مواظب این قاتل باشید!
گاز مونواکسیدکربن، گازی است بی رنگ و بی بو که از مهمترین دلایل گازگرفتگی براثر استنشاق گاز منواکسید کربن، مکش نامناسب یا عدم مکش لوله‌های بخاری گازی، سوختن ناقص نفت بخاری‌های نفت سوز، بد کارکردن شومینه گازی یا سوخت ناقص و یا شومینه‌هایی با سوخت چوب، سوختن ناقص زغال در منقل‌های کرسی، بد کارکردن اجاق خوراک پزی، سوختن ناقص یا نامناسب آبگرمکن، ژنراتور‌های خانگی و کار کردن خودرو در پارکینگ‌های در بسته است.
نشانه‌های مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در وهله اول، سردرد همراه با احساس سنگینی و در صورت عدم اکسیژن رسانی مناسب گیجی، تهوع، استفراغ، سوزش شدید در ناحیه چشم و گلو، احساس گرفتگی و درد شدید در قفسه سینه، تشنج و احساس آشفتگی، تحریک پذیری، ناتوانی در تشخیص موقعیت و شرایط، کاهش هوشیاری و اغما و مرگ است.
کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می‌رود و دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد. فراموش نکنید استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است و بخاری‌های بدون دودکش به هیچ عنوان از تولید گاز CO جلوگیری نمی‌کند.
شاهین شادنیا، فوق تخصص مراقبت‌های ویژه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اهمیت رعایت نکات ایمنی در استفاده از وسایل گرمایشی، بیان کرد: گاز سمی مونوکسیدکربن بر اثر نبود اکسیژن کافی هنگام سوختن مواد سوختنی از جمله بنزین، نفت، گاز و گازوئیل تولید می‌شود.
شادنیا با اشاره به اینکه وجود گاز مونوکسید کربن در فضا هیچ علائم تنفسی در فرد ایجاد نمی‌کند، افزود: این گاز، بدون بو، رنگ وتحریک پذیر نیست؛ به عبارت دیگر نشانه‌های ظاهری برای اثبات حضور آن وجود ندارد.
وی گاز مونوکسید کربن را قاتل خاموش خواند و گفت: گاز CO در بدن، به هموگلوبین خون که مسئول انتقال اکسیژن به سلول هاست، متصل شده و به ارگان‌های مختلف بدن هم‌چون مغز و بافت‌های قلب آسیب می‌رساند، همچنین میل ترکیبی هموگلوبین به مونوکسیدکربن ۲۰۰ تا ۲۵۰ برابر میل ترکیبی آن به اکسیژن است.
وی غلظت گاز مونوکسیدکربن و زمان حضور افراد در محیط آلوده را مهمترین عامل تعیین شدت مسمومیت اعلام کرد و افزود: اگر فرد در محیط با غلظت بالای گاز سمی برای مدت کوتاه یا در محیط با غلظت پایین گاز سمی برای مدت زمان زیاد حضور داشته باشد، دچار مسمومیت شدید می‌شود.
شادنیا علامت‌های اولیه مسمومیت گازگرفتگی را مشابه علائم سرماخوردگی و آنفولانزا دانست و عنوان کرد: سردرد، بی حالی، خستگی و کوفتگی بدن از نشانه‌های اولیه مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است که در بیشتر مواقع افراد به علت سرما، تصور می‌کنند به سرماخوردگی مبتلا شده‌اند. به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه، در صورت ادامه تماس با محیط آلوده، فرد دچار تهوع، استفراغ، خواب آلودگی و در نهایت کاهش سطح هوشیاری و تشنج می‌شود و که این علائم نهایتا مرگ فرد را در پی دارد.
به گفته فوق تخصص مراقبت‌های ویژه دانشگاه، مشاهده علائم مشابه، همزمان در همه افراد خانواده یا بهبود علائم در افراد با تغییر محیط، از علت‌های عمده مراجعه افراد به مراکز است.
شادنیا درباره درمان این نوع مسمومیت، گفت: بهترین درمان، خروج فرد از محیط آلوده و تجویز کپسول اکسیژن است، البته همواره پیشگیری مهمترین اقدام است.
وی تاکید: افراد باید از وسایل گرمایشی استاندارد استفاده کنند و برای سرویس و راه اندازی آن از صاحبان صلاحیت و متخصصان در این زمینه کمک بگیرند.
فوق تخصص مراقبت‌های ویژه دانشگاه در ادامه توضیح داد: باز گذاشتن درز‌های پنجره‌ها برای ورود اکسیژن و خروج گاز‌های سمی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به جمعیت بالای شهر تهران، این استان در مقایسه با استان‌های دیگر، سردمدار آمار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است.
