در آخرین روز سینما حقیقت چه خبر بود؟
مراسم رونمایی از کتاب «همبستگی علم و هنر در سینمای مستند» و بازنشر کتاب «مقدمه‌ای بر فیلم مستند» در هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت برگزار شد.
به نقل از روابط‌عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، بعدازظهر جمعه اول ماه، در حاشیه برگزاری جشنواره «سینماحقیقت»، مراسم رونمایی از کتاب «همبستگی علم و هنر در سینمای مستند» تالیف احمد ضابطی جهرمی، با اجرای رامتین شهبازی رونمایی شد.
بازنشر دوباره کتاب «مقدمه‌ای بر فیلم مستند»
در ابتدای این نشست، به بهانه بازنشر کتاب «مقدمه‌ای بر فیلم مستند» نوشته بیل نیکولز، حامد شکیبانیا، رئیس هیأت مدیره انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند، گفت: کتاب «مقدمه‌ای بر فیلم مستند» کار مشترک مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند است. سال‌ها این کتاب نایاب بود و از آن‌جایی که این کتاب برای مطالعه دانشجویان لازم است بر آن شدیم تا دوباره این اثر مهم را بازنشر کنیم.
او ادامه داد: محمد تهامی‌نژاد، مترجم کتاب نیز ویراستاری دوباره‌ای بر آن انجام داد. درحال حاضر هم اعلام و هم لغت‌نامه کلمات تخصصی آن در حال نوشتن است و کتابی با چارچوب بهتری در دومین چاپ قرار است که به دست خوانندگان برسد.
شکیبانیا گفت: خود بیل نیکولز در چاپ سوم کتاب بسیاری از مفاهیم را با توجه به گذر زمان دچار تغییرات جدی مفهومی کرده است و تغییر نگاه‌های جدی در آن به چشم می‌خورد. البته این موضوعات در کتابی که ما بازنشر می‌کنیم نیست و ما تنها چاپ اول کتاب را باز نشر می‌کنیم. امیدوارم تا سال بعد بتوانیم آخرین ویراست کتاب را خریداری و آن را ترجمه کنیم.
همبستگی علم و هنر در سینمای مستند
در ادامه رامتین شهبازی درباره کتاب «همبستگی علم و هنر در سینمای مستند» گفت: این کتاب از هفت بخش اصلی تشکیل شده است. این کتاب در شکل جستار‌های خودش تمام نمی‌شود و ایده‌هایی در آن مطرح شده که علاقه‌مندان می‌توانند درباره آن‌ها تحقیق کنند.
او ادامه داد: بحث فیلم مستند و روان‌شناسی حیوانات که یکی از فصل‌های کتاب است، موضوعی بود که توجه من را بسیار به خود جلب کرد. حوزه نقد زیست محیطی و اکوسینما، حوزه جدیدی است که حتی در دانشگاه‌ها نیز تعداد پایان‌نامه‌هایی که درباره این موضوع کار می‌شود بسیار انگشت‌شمار است. درنتیجه، کار کردن درباره این موضوعی بسیار مهم است.
شهبازی گفت: در جستار دوم نیز ایده‌ای درباره نشانه‌گذاری‌های آثار مستند مطرح شده است. نشانه‌گذاری تصویری و زبان‌شناسی بصری از هم متفاوت است و در بحث روایت فیلم تفاوت ایجاد می‌کند. درواقع گفتگو و گسترش ایده درباره هرکدام از این جستار‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
رونمایی از کتاب «همبستگی علم و هنر در سینمای مستند» افتخار جشنواره است
در ادامه محمد حمیدی مقدم، دبیر هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت گفت: دو یا سه سالی بود که در بحث حوزه نشر و کتاب‌های چاپی کار ما متوقف شده بود. اما من اعتقاد داشتم که مسئله نشر از اهمیتی برخوردار است که نمی‌توان از کنارش گذشت. با بضاعت کمی که بود شروع به راه‌اندازی مجدد چاپ کردیم.
