دستکاری در لوایح بودجه؟
معادله دستکاری طرح‌ها و لوایح توسط افراد مجهول‌الهویه در مجلس یازدهم، آرام آرام در حال بدل شدن به یک معضل جدی سیاسی و راهبردی است. دستکاری‌هایی که نمونه‌هایی از آن بار‌ها در زمان فعالیت‌های مجلس یازدهم تکرار و حاشیه‌های بسیاری را ایجاد کرده است.
در آخرین نمونه از این نوع دستکاری‌ها، حسن نوروزی، عضو کمیسیون ویژه بررسی لایحه عفاف و حجاب در افشاگری تکان‌دهنده‌ای اعلام کرده که: «مصوبه ویژه لایحه عفاف و حجاب توسط فردی قبل از ارسال به شورای نگهبان و بعد از ارسال از سوی شورای نگهبان کمیسیون مورد دستکاری قرار گرفته است.» لایحه‌ای که پس از فراز و فرود‌های فراوان از بهارستان راهی شورای نگهبان شد و با ۱۴۲ ایراد و ابهام و اشکال دوباره عودت داده شد.
رخدادی که هرچند در مجلس یازدهم مسبوق به سابقه است، اما همچنان باعث ایجاد تعجب و نگرانی‌های فراوانی میان نمایندگان مجلس فعالان سیاسی و حقوقدانان شده است. محسن برهانی حقوقدان و عضو سابق هیات علمی دانشگاه تهران در واکنش به این دستکاری‌ها در لایحه حجاب و عفاف می‌نویسد: «مجلس لایحه عفاف و حجاب را با اصل ۸۵ به پستو برد.
حال ادعا شده است که شخصی آمده و به جای مصوبه کمیسیون، چیز دیگری را برای شورای نگهبان ارسال کرده و پس از بازگشت مصوبه، همان شخص سرخود ۳ ماده دیگر اضافه کرده است؟! چرا باید هزینه این افتضاح تقنینی را مردم و نظام قضایی پرداخت کنند؟» دیروز و پس از اظهارات حسن نوروزی، موسی غضنفرآبادی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و ضمن بیان اینکه جز هیات‌رییسه کسی به سامانه تغییر قوانین دسترسی ندارد، تلویحا توپ هر نوع تغییری را به زمین ریاست مجلس و هیات‌رییسه می‌اندازد. از سوی دیگر، حسن نوروزی در گفتگو با خبرآنلاین از اسناد متقن و غیرقابل انکار در زمینه این دستکاری‌ها خبر داده است.
جبهه پایداری و نواصولگرایان رودرروی هم
اما برای نخستین‌بار در اسفندماه ۹۹ و در کشاکش بررسی بودجه سال ۱۴۰۰ بود که اعضای جبهه پایداری از دستکاری بودجه توسط نمایندگان جریان نو اصولگرا خبر دادند. در آن زمان عنوان شد که برخی نمایندگان نزدیک به قالیباف با دست بردن در جداول و ردیف‌های تبصره ۱۴ بودجه، بدون اینکه این تغییرات و اعداد و ارقام را به سمع و نظر نمایندگان برسانند، آن را راهی شورای نگهبان کرده‌اند. علی خضریان سخنگوی جبهه پایداری و عضو کمیسیون اصل نود ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ در حساب توییتر خود نوشت: «آنچه کاملا مشخص است اینکه نمایندگان مجلس در ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ در آخرین جلسه سال، کلیه تبصره‌ها، احکام و جداول بودجه را براساس ایرادات شورای نگهبان برطرف و تصویب کردند و ۲۷ اسفند نیز رییس مجلس رسما قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و جداول آن را طی نامه‌های جداگانه به رییس‌جمهور ابلاغ کرد.»
