صیفی جات چیست؟

صیفی‌جات، آن دسته از محصولات کشاورزی هستند که زمان کاشت و برداشت آن‌ها عموما در فصل گرم سال است. در دیدگاه گیاهشناسی، قسمتی از گیاه که از طریق گلدهی تولید می‌شود، میوه نام میگیرد. بر این اساس، چون صیفی جات از طریق گلدهی تکثیر میگردند، میوه محسوب میشوند و اصطلاحا به آن‌ها میوه‌های تابستانی می‌گویند. بدلیل تنوع آب و هوایی در ایران، محصولات صیفی تنوع بالایی دارند و از پرمصرف‌ترین محصولات هستند.

دسته بندی صیفی جات

صیفی جات فصل خنک شامل کلم گل، کلم بروکلی، تربچه، کلم تکمه، کلم قمری، شلغم، کلم پیچ، چغندر لبویی، هویج، پیاز میباشد. درحالیکه از صیفی جات فصل گرم میتوان به گوجه فرنگی، بادمجان، طالبی، بامیه، فلفل سبز، خربزه، کدو‌ها و هندوانه اشاره نمود. در این دسته بندی دمای رشد هر گیاه شاخص بسیار مهمی است. محدوده دما را میتوان به محدوده رشد و نمو و محدوده اپتیمم (دمای مطلوب برای رشد و نمو) تقسیم بندی کرد.

انتخاب بذر مناسب صیفی جات

انتخاب نوع بذر صیفی جات ارتباط صد درصدی با تولید محصول دارد. کشاورزان حتما در انتخاب بذر باید دقت کنند و از بذر‌هایی استفاده کنند که پرمحصول هستند. امروزه اغلب بذر‌های موجود در بازار، اصلاح شده هستند و میتوانند به عنوان یک بذر خوب انتخاب شوند. بذر‌ها با اصلاحات ژنتیکی که در آزمایشگاه روی آن‌ها انجام می‌شود و نژاد آن‌ها را پر بار می‌کنند. کاشت همچین بذر‌هایی باعث افزایش تولید گیاه یا محصول شده و سود دهی را به بالاترین حد می‌رساند. از جمله اشتباهاتی که کشاورزان میکنند این است که یک سال بذر اصلاح شده تهیه می‌کنند و با دیدن میزان محصول تولیدی از همان، اقدام به بذر گیری می‌کنند و سال بعد نتیجه نمی‌گیرند.

همیشه پر محصول بودن دلیل بر بهتر بودن نیست. بذر‌هایی هستند که پرمحصول هستند، ولی محصول با کیفیتی ندارند. کیفیت محصول هم بستگی به بذر و آب هوای منطقه و سازگاری با خاک محل کاشت دارد. همیشه در انتخاب بذر مرغوب از کارشناسان این حیطه مشاوره لازم را بگیرید. به طور کلی بذر‌ها در کشاورزی و زراعت به چند دسته زیر تقسیم می‌شوند:

بذر هیبرید

رقم‌های هیبرید در اصل همان بذر‌های F۱ می‌باشند که از راه تلاقی و تکثیر دو والد بدست می‌آیند، دو والدی که از نظر خصوصیات ژنتیک از یک میوه یا گیاه هستند، ولی تقریبا تفاوت‌هایی دارند. بطور مثال خصوصیت زود باردهی یک ذرت با خصوصیت پربارده یا میوه درشت‌تر ذرت دیگر که تلفیق این دو محصولی با خصوصیت پربارده و زودرس با میوه بزرگتر و مقاومت بالاتر به امراض و آفات تولید می‌کند. توجه داشته باشید با کاشت بذر این گیاه در بار دوم که گیاه بذر تولید می‌کند، دیگر خصوصیت دو گیاه تلفیق شده را ندارد نتیجه کشت دوم خصوصیت اول گیاه می‌باشد. همچنین بذر‌های هیبرید از نوع بذر‌های تراریخته نیستند، این دو مقوله جدا از هم هستند.