او ادامه داد: احمد ضابطی جهرمی جواهری است که باید قدر هنر و علمش دانسته شود و مکانی همچون مرکز گسترش، جایی است که بدون هیچ حرفی باید بستر کار چنین انسانی را فراهم آورد. باوجود مشکلات جسمی این استاد بزرگوار، جای ستایش است که او برای خلق ایده و کار بر کتاب همچنان تلاش می‌کند. خلا کتاب در حوزه مستند قابل مشاهده است و تلاش آقای ضابطی جهرمی باید قدر دانسته شود.
حمیدی مقدم گفت: استاد از جلسه داوری آمدند و بسیار مشغول هستند. این چیزی جز سخاوت ایشان نیست که مثل هنرش را مثل باران بر ما می‌بارد. زیست ایشان فرهنگی و توام با انتشار دانش است. این که او با وارد شدن به مرکز احساس خوبی داشته باشند، لذت می‌بریم و سعی می‌کنیم هرچه که ایشان را شاداب نگه دارد را برای او فراهم کنیم.
دبیر جشنواره ادامه داد: امیدوارم استاد احمد ضابطی جهرمی درخششی روزافزون داشته باشند. بحث پژوهش و انتشار کتاب تخصصی در حوزه سینمای مستند برای ما امر مهمی است و هرجور شده بودجه آن را فراهم می‌کنیم. از بهمن ماه مباحث آموزشی مستند برای بچه‌هایی که نقطه درخشان جشنواره هستند آماده خواهد شد. تمهیدات این روند در حال انجام است و خود استاد احمد ضابطی جهرمی، حامد شکیبانیا، رامتین شهبازی، مهرداد اسکویی، و… در تحقق این امر به ما کمک می‌کنند.
او درپایان گفت: امیدوارم با انتشار کتاب‌ها بتوانیم به نیاز نسل آینده برای شکوفایی کمک کنیم. از احمد ضابطی جهرمی تشکر می‌کنم که اجازه داد کتاب او در این رویداد سینمایی رونمایی شود. این افتخار بزرگی برای جشنواره است.
سپس احمد ضابطی‌جهرمی به روی صحنه آمد و همراه با محمد حمیدی مقدم از کتاب رونمایی کردند.
فرم ملی در سینما، برای ایران مستند است
احمد ضابطی جهرمی گفت: برای من این لحظه پرافتخاری است. در هرکاری جنبه‌های عاطفی برای حفظ اصل روحیه و امیدبخشی پایه و اساس است. به همه شما ارادت دارم و چه‌قدر خوشحال شدم که جمع وسیعی از عزیزانم را از نزدیک زیارت کرده و مفتخر به دیدار آن‌ها شدم. از حضور تک‌تک شما سپاس‌گزار هستم.
او ادامه داد: کار من ناقابل است، اما شاید تاثیراتی در بر داشته باشد. وظیفه خود می‌دانم از همکارانم در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، محمد حمیدی مقدم، آقای رحیمی و خدارحمی و همین‌طور طراح جلد کتاب آقای خورشیدی تشکر کنم. متاسفانه من در مراسم افتتاحیه جشنواره نبودم، ولی در جریان آنچه که برگزار شد بودم و دوست دارم بگویم که دل من با آن‌جا بود.
ضابطی جهرمی گفت: در این دوره از جشنواره آثاری ارزشمند و دوست‌داشتنی، ایده‌ساز و جریان‌ساز وجود دارد. من تا حدودی می‌توانم استعداد را از اثر هنرمند تشخیص دهم. استعداد‌هایی را من در بعضی از آثار مستند دیدم که بستری فراهم می‌کند برخاسته از قریحه ملی ما در مستندسازی که کار‌هایی ناب و یگانه ساخته شود.
او گفت: فرم ملی در سینما برای ما مستند است. این جوهره هنر و ادبیات ایرانی است که پشت سینمای ایرانی، چون تکیه‌گاهی محکم می‌ایستد. ملت ما ادبیات خلق می‌کند و این نکته‌ای بسیار مهم است. ادبیات ما در تراز جهانی حرف‌هایی برای گفتن دارد که در دل هنرمندان ایرانی ذوق می‌پراکند. برای مثال، تدوین، از منوچهر دامغانی شروع می‌شود.
