مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به ایجاد چه بیماری‌هایی شود؟
ناصر خسروی اظهار کرد: آنتی بیوتیک‌ها داروهایی هستند که علیه باکتری‌ها یا ویروس‌های زنده موثرند، یعنی ویروس‌ها و باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها باتوجه به مکانیزم عملی که دارند به صورت هوشمند عمل می‌کنند.
این متخصص بیماری‌های عفونی افزود: اگر افراد در مواجهه مکرر با آنتی‌بیوتیک‌ها قرار گیرند، سعی می‌کنند خود را به گونه‌ای تغییر دهند که بتوانند در برابر آن آنتی‌بیوتیک مقاوم شوند، یعنی حیات خود را در بند تغییرات هوشمند می‌دانند، از طرفی اگر به صورت مکرر و بدون لزوم آنتی‌بیوتیک به فرد داده شود موجب تغییر ژنتیکی باکتری‌ها در جهت مقاومت در برابر آن‌ها می‌شود.
خسروی گفت: به طور مثال بیماری‌های ویروسی نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند، شاید مشابه بیماری باکتریایی باشد اما مصرف این داروها اثری هم ندارد، می‌توان گفت در مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک بحث مقاومت میکروبی، عوارض و بحث اقتصادی مطرح است، اکنون باتوجه به سرمای هوا با سرماخوردگی‌های ویروسی در جامعه مواجهیم که این نوع بیماری‌ها نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ندارند، مگر اینکه عارضه باکتریایی روی بیماری زمینه‌ای ویروسی ایجاد شود.
وی بیان کرد: مهم‌ترین عارضه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک مخصوصا در کودکان اثری است که بر باکتری مفید روده ایجاد می‌کند و می‌تواند آن‌ها را از بین ببرد، یعنی با از بین رفتن این باکتری‌ها جا برای ریز باکتری‌های بیماری‌زا باز می‌شود، شاید شنیده شده کودکی با مصرف آنتی‌بیوتیک دچار اسهال می‌شود، اسهالی که ایجاد می‌شود تغییری است که در اثر باکتری‌های مفید روده اتفاق می‌افتد.
این متخصص بیماری‌های عفونی تاکید کرد: اگر مدت مصرف آنتی‌بیوتیک طولانی شود و باکتری‌های مفید را از بین ببرد علاوه بر ایجاد اسهال، می‌تواند التهاب در روده بزرگ ایجاد کند و به واسطه آن التهاب باکتریایی که بسیار مقاوم‌اند و در روده می‌توانند بیماری‌زا باشند رشد و بیماری دیگری به نام کولیت با غشای کاذب ایجاد کند.
خسروی با بیان اینکه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک مخصوصا در کشور ما به معضل تبدیل شده است، تصریح کرد: تجویز و مصرف خودسرانه می‌تواند مقاومت به آنتی‌بیوتیک را ایجاد کند.
وی گفت: اثر میزان مصرف، مدت مصرف، فاصله زمانی بین دو دوره و نوع باکتری که روی آن موثر است مباحثی است که شاید در بین عامه مردم شناخته شده نباشد، کسانی که دارو را به صورت خودسرانه و بیش از حد مصرف کنند موجب ایجاد زمینه‌ای برای مسمومیت دارویی می‌شود، زیرا مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها با داروهای حیاتی تداخل دارد و می‌تواند مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند.
برخی داروخانه‌ها مجاز به فروش برخی داروها بدون نسخه پزشک هستند و برای برخی داروها این امکان وجود ندارد، البته به صورت مکرر می‌توان فروش دارو بدون تجویز را مشاهده کرد، متاسفانه فروش آنتی بیوتیک بدون نسخه از لحاظ اخلاقی و علمی کار صحیحی نیست و اگر دستگاه‌های نظارتی به این موضوع ورود کنند بسیار خوب است.
خسروی خاطرنشان کرد: مصرف آنتی‌بیوتیک همچون سایر مباحث نیاز به فرهنگ‌سازی دارد، باید جامعه پذیرش فرهنگی این موضوع را داشته باشد، البته رسانه‌ها می‌توانند این فرهنگ را در جامعه نهادینه کنند، حتی از سنین مدرسه می‌توان در مدارس به این قضیه ورود و فرهنگ صحیح در جامعه ایجاد شود.
