بی اعتنایی هیات‌های اجرایی به مواضع رهبری درباره انتخابات ۱۴۰۲
هیات‌های اجرایی انتخابات در استان‌ها، شمشیر را از رو بسته‌اند؛ آن‌ها بدون هیچ ملاحظه‌ای کمپین رد صلاحیت نمایندگان فعلی و داوطلبان ورود به مجلس دوازدهم را به راه انداخته‌اند.
ردصلاحیت‌های سوال برانگیز در هیات‌های اجرایی
از روز جمعه که نتیجه بررسی‌های هیات‌های اجرایی مشخص شد، چهره‌هایی که کسی فکرش را هم نمی‌کرد که رد صلاحیت شوند، صلاحیتشان تایید نشد. از مسعود پزشکیان میانه‌روترین اصلاح‌طلب حاضر در مجلس گرفته تا ناصر موسوی لارگانی از نمایندگانی که به تندرو بودن شهرت دارد؛ همگی رد صلاحیت شده‌اند. این البته در شرایطی است که هنوز ماجرا به مرحله شورای نگهبان نرسیده است.
بسیاری از تحلیلگران این اقدام هیات‌های اجرایی را در تقابل با سخنان مقام رهبری در اوایل سال پیرامون انتخابات می‌دانند. ۱۵ فروردین سال جاری، چهار راهبرد انتخابات پایان سال از سوی مقام رهبری در دیدار با مسئولان نظام، بیان شد: «این انتخابات خیلی مهم است. انتخابات می‌تواند مظهر قوّت ملّی باشد. اگر انتخابات درست برگزار نشود، ضعف کشور و ضعف ملّت را نشان میدهد؛ ضعف دولت را، ضعف مسئولین را، ضعف آحاد مردم را و ضعف کشور را نشان میدهد. هر چه ما ضعیف بشویم، تهاجم و فشار دشمنان ما بیشتر خواهد شد. اگر می‌خواهید جلوی فشار دشمن گرفته بشود، باید قوی بشویم. یکی از ابزار‌های مهمّ قوّتِ کشور همین انتخابات است. مسئولانی که مرتبط هستند از همین حالا ــ البتّه میدانم که دنبال کرده‌اند ــ راهبرد مشارکت را، راهبرد امنیّت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخّص کنند؛ انتخابات خوبِ سالمِ با مشارکت بالایی ان‌شاء‌الله در آخر سال داشته باشیم.»
این سخنان به نوعی کم‌سابقه یا شاید بی‌سابقه بود؛ چرا که در طول ادوار مختلف انتخابات کمتر دیده شده بود که رهبری نظام در چنین فاصله زمانی نسبت به مسائل انتخابات اظهارنظر کنند و از سوی دیگر مقام رهبری معمولا سیاسیون را از ورود زودهنگام به مسائل انتخابات برحذر می‌داشته و نهی می‌کرده‌اند، اما اهمیت مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم آنقدر بالاست که رهبری نظام ۱۱ ماه جلوتر درباره آن سخن گفتند.
با وجود تاکید بر ایجاد زمینه برای مشارکت بالا و در عین حال رقابت در انتخابات پایان سال، اما عملکرد هیات‌های اجرایی انتخابات که از سوی وزارت کشور تعیین می‌شود، مساله دیگری را نشان میدهد.
آن‌ها که کاندیدا نشدند خوش شانس بودند زیرا...
اعمال قانون جدید انتخابات و اعلام ناگهانی پیش‌ثبت‌نام برای داوطلبان نمایندگی مجلس دوازدهم چهره‌های بسیاری را آچمز کرد و در شرایطی که هنوز ۷ ماه به انتخابات مانده بود و آن‌ها به تصمیم نهایی نرسیده بودند، ترجیح دادند تا گزینه عدم ثبت‌نام را برای خود انتخاب کنند.
حالا با این رفتار هیات‌های اجرایی انتخابات، بسیاری از این چهره‌ها که ثبت‌نام نکرده‌اند، احتمالا تصمیمشان را صحیح و هوشمندانه خواهند یافت.