ضابطی جهرمی بیان کرد: از نظر تئوریک خود را آماده دفاع از این حرف می‌کنم. سینمای ایران سینمای غیر استودیویی است و عمدتا از فضا‌های واقعی استفاده می‌کند. ممکن است این کتاب توجه مستندسازان را جلب کند. درباره عرفان مستتری که در بسیاری از آثار مستند به چشم می‌خورد، بحث متافیزیک نه فولکلر و خرافات که ماجرایی علمی است.
این پژوهشگر گفت: این کتاب سعی شده برای کسانی که در حوزه زیبایی‌شناسی و سینمای محض کار می‌کنند که نمودش بیشتر در فیلم‌های اکسپریمنتال و تجربی دیده می‌شود بحث می‌کند. در این کتاب طرح موضوع و ایده‌یابی صورت گرفته است.
ضابطی‌جهرمی ادامه داد: کشور ما غنی از گویش‌هایی متفاوت است که در سایه زبان فارسی رنگ می‌گیرد. برایم سوال بود چرا درباره این گویش‌های محلی و بومی در معرض انقراض کمتر مستندسازی می‌شود. ما به ارتباط مردم‌شناسی و مستند آگاه هستیم، اما زبان‌شناسی و مستند چیزی است که کمتر به آن پرداخت شده است. یا بحث راوی در سینمای مستند خود امری مهم است که در این کتاب به آن پرداخته می‌شود.
او گفت: ما پرویز پورصمدی، فیلمبرداری استثنائی را در چند ماه گذشته از دست دادیم که فقدان او با هیچ فیلمبردار دیگری قابل جایگزینی نیست. یک فیلمبردار مستند باید با انضباط و به موقع و آماده در محل فیلمبرداری باشند. آمادگی فیزیکی و جسمانی، خصوصیات روانشناختی و آمادگی ذهنی و اخلاق درست و سواد و مهارت در رشته ویژگی‌هایی بود که مرحوم پورصمدی در کار از همگی آن‌ها برخوردار بود. مرتضی فیلمبرداری بود که فکر کارگردان را می‌خواند.
این پژوهشگر در پایان گفت: اوج هنر او را می‌توان در مستند «تاراز» به خوبی مشاهده کرد. در مستند تجربه هر فرد می‌تواند استثنائی باشد و مجموع این تجربه‌ها است که مستند را می‌سازد. پس باید حواسمان به آدم‌هایی که خالق این هنر‌ها هستند باشیم تا بتوانند در حوزه رسانه دانش و هنر خدمت‌رسانی کنند. علم و هنر دو بال در سینمای مستند هستند و در این کتاب سعی شده به این دو وجه پرداخته شود.
نشست «وطن شرقی در سینمای مستند» از پنل ویژه غزه هفدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» برگزار شد.
نشست «وطن شرقی در سینمای مستند» از پنل ویژه غزه ۱ دی ماه در پنجمین روز از جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» برگزار شد.
مصطفی شوقی مستندساز و مدیر خانه مستند در ابتدای این نشست عنوان کرد: ادوارد سعید مستشرق و شخصیت معروف فلسطینی است. تمرکز ایشان در خاورمیانه و کشور‌های عربی بوده است و امروز خانم کلمشا نویسنده کتاب «ادوارد سعید: کار روشنفکرانه و نقد اجتماعی» در رابطه با این موضوع صحبت می‌کنند.
آرلین کلمشا استاد دانشگاه سائوپائولو برزیل در رشته تاریخ عرب معاصر در ابتدای این پنل عنوان کرد: واقعا احساس خوشحالی می‌کنم که در جشنواره «سینما حقیقت» شرکت کردم و این جشنواره ازنظر نشست‌ها و فیلم‌ها رویداد جذابی است. در ابتدای بحث تمرکز را بر یکی از جنبه‌های کاری ادوارد سعید قرار می‌دهم زمانی که بر آرمان فلسطین متمرکز بوده است.