این درحالی است که در جلسه ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ جناب محسن زنگنه طی اخطار قانون اساسی پیرامون اینکه برخلاف وعده کمیسیون تلفیق هیچ جدولی به نمایندگان داده نشده و رای‌گیری درحالی است که نمایندگان هیچ اطلاعی از جداول ندارند، تذکر می‌دهد. رییس کمیسیون تلفیق بودجه نیز در پاسخ ضمن رد تذکر، مدعی شد «جداول» در پیوست موجود است و تاکید می‌کند: «الان هم که آن را می‌فرستیم اصلاحات «جداول» را فرستاده‌ایم... قبل از ابلاغ بودجه به دولت، تمام ردیف‌ها، جداول، تغییرات متفرقه و همه اصلاحات، احکام بودجه انجام شده و مصوب است.
وقتی جناب نادران با صراحت اعلام می‌کند جداول اصلاح شده در پیوست موجود است و الان که آن را می‌فرستیم شورای نگهبان، اصلاحات جداول را هم فرستاده‌ایم و اصلاحات انجام شده و مصوب است؛ یعنی از ۲۷ اسفند ۹۹ که قانون بودجه ۱۴۰۰ رسما به دولت ابلاغ شد، موضوع بودجه در همه ابعاد خاتمه می‌یابد؛ لذا کسانی که با این تفصیل از فردای ابلاغ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ به دولت تا ۱۴ فروردین در طبقه نهم ساختمان شیخ فضل‌الله مجلس در حال تغییر ردیف‌های بودجه بودند، می‌بایست پاسخگو باشند که چه کرده‌اند؟ و بعد از همه این مراحل چه کاری روی بودجه ۱۴۰۰ انجام می‌دادند؟ این همه تناقض از کجاست؟ آقایان چه اختیاری داشتند که حق قانونگذاری نمایندگان را به یک جمع چندنفره تفویض کنند؟» این‌بار، اما ردپای دستکاری در لایحه حجاب و عفاف که حسن نوروزی عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس از آن خبر داده، متوجه نمایندگانی است که بیشترین قرابت را با جبهه پایداری و جریان خالص‌ساز مجلس دارند. نوروزی در مناظره‌ای که خبرآنلاین بخش‌هایی از آن را منتشر کرده به این موضوع اشاره می‌کند که لایحه ارسال شده به شورای نگهبان آن چیزی نبوده که در کمیسیون مشترک مصوب شده است و تغییر دوم هم زمانی اعمال می‌شود که لایحه از شورای نگهبان به مجلس برمی‌گردد و مجدد ۳ ماده به آن اضافه می‌شود.
نوروزی که در تمام کمیسیون‌های اصل ۸۵ مجلس یازدهم حضور داشته در پاسخ به چرایی بروز مشکلات در لایحه حجاب و عفاف می‌گوید: «منظور بنده از دست‌های پشت‌پرده همان فردی است که وقتی قرار بود لایحه عفاف و حجاب به شورای نگهبان برود، به جای اینکه لایحه مصوب‌شده در کمیسیون ویژه را در سامانه قرار دهند، لایحه خود را گذاشتند.»
نوروزی همچنین تفاوت لایحه حجاب و عفاف نمایندگان با لایحه‌ای که نهایتا راهی شورای نگهبان شد را بسیار زیاد می‌داند و می‌گوید: «خیلی تفاوت داشت. آنچه روی سامانه قرار گرفت تفاوت فراوانی با مصوبه مذکور داشت. تفاوت لایحه مصوب کمیسیون ویژه با لایحه‌ای که در سامانه بارگذاری شد و برای شورای نگهبان ارسال شد، حدود ۲۷، ۲۸ مورد بود که، چون شورای نگهبان ایراد گرفت و همان مواد اصلاح شد، نسبت به آن صحبتی نیست، اما ۳ مورد بعد از بازگشت از شورای نگهبان به ایرادات این شورا اضافه شده که نسبت به آن اعتراض داریم.» نوروزی در پاسخ به این پرسش که چه کسی جرات یک چنین دستکاری را دارد، می‌گوید: «همان کسی که همین الان که لایحه عفاف و حجاب از شورای نگهبان برگشته ۳ ماده دیگر به آن اضافه کرد، همان کسی که آن کار را کرده این کار را هم می‌کند، طرح دیگری به جای لایحه مصوب کمیسیون ویژه در سامانه بارگذاری و برای شورای نگهبان ارسال کرد.»
