان» به عنوان برشی از سریال ۲۷ قسمتی «ایراندخت»، در دهه فجر سال ۹۶ پخش شد. در آن زمان «ایراندخت» همچنان مراحل تولید را می‌گذراند و شبکه یک با این تمهید، اثری مناسبتی برای دهه فجر انقلاب اسلامی روی آنتن برد، اگرچه سریال اصلی حدود سه ماه بعد از همان شبکه پخش شد.
مجموعه «صدر اعظم» نیز دیگر سریال محمدرضا ورزی در بستر تاریخ معاصر است که به همین شکل روی آنتن رفت. این اثر درباره زندگی امیرکبیر که در ۹ قسمت، اسفند ۹۱ از شبکه یک سیما پخش شد، برشی از سریال ۲۱ قسمتی «سال‌های مشروطه» به شمار می‌رفت که سه سال پیش از آن در جدول پخش شبکه سه سیما قرار گرفته بود.
اما این اقدام در حالی اتفاق می‌افتد که سریال به مثابه یک اثر هنری، در مراحل تولید، به شکلی طراحی می‌شود که یک قصه اصلی را همراه با خرده‌داستان‌هایی از ابتدا تا انتها روایت کند. خرده‌داستان‌ها نیز روی درک مخاطب از محصول نهایی و پیام آن، تأثیر دارد. با برش قسمت‌هایی از یک اثر هنری که به ظاهر بخشی از قصه را روایت می‌کند، لزوما نمی‌توان باز هم به یک اثر هنری دست یافت و آنچه که حاصل می‌شود حتی اگر با همراهی خود سازنده باشد، معمولا بیش از آن که یک اثر هنری جدید باشد، تنها بریده‌ای از یک محصول هنری است.