او ادامه داد: وقتی می‌خواهیم درباره ادوارد سعید صحبت کنیم باید از جنبه‌های مختلفی به این قضیه بپردازیم. کتاب معروف ادوارد سعید «شرق‌شناسی» است که بحث اصلی آن انتقادی بر این است که قدرت‌های جهان مفهوم و منطقه‌ای به نام شرق ایجاد کردند تا اهداف استعماری خودشان را در شرق پیش ببرند. ادوارد سعید تحلیل و واکاوی می‌کند که قدرت‌های اروپایی چطور این مفهوم شرق را ایجاد کردند. نکته اصلی ادوارد سعید در مفهوم شرق این است که شکاف میان شرق و غرب مصنوعی بود تا قدرت‌ها به اهداف خودشان برسند.
کلمشا تصریح کرد: مساله فلسطین جالب است، زیرا تا پیش از استعمارگران مسیحیان و یهودیان در آن منطقه همزیستی مسالمت آمیزی با هم داشتند. ادوارد سعید از سال ۱۹۶۷ متوجه قضیه فلسطین شد و از سال ۱۹۶۷ نسبت به کاری که دنیا با فلسطین می‌کرد و به آن بی‌توجهی می‌کرد، خشمگین شد و نوشتن مقاله و گزارش برای مطبوعات را در پاسخ به افرادی که مساله فلسطین را وارونه نشان داده بودند، شروع کرد.
او افزود: اگر به نظرش این امکان وجود نداشت که افسانه‌سازی عین فلسطین را ازبین ببرد، حداقل پاسخی به اشتباهات و گزارش‌های غلط از فلسطین می‌داد. در این راستا که می‌خواست به قدرت‌ها پاسخ دهد هدفش این بود صدای بی‌صدایان شود و خواست روایت درستی از مردم و ظلمی که بر آن می‌شود، ارائه کند.
این استاد دانشگاه گفت: اینکه فلسطینی‌ها نمی‌توانستند روایت ظلم خودشان را به گوش جهانیان برسانند به این دلیل بود که آن‌ها قربانی شده بودند و قدرت‌ها مناسبت را طوری چیده بودند که آن‌ها اصلا نتوانند روایت واقعی خودشان را وارد تاریخ کنند.
این پژوهشگر تصریح کرد: شخص دیگری که اکنون با ادوارد سعید همراه شده است، الیاس خوری نویسنده فلسطینی است و او می‌گوید که من می‌خواهم درباره سکوت بنویسم. فلسطینی‌ها برای بقای خودشان تلاش می‌کردند و این موضوع خلایی در روایت ایجاد کرده بود. پر کردن این خلا رسالت الیاس خوری بود. کاری که کرد این بود که روایت افراد مختلف در شرایط مختلف را شنید و درباره آن‌ها کتاب نوشت. مانند کتاب «باب‌الشمس».
او ادامه داد: نکته مهم این است که شما هر زمانی که می‌خواهید به ماجرا‌های ۱۹۴۸ بپردازید، باید حتما به روایت افراد گوش کرده باشید. همچنان باید صدای بی‌صدایان شدن ادامه داشته باشد، زیرا شما امروزه ازطریق فضای مجازی شاهد اتفاقاتی غزه هستید. اما همچنان مشاهده می‌کنید که افسانه‌سازی انجام می‌شود و می‌گویند که مردم غزه تروریست‌ها را در خانه‌شان پناه می‌دهند. رسانه‌ها چنین تصویری می‌دهند که جنگی میان اسرائیل و حماس در جریان است، اما اشتباه است و اسرائیل دارد علیه مردم فلسطین می‌جنگد.
شوقی در ادامه این پرسش را مطرح کرد که چرا این سکوت درباره فلسطین رخ داده بود؟ کلمشا در پاسخ توضیح داد: سال ۱۹۴۹ جنگ جهانی به پایان رسید و همه درگیر صلح و جریانات هولوکاست بودند. حدود ۸۰۰ هزار فلسطینی عملا از کشورشان رانده شدند و عملا این کار را کردند تا هویت فلسطینی ازبین برود و رهبری فلسطینیان را پراکنده کردند و رهبر نظامی آن‌ها را به قتل رساندند.