نوروزی در خصوص اینکه آیا قالیباف از این موضوع خبر دارد یا نه، یادآور می‌شود: «از خودشان سوال کنید، شاید قالیباف در جریان این اتفاق باشد و شاید هم نباشد. بنده به عنوان مجلسی کهنه‌کار می‌گویم که آنچه اکثریت مجلس قانونگذاری می‌کند، چه اصولگرا چه اصلاح‌طلب چه بی‌طرف، درست است. همیشه هم همین بوده و دست‌هایی... در کل لایحه عفاف و حجاب ۲ بار تغییر کرده که یک مورد قبل از ارسال به شورای نگهبان و مورد دیگر بعد از ارسال به شورای نگهبان است.» اظهارات نوروزی در خصوص دستکاری لایحه به اندازه‌ای عجیب است که می‌توان روز‌ها و هفته‌ها در خصوص آن بحث کرد و مطلب نوشت.
جلال محمودزاده: افرادی که لایحه حجاب و عفاف را دستکاری کرده‌اند باید معرفی شوند
نماینده مردم مهاباد در مجلس یازدهم، یکی از چهره‌هایی است که نسبت به روند بررسی طرح‌ها و لوایح در مجلس نقد‌هایی را وارد ساخته می‌گوید: «در هیچ مجلسی به اندازه مجلس یازدهم شاهد این مساله نبودیم که برخی از لوایح اصل هشتاد و پنجی شده و تعداد معدودی از نمایندگان در یک کمیسیون برای همه مجلس تصمیم بگیرند. در مجلس یازدهم این روال اشتباه، بار‌ها تکرار شد. در مجالس قبلی بسیار به ندرت این اتفاق رخ می‌داد. برای اینکه لایحه یا طرحی در یک کمیسیون تخصصی بررسی، تصویب و راهی شورای نگهبان شود، می‌بایست طرحی ضروری و بسیار ویژه باشد. ولی در مجلس یازدهم دیدیم که بسیاری از طرح‌ها و لوایح یک چنین سرنوشتی را پیدا کردند.»
جلال محمودزاده می‌گوید: «برای نخستین‌بار در بودجه ۱۴۰۰ بود که این دستکاری‌ها انجام شد. در اسفندماه ۹۹ خبری منتشر شد که تعدادی نمایندگان مجلس در تبصره ۱۴ بودجه دست برده و خودشان آن را مصوب و راهی شورای نگهبان کرده‌اند. این روند باعث شد نمایندگان بسیاری از شهر‌های کوچک و محروم ناراحت شوند و احساس کنند که اجحافی صورت گرفته است.»
او ادامه داد: «این روند ادامه داشت تا اینکه لایحه حجاب و عفاف هم اصل ۸۵ شد و به کمیسیون ویژه رفت. این لایحه با عجله بسیار زیادی تصویب و راهی شورای نگهبان شد. شورای نگهبان هم ایرادات شکلی، هم ایرادات املایی و هم ایرادات محتوایی و... از این لایحه گرفت. من ندیدم لایحه‌ای تا این اندازه مورد ایراد و اشکال شورای نگهبان قرار گرفته باشد.»