بذر تراریخته

تراریختگی به فرآیند تزریق یک ژن بُرون زاد و بیگانه به گیاهان/ جانداران زنده گفته می‌شود. در فناوری تولید جانداران تراریخته، یک یا چند ژن به ژنوم طبیعی جاندار اضافه یا از آن حذف می‌شود. به دلیل برخی اهداف سیاسی و ابهاماتی که درمورد تولید و کشت بذر تراریخته وجود دارد، استفاده از این بذور برای همگان امکان پذیر نیست.

برای تهیه بذر مناسب بایستی به نکات زیر توجه نمود:

۱.     از سایت‌ها و شرکت‌های مطرح (اگر از واسطه‌ها هم دریافت می‌کنید مشکل ندارد) خرید انجام دهید.

۲.     تاریخ در خرید بذر صیفی جات مهم می‌باشد بذر‌های اورجینال دارای تاریخ مصرف و تولید هستند البته لازم هست عرض کنیم بذر‌ها حتی تا بالای ۲۰ سال هم در یخچال در شرایط مطلوب دمایی قوه نامیه خود را یا از دست نمی‌دهند یا کمتر از دست می‌دهند

۳.     شکل ظاهری بذرها: بذر‌های کهنه از شکل ظاهری می‌توان شناخت.

۴.     خالص بودن بذر‌های سبزیجات.

۵.     بذر‌های پلت شده یا غیر پلت شده نباید شکستگی و له شدگی داشته باشند.

بهترین زمان کشت صیفی جات

به طورکلی در بهار یا اوایل تابستان آماده سازی زمین و خاک و همچنین کاشت بذور صیفی جات انجام میگیرد. برای این که مواد غذایی و مواد پوسیده‌ای که در زمین است به خوبی مخلوط شود و خاک برای کشاورزی آماده شود، لازم است زمین را شخم زده و سنگ‌ها و علف‌های هرز را از آن بیرون آورده تا منافذ زمین برای نفوذ هوا باز شود. شخم زدن همچنین باعث می‌شود که قابلیت جذب آب هم بیشتر شود. بعد از شخم زدن می‌توان به خاک کود داد. می‌توان از کود‌های آلی و کمپوست استفاده کرد. گیاهان برای این که بتوانند رشد خوبی داشته باشند، به خاک خوب حاوی مواد مغذی کافی نیاز دارند.

صیفی جات گلخانه‌ای سودآور را بشناسیم

محصولات کشاورزی زیادی وجود دارد که با کشت آن‌ها در محیط‌های گلخانه‌ای میتوان به درآمد‌های خوبی رسید. در حال حاضر بیشترین سطح زیر کشت گلخانه‌ای در کشور ما، مربوط به کشت خیار می‌باشد. چون این محصول مصرف بسیار بالایی دارد و در تمام فصل‌های سال هم تقاضا برای آن وجود دارد. دوره کاشت و برداشت این محصول حدودا ۶ ماه می‌باشد و در هر متر مربع، تا ۷۵ کیلوگرم محصول میتوان برداشت کرد. معمولا در فصل پاییز و زمستان، قیمت این میوه به شدت افزایش یافته و گلخانه دار با کاشت آن میتواند سود بالایی به دست بیاورد. گوجه فرنگی نیز یکی دیگر از صیفی جات پر مصرف میباشد. میزان برداشت گوجه فرنگی در هر مترمربع از گلخانه به طور متوسط ۳۰ الی ۳۵ کیلوگرم است. البته میزان برداشت به ارقام انتخابی، شیوه مدریت گلخانه و نحوه کشت بستگی دارد. حدودا ۳ ماه طول میکشد تا بذر صیفیجات کاشته شده میوه تولید کند و تا حداکثر ۸ ماه هم میتوان برداشت محصول را انجام داد.