او ادامه داد: پس دهه ۱۹۵۰ را من دهه بقای فلسطینی‌ها می‌دانم، زیرا فقط تلاش می‌کردند تا در اردوگاه‌ها زنده بمانند. اواخر دهه ۵۰ تازه مقاومتی شکل گرفت و تازه در دهه ۶۰ هسته مقاومت شکل گرفت و فسلطینی‌ها توانستند صدای خودشان را به گوش جهانیان برسانند. خیلی آشکارا به فلسطینی‌ها اجازه صحبت نمی‌دادند و همه فکر و ذکر قدرت‌های جهانی این بود که برای یهودی‌ها و صهیونیست‌ها خسارت‌های هولوکاست را جبران کنند و به فکر فلسیطینی‌ها نبودند.
کلشما گفت: سال ۱۹۶۷ نقطه عطفی بود، زیرا تا آن زمان این افسانه وجود داشت که همه چیز برای یهودیان است، اما بعد از آن مردم کم‌کم بیدار شدند و متوجه شدند که رژیم صهیونیسم درحال اشغال مناطق است.
او عنوان کرد: به نظر شما نقش ادوارد سعید در جریان روشنفکری دنیا چگونه بود؟ کلمشا گفت: شاید خود ادوارد سعید استاد دانشگاه بود، اما نوشته‌های او فراتر از دانشگاه رفت و به عنوان مثال کتاب «شرق‌شناسی» او به ده‌ها زبان دنیا ترجمه شد. نکته قابل توجه او این بود که در همه مناظراتی که برگزار می‌شد، حضور داشت و شجاعانه درباره چیزی که باور داشت صحبت می‌کرد.
شوقی مطرح کرد: آنچه که امروز در غزه رخ می‌دهد دوگانه موجود را تاحدی برهم زده است. آیا جای امیدواری وجود دارد؟ کلمشا پاسخ داد: ادوارد سعید قطعا یکی از اثرگذارترین افراد بود و در نبود او تکلیف ما این است که با خوانش آثارش ابزاری که در اختیار ما قرار داده است، برداریم و با کمک آن واقعیت جهان را به تصویر بکشیم. دنیا قطعا شاهد تغییرات زیادی بوده است و اکنون می‌بینیم که هر اتفاقی در غزه رخ می‌دهد، سریع رسانه‌ای می‌شود.
در آخرین روز از برگزاری هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، کارگاه «اخلاق در سینمای مستند» با هانا پولاک برگزار شد.
در حاشیه برگزاری جشنواره «سینماحقیقت» کارگاه «اخلاق در سینمای مستند» با هانا پولاک، مستندساز برگزار شد.
پولاک در ابتدای این نشست گفت: موضوع اخلاق و سینما از هم جدا نیست. زیرا ما همه به‌عنوان انسان باید راوی موضوعات اخلاقی در جامعه باشیم؛ بنابراین به‌عنوان یک رهاورد اخلاقی باید بدانیم چگونه باید با موضوع مهم اخلاق در سینما روبه‌رو شد.
در ادامه بخش‌هایی از یکی از مستند‌های هانا پولاک که روایتگر یکی از جنایت‌های گروهک تروریستی داعش بود، پخش شد.
پولاک گفت: برای مستندسازی از افراد رنج‌دیده نیاز است که ما نیز خضوع خود را در قبال آن‌ها نشان دهیم. هنگام گفتگو با این افراد باید آگاه باشیم که آن‌ها نه قربانی که انسان‌هایی بزرگ هستند. نباید نوع نگاه ما به افراد رنج دیده از بالا به پایین باشد. این افراد تحت قساوت‌بارترین شرایط زندگی کرده‌اند و هدف ما باید این باشد که با ترسیم رنج‌های آن‌ها و آگاهی‌رسانی دنیا را تبدیل به مکان بهتری برای زندگی کنیم.