روی دیگر رفتار انتخاباتی دولت رئیسی
از سوی دیگر در ماه‌های گذشته، بسیاری از جریانات سیاسی با متهم کردن اصلاح‌طلبان به تلاش برای تحریم انتخابات، حالا با رد صلاحیت نمایندگان اصولگرای مجلس که برخی از آن‌ها فقط منتقد دولت بودند، روی دیگری از رفتار انتخاباتی دولت عیان شد.
پیش بینی خالص سازی علی لاریجانی محقق شد
چنین اقدامی از طرف هیات‌های اجرایی دولت، یادآور همان سخنان علی لاریجانی رئیس سه دوره مجلس شورای اسلامی است؛ او پس از آنکه یک خبرگزاری اصولگرای، نزدیک به برخی نهاد‌ها اخباری پیرامون حضورش در انتخابات مجلس منتشر کرد، در جوابیه‌ای نوشت که «بدینوسیله از جریان خالص سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش‌های برادران بتوان رقابت تصنعی ایجاد کرد. ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است.»
همین دو خط بیانیه علی لاریجانی باعث لشکرکشی برخی از رسانه‌های اصولگرایان شد و لاریجانی را بابت این مواضعش به باد انتقاد گرفتند. آن‌ها لاریجانی را متهم به ناامید کردن مردم برای حضور در انتخابات کردند.
چینش هیات‌های اجرایی مشکوک بود
در این دوره شاخصه مشارکت در انتخابات، آنقدر حائز اهمیت است که نشریه معاونت سیاسی سپاه پاسداران، «صبح‌صادق» در چند نوبت از فعالیت انتخاباتی اصلاح‌طلبان استقبال و آن را مقدمه انتخاباتی رقابتی ارزیابی کرده بود.
همچنین در طول این مدت و پس از سخنان مقام رهبری و تاکید بر ۴ راهبرد امنیت، مشارکت، رقابت و سلامت انتخابات، بسیاری از چهره‌های سیاسی خواستار اجرای این ۴ مورد در جریان انتخابات شدند. اما نحوه چیدمان هیات‌های اجرایی انتخابات از سوی وزارت کشور، نویدی غیر از مشارکت و رقابت برای انتخابات داد؛ چهره‌هایی که نزدیک به جریان پایداری و حامیان فکری محمود احمدی‌نژاد، نتوانستند بسیاری را نسبت به نتیجه اقدامات هیات‌های اجرایی خوش‌بین کنند؛ و البته که همین هم شد و رد صلاحیت‌های گسترده از سوی هیات‌های اجرایی و در حالی که هنوز نوبت به خان هفتم در شورای نگهبان نرسیده، این احتمال وجود دارد که مشارکت در انتخابات آتی، رکورد انتخابات مجلس یازدهم را نیز بشکند.
صافی هیات‌های اجرایی در مسیر خالص سازی
در انتخابات مجلس یازدهم، پس از ردصلاحیت‌های گسترده نمایندگان مجلس دهم و داوطلبان نمایندگی از سوی شورای نگهبان، در کنار رخداد‌هایی نظیر اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸ و سرنگونی هواپیمای اوکراینی و ... باعث شد تا رکورد کمترین مشارکت تاریخ ادوار انتخابات مجلس در جمهوری اسلامی با حدود ۴۲ درصد مشارکت برای مجلس یازدهم ثبت شود.
حالا برای این شرایط دیگر باید از همان واژه ابداعی علی لاریجانی یعنی «خالص‌سازی»استفاده کرد؛ هیات‌های اجرایی صافی و الک خود را آنقدر ریز کرده‌اند تا تنها چهره‌های حامی دولت و برخی جریانات دیگر بتوانند از آن عبور کنند.
این اقدام هیات‌های اجرایی یادآور سخنان مجتبی توانگر نماینده نزدیک به قالیباف است که در واکنش به بخشنامه جنجالی معاون وقت وزیر کشور، گفته بود «این اتفاق فراتر از یک بخشنامه اداری و حلقه‌ای از یک زنجیره سازمان یافته علیه مجلس و دخالت دولت در انتخابات است».
با این وجود صحنه هنوز قابل تغییر است؛ دولت و هیات‌های اجرایی باید تکلیف خود را روشن کنند؛ آیا قرار است سخنان رهبری نظام درباره انتخاب نادیده گرفته شود و بر «خالص‌سازی» مدنظرشان «پایداری» کنند یا خیر.