محمودزاده با اشاره به اینکه مناظره‌ای که اخیرا در یکی از سایت‌ها درباره دست بردن در لایحه حجاب و عفاف برگزار شده، بسیار نگران‌کننده است، گفت: «اگر واقعا این خبر صحت داشته باشد و پس از تصویب کمیسیون، برخی افراد و نمایندگان در این لایحه دست برده و بعد لایحه را به شورای نگهبان ارسال کرده باشند، وهن مجلس است. باید این موضوع با دقت رسیدگی و بررسی شود. آقای قالیباف باید این موضوع را شفاف‌سازی کند. این افراد که در لایحه دست برده‌اند هم باید شناسایی و به مردم و نمایندگان و رسانه‌ها معرفی شوند. نمی‌شود لایحه‌ای که سرنوشت بسیاری از ایرانیان را تعیین می‌کند، توسط برخی افراد دستکاری شده و تغییر پیدا کند. از رسانه‌ها خواهش می‌کنم ان پرونده را تا حصول نتیجه بررسی کنند.»
نماینده مهاباد در مجلس یازدهم می‌گوید: «برگشت لایحه با شرایط فعلی و ایرادات فراوان، خودش وهن مجلس و به ضرر مجلس است، اینکه در آن دستکاری شده باشد که نور علی نور است. مردم حق دارند نگران باشند که سایر طرح‌ها و لوایح مجلس دستکاری شده باشند. من دوره‌های مختلف در مجلس حضور داشته‌ام، اما اتفاقاتی که در مجلس یازدهم رخ داده منحصر به فرد است. دست بردن در لایحه بودجه، تغییر اعداد و ارقام بودجه، پس از تصویب، دست بدن در لایحه حجاب و عفاف و تغییر مواد و متن لایحه و... جای تعجب دارد، حتی در ادارات معمولی هم شاهد این نوع رفتار‌ها نیستیم. چه برسد به مجلس که جایگاه رفیع قانونگذاری دارد و تغییر یک ویرگول می‌تواند تبعات خاص داشته باشد.»
غضنفرآبادی: فقط هیات‌رییسه به سامانه دسترسی دارد
موسی غضنفرآبادی رییس کمیسیون ویژه بررسی لایحه حجاب و عفاف در واکنش به اظهارات نوروزی در خصوص دستکاری شدن لایحه و اینکه آیا این ادعا درست است یا نه، می‌گوید: «خیر، این موضوع درست نیست، هیچ‌کس لایحه عفاف و حجاب را قبل از ارسال به شورای نگهبان دستکاری نکرده است. ما در صحن از لایحه عفاف و حجاب دفاع و صحبت کردیم، همچنین ایراداتی که اخیرا شورای نگهبان به لایحه گرفته بود را اصلاح و مجددا به شورا ارسال کردیم. اینکه ۳ ماده به لایحه عفاف و حجاب اضافه شده باشد، درست نیست واضح است که چنین ادعایی غلط است.
او در پاسخ به این پرسش خبرآنلاین که منظور شما این است که در سامانه هیچ طرحی جایگزین مصوبه کمیسیون ویژه بررسی لایحه عفاف و حجاب نشد، گفت: «بله، منظور بنده این است همان طرحی که در کمیسیون ویژه تصویب کردیم به شورای نگهبان رفت. تا جایی که اطلاع دارم، به غیر از هیات رییسه هیچ‌کس به سامانه دسترسی ندارد.» او در پایان در خصوص اظهارنظر نوروزی عضو کمیسیون حقوقی و قضایی می‌گوید: «در کل طرح چنین مواردی خوب نیست». اما در شرایطی که نمایندگان عضو جریانات اصلی مجلس در حال تایید و تکذیب خبر هستند، این نگرانی در فضای عمومی جامعه و افکار عمومی وجود دارد که در مجلس چه می‌گذرد؟ و چگونه است که طرح‌ها و لوایح مهم و کلیدی کشور بدون تایید نمایندگان دچار تغییر و تحول می‌شوند. مهم‌تر اینکه آیا یک چنین دستکاری‌هایی در خصوص سایر لوایح و قوانین مجلس یازدهم هم سابقه داشته است یا نه؟