این مستندساز گفت: البته در ترسیم رنج باید توجه کرد که شادی نیز به نمایش کشیده شود. درواقع، لازم است که حیات با تمامی ابعاد انسانی آن در مقابل دوربین جاری شده و در فیلم گنجانده شود. بحث اخلاق در تمامی دقیقه‌های مستند باید جاری باشد.
او ادامه داد: ضمن این که کرامت اخلاقی موضوعی است که همه عوامل ساخت، از تهیه‌کننده گرفته تا دستیار‌ها و تدوین‌گر ملزم به رعایت آن هستند. این موضوع حتی درباره چگونگی فیلمبرداری نیز صادق است. باید دقت کرد که فیلمبرداری سوژه را معذب نکند.
پولاک گفت: ملاحظات اخلاقی همواره اهمیت بسیاری دارند. در جایگاه یک فیلمساز، شما نیز در وضعیت شکننده‌ای هستید و هویت فیلم وابسته می‌شود به سوژه‌ای که قرار است روایتگر رنج، غم و اندوهی باشد. درنتیجه اخلاقی دو جانبه‌ای که بین فیلمساز و سوژه شکل می‌گیرد، بسیار اهمیت دارد. باید سعی در جلب اعتماد سوژه داشت و بهتر است که فیلمساز راهی را پیش گیرد که در ابتدا با سوژه رابطه عاطفی برقرار کرده و پیوند دوستی بسازد و پس از آن اقدام به فیلمبرداری کند.
این مستندساز گفت: ما موظف به روایت حقایق هستیم تا سخاوت‌ها را به گوش جهانیان رسانده و با دسترسی به وقایع و انتشار آن‌ها در راه ساختن جهانی امن‌تر قدم برداریم. در چنین وضعیتی کار من در جایگاه فیلمساز در وهله دوم اهمیت قرار می‌گیرد و اصل مطلب رساندن صدای سوژه‌ها به جهان است. حتی ممکن است در این راه فیلمساز خودش را در معرض خطر نیز قرار دهد که همه این‌ها بخش گریزناپذیر مستندسازی است.
پولاک ادامه داد: بحث مهم دیگر پروپاگاندایی است که رسانه‌ها آن را دامن می‌زنند. در این‌جور مواقع نیاز است که مستندساز آگاه باشد، زیرا ممکن است رسانه‌ها در جهت منفعت خود، حقیقت ترسیم شده توسط مستندساز را تحریف کرده و جور دیگری به نمایش بکشند. به‌خصوص امروزه که شرایطی همچون جنگ‌جهانی سوم را تجربه می‌کنیم، توجه به این موضوع ضروریت دارد.
این مستندساز ادامه داد: واقعیت این است که کسی مستندسازی را به‌عنوان شغلی برای پول درآوردن انتخاب نمی‌کند. در این راه پرپیچ و خم، فیلمساز رسالتی بر دوش خود حس می‌کند که فرای همه خطر‌ها و ناهمواری‌ها قدم بردارد برای روایت حقیقتی که هرچند کوچک، اما می‌تواند تاثیری را در جهان ترسناک امروزمان داشته باشد.
او گفت: البته هنگام نمایش زندگی انسان‌های رنج دیده توجه به این نکته حائز اهمیت است که کرامت اخلاقی همه آن‌ها باید حفظ شود. در مستندسازی مرز اخلاقی وجود دارد که به هیچ عنوان نباید برای ساخت یک اثر زیر پا گذاشته شود.
پولاک گفت: من فکر می‌کنم اگر در محدوده دایره امن خود و در آسایش خانه‌ام نیز بنشینم به هرحال مرگ، گریبان من را هم خواهد گرفت. برای همین ترجیح می‌دهم در روز‌های حیاتم، معنایی را جست‌وجو کنم که به من حس بهتری برای بودن در زمین می‌دهد. پس خطر می‌کنم و سراغ ساخت سوژه‌های ملتهب در سرزمین‌های پرخطر می‌روم.
