واکنش‌ها به بیانیه مسکو و اعراب درمورد جزایر سه گانه؛ نمونه تازه ساده لوحی در سیاست خارجی ایران است
حال روس‌ها بار دیگر پا را از گلیم خود فراتر گذاشته و در ششمین نشست مجمع همکاری کشور‌های عربی و روسیه که در مراکش و با حضور وزیر امور خارجه روسیه و وزرای خارجه کشور‌های عربی برگزار شد، خواستار ارجاع پرونده جزایر سه گانه به محاکم بین المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد!
این نشست با بیانیه مشترکی به پایان رسید که شامل اشاره به جزایر سه گانه با استناد به بیانیه مشترک کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس و روسیه ـ که در ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی (تیر ۱۴۰۲) منتشر شد، به پایان رسید. این بیانیه از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل مناقشه از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، براساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل، حمایت می‌کند.
ادعا‌ها درباره جزایر سه گانه ازسوی امارات درحالی به اوج رسیده که این کشور توانسته است در ادامه زیاده خواهی‌ها خود، سایر کشور‌های عربی را در قالب سازمان‌های منطقه‌ای همچون شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب را با خود همراه کند و از همه ابزار‌های سیاسی خود در منطقه بهره‌برداری می‌نماید.
ازسوی دیگر، امارات امسال توانسته است قدرت‌های بزرگی همچون روسیه، چین، آمریکا و ژاپن را در مورد زیاده خواهی‌های مرتبط با جزایر سه گانه با خود همراه کند. در این میان، روسیه در اقدامی کم سابقه و غیردوستانه، در چند ماه اخیر دو بار در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای عربی از جمله شورای همکاری خلیج فارس و مجمع همکاری کشور‌های عربی و روسیه، با ادعا‌های امارات همراه شده است.
تذکر وزیر خارجه ایران به همتای روسی
وزیر خارجه ایران در تماس تلفنی همتای روسی، در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، جزایر سه گانه ایرانی را جز لاینفک تمامیت ارضی ایران دانست و تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران هر ادعایی ازسوی هر طرفی در این خصوص را کاملا مردود می‌داند.
امیرعبداللهیان به لاوروف یادآوری کرد: احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشور‌ها از اصول بنیادین در مناسبات کشورهاست و تهران در موضوع احترام به تمامیت ارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد.
وزیر امور خارجه روسیه نیز روابط مسکو و تهران را راهبردی دانست و تاکید کرد: حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران همواره مورد احترام روسیه بوده است و این سیاست رسمی مسکو هیچگاه نباید مورد تردید قرار گیرد. ما در مذاکرات تنظیم بیانیه پایانی نشست مراکش به صراحت، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران را مورد توجه قرار دادیم.
واکنش وزارت امور خارجه
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان مطالب مندرج در بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه رباره جزایر سه‌گانه ایرانی را بی‌اساس دانست و آن را محکوم کرد.
ناصر کنعانی تاکید کرد: جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک واقع در آب‌های نیلگون خلیج فارس، تعلق ابدی به ایران داشته و جزء جدایی‌ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است. جمهوری اسلامی ایران موضوع تمامیت ارضی و حاکمیتی خود بر جزایر سه‌گانه را قابل مذاکره و گفتگو ندانسته و هر ادعایی از هر طرف در این خصوص را مردود تلقی می‌کند و به هیچ وجه از حقوق حاکمیتی و سرزمینی خود عدول نخواهد کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان و لزوم احترام به اصل حسن همجواری اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از کلیه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قرار دادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداشته و از طرح و تکرار برخی ادعا‌های مردود اجتناب کنند. جمهوری اسلامی ایران در حفظ تمامیت سرزمینی خود ذره‌ای تردید نخواهد داشت.
واکنش‌های داخلی به بیانیه روسیه و اعراب
بیانیه ضد ایرانی، روسیه و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس با واکنش‌های داخلی نیز همراه شد.
حشمت‌الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم در واکنش به بیانیه مسکو و اعراب درمورد جزایر سه گانه نوشت: وقتی همراهان رئیس‌جمهور ایران پله‌های کاخ کرملین را می‌شمردند، عوامل پوتین پیش‌نویش بیانیه ضدایرانی جدیدی را در ابوظبی تهیه می‌کردند. این نمونه تازه ساده لوحی در سیاست خارجی ایران است.
گفتنی است که اشاره فلاحت پیشه به سخنان معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه است که گفته بود: رئیسی را در روسیه، عالی تحویل گرفتند؛ پوتین ۷۶ پله پایین آمد تا ماشین، رئیس‌جمهور را استقبال کرد؛ باوجود برف شدید، تا زمان حرکت ماشین، تکان نخورد.
نصرت‌الله تاجیک سفیر سابق ایران هم در واکنش به بیانیه مسکو و اعراب درمورد جزایر سه گانه نوشت: سقف روابط امروزه ایران و روسیه بیش از دو جانبه نمیتواند باشد! تا فردا چه شود؟! زیرا روس‌ها برای حل مشکلاتشان از جیب ایران هزینه می‌کنند! هرگونه سرمایه‌گذاری به هر نوع بیش از این سقف روی اب است! روسیه همسایه بزرگ وموثر ما است، اما مشکلاتی دارد که از نقاط ضعف ایران سوء استفاده می‌کند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در واکنش به بیانیه روسیه و کشور‌های عربی در نشست مراکش گفت: ایران به عنوان صاحب اصلی جزایر سه گانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقه‌ای را رصد نموده و پاسخ لازم را خواهد داد.
علی‌اکبر ولایتی تاکید کرد: این اجلاس با حضور بعضی از عرب‌های بی‌اعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیه‌ای را صادر کرد که دارای اشکالات متعددی است که مهمترین آن دخالت در امور ایران تلقی می‌گردد که این اقدام را محکوم می‌کنیم. البته ما مسئول اقدامات غیرکارشناسی، غیرمنطقی و مداخله‌جویانه کشور‌های دیگر نیستیم، اما یادآوری می‌کنیم که باید کشور‌های درگیر در منازعات سیاسی، دقت بیشتری در موضع گیری‌های خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.
ولایتی همچنین تاکید کرد: روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین‌المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تاسف است، هر چند که برخی فشار‌های سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می‌شود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.
وی همچنین ضمن محکوم کردن مواضع امارات در خصوص جزایر سه گانه متعلق به ایران گفت: امارات که متاسفانه در ارتباط با فلسطینیان و حمایت از کشتار مردم مظلوم غزه و حمایت از اسرائیل مواضع تاسف باری را اتخاذ کرده، به جای اقدام عملی برای توقف این کشتار، پرونده کهنه و مختومه این مدعای بی‌اساس را تکرار می‌کند. باید تصریح و تاکید نمایم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان صاحب اصلی جزایر سه گانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقه‌ای را رصد نموده و پاسخ لازم را خواهد داد و قطعیت این تعلق با چنین نشست‌های سست پایه خدشه‌دار نخواهد شد.