هانا پولاک، کارگردان، فیلمبردار و تهیه‌کننده لهستانی است. او برای فیلم کوتاه مستند خود «بچه‌های لنینگرادسکی» که در مورد جامعه‌ای از کودکان بی‌خانمان در ایستگاه راه‌آهنی در مسکو است، نامزد جایزه اسکار و امی شده است. او در مورد ساخت فیلم مستند در بسیاری از دانشگاه‌های جهان سخنرانی کرده است.
هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی‌مقدم فردا شنبه اول دی ماه به پایان می‌رسد.
نشست «حمایت از تولید فیلم مستند در حوزه جمعیت و خانواده» ۱ دی ماه در هفدهمین جشنواره سینماحقیقت برگزار شد.
نشست «حمایت از تولید فیلم مستند در حوزه جمعیت و خانواده» با مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و بنیاد ۱۵ خرداد ۱ دی ماه در پنجمین روز از هفدهمین جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» برگزار شد.
یاسر اشراقی معاون اجتماعی بنیاد پانزده خرداد در ابتدای این نشست درباره ورود بنیاد پانزده خرداد به حوزه تولیدات فرهنگی گفت: بنیاد پانزده خرداد یک سابقه ۴۲ ساله دارد و یکی از ۳ مجموعه‌ای است که توسط حضرت امام تاسیس شد. در زمان دفاع مقدس این بنیاد توسط تعاونی‌ها و فروشگاه‌های سراسر کشور به صورت نامحسوس توزیع ارزاق را برعهده داشت و بیش از هزار خانه بهداشت را در مناطق دوردست کشور تاسیس کرده است. همچنین این بنیاد اقدامات دیگری مانند تامین آب شرب مردم قم را با ساخت سد ۱۵ خرداد انجام داده است.
او افزود: از همان سال‌های ابتدایی فعالیت‌های بنیاد، بخش سمعی بصری مربوط به تولیدات فرهنگی وجود داشته است و اولین کاری که آقای میرکریمی به نام «برای او» تولید کردند با حمایت بنیاد پانزده خرداد تولید شده است. از سوی دیگر مرکز نوآوری را تاسیس کردیم که با نگاه به مسائل حوزه جمعیت فعالیت می‌کنند.
او ادامه داد: در حوزه زیرساختی فعالیت‌هایی داشتیم که یک نمونه آن اطلس جمعیت است. باتوجه به اهمیت این موضوع ما با همکاری سازمان نقشه‌برداری و مرکز آمار و ثبت احوال و... زیرساخت این اطلس را آماده کرده‌ایم. با این نگاه تمام بخش‌هایی که می‌خواهند در حوزه جمعیت اقدامی انجام دهند، باتوجه به جمعیت همان استان اقدام کنند.
اشراقی گفت: در پویش ایران جوان خانواده‌های دانشجویان متاهل که صاحب فرزند هستند، مورد حمایت بنیاد قرار می‌گیرند و تسهیلاتی برایشان درنظر گرفته شده است.
او افزود: مهم‌ترین مبحث بنیاد پانزده خرداد حوزه فرهنگی است که مورد تایید مقام معظم رهبری نیز قرار دارد. برخلاف چیزی که در افکار عمومی وجود دارد که مشکل اقتصادی باعث کم شدن فرزندآوری است اتفاقا با توجه به آمار در دهک‌های اقتصادی بالا، فرزندآوری کمتر است.
معاون اجتماعی پانزده خرداد درباره تلویزیون ایران جوان تصریح کرد: با مجوز صداوسیما امروز تلویزیون ایران جوان افتتاح می‌شود. این تلویزیون به پایگاه داده خانواده و جمعیت تبدیل شده است و تمام تولیدات در سایت تلویزیون ایران جوان قرار می‌گیرند. بنیاد پانزده خرداد نیز چند نماهنگ و فیلم و برنامه تلویزیونی ساخته و حمایت کرده است که در این تلویزیون قرار داده می‌شوند.
او درباره حمایت از تولیدات فرهنگی توضیح داد: ما برای اولین بار تفاهمنامه‌ای با انجمن سینمای جوان برای حمایت از چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران امضا کردیم و جایزه ایران جوان من در اختتامیه آن رویداد اعطا شد. همچنین ما پایگاه داده اطلاعات مربوط به تولیدکنندگان را از دوستان گرفتیم تا کم کم با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم.
اشراقی گفت: بنیاد پانزده خرداد ۴ فیلم کوتاه را با انجمن سینمای جوان خواهد ساخت. در همین راستا هم با دیگر نهاد‌ها ارتباط برقرار خواهیم کرد و همچنین با مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی هم تفاهمنامه امضا کردیم و جایزه بهترین مستند ایران جوان در اختتامیه «سینما حقیقت» اهدا خواهد شد. ما محدودیتی برای حمایت از آثار نداریم و فقط کیفیت آثار مورد توجه ما قرار دارد.
اشراقی تصریح کرد: ما ۴ سرفصل کلی را برای حمایت از تولیدات فرهنگی در حوزه جمعیت تعریف کرده‌ایم، اما توجه ما لزوما بر این ۴ موضوع نخواهد بود و مواردی مانند اشتغال و مهاجرت معکوس هم مورد حمایت بنیاد قرار می‌گیرند. این ۴ مورد عبارت از بحث مخاطرات تحدید نسلی و پیری جمعیت، بحث سقط جنین، مخاطرات تک‌فرزندی و نمایش خانواده‌های شاد و پرفرزند است.
در ادامه مخاطبان و فیلمسازان حاضر در جلسه نکات و پرسش‌های خود را مطرح کردند.
احسان جاودان مدیرعامل مجموعه آسمان در این نشست تصریح کرد: عملا در کشور ما و کشور‌های دیگر این پدیده اکنون وجود دارد که مخاطبان محتوای موردنظرشان را به جای اینکه از تلویزیون‌هایی که به وسیله امواج آثار را منتقل می‌کردند، دریافت کنند از طریق تلفن‌های هوشمند با محدودیت خیلی کمتر دریافت می‌کنند؛ بنابراین این اتفاق که محتوای تولیدشده را با حجم بیشتری به مخاطب رساند، اکنون دغدغه بنیاد پانزده خرداد است.
او تاکید کرد: امر دولتی کردن فرزندآوری حتما در آینده نتیجه معکوس خواهد داشت. ما نیز به عنوان افرادی که در حوزه جمعیت تولیدمحتوا می‌کنیم نباید به این فرضیه دامن بزنیم که این موضوع خواست حکومت است بلکه یک مصلحت اجتماعی است. این گل‌درشت کردن موضوع می‌تواند از جایی به بعد نتیجه معکوس داشته باشد.
جاودان در پایان تصریح کرد: ابهام درباره آینده مهم‌ترین عاملی است که پیش از موضوعاتی مانند معیشت و فرهنگ و سبک زندگی باعث کم شدن فرزندآوری می‌شود.
محمدرضا بهشتی دبیر اجرایی جشنواره هم در ادامه این مراسم گفت: مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و بنیاد پانزده خرداد در حوزه فیلم‌هایی با موضوع خانواده و جمعیت مشارکت خواهند داشت، زیرا اکنون جمعیت یکی از بحران‌های کشور هم‌تراز با آب است. با شناختی که دوستان از مرکز گسترش دارند، می‌دانند که ما سعی داریم فیلم‌هایی را بسازیم که ازنظر محتوایی و فرمی یک پله بالاتر از نهاد‌های دیگر مانند تلویزیون باشد. قطعا ما فیلم‌های تبلیغاتی نخواهیم ساخت و فیلمسازان ما با تحقیق و پژوهش به این موضوع خواهند پرداخت.
او در پایان تصریح کرد: شاید بزرگ‌ترین مشکل ما اکنون ابهام داشتن نسبت به آینده و چشم اندازی رو به آینده باشد. بزرگ‌ترین کار ما قطعا نگاه صادقانه و عمیق نسبت به موضوع و اثر است.
