«مهر» یا «مهریه»؟
روزنامه آرمان امروز در مطلبی با این عنوان نوشت: خردادماه امسال بود که سرپرست پلیس آگاهی البرز اعلام کرد: «فردی که از همسرش جدا شده بود به دلیل عدم توان پرداخت مهریه پدر زن سابقش را کشت.» اما بر کسی پوشیده نیست که روزی مثل دو زوج عاشق،با هم ازدواج کردند. اما چه شد مهرشان به قتل و همسرکشی منجر شد؟ یکی سر از زندان درآورد و دیگری روانه قبرستان شد. آدم با شنیدن چنین وقایعی در کشور، یاد داستان های تاریخی می افتد. «زمانی که آستیاک به این خاطر که وزیرش (هارپاک)، کوروش (نوه آستیاک) را نکشته بود، پسر هارپاک را کشت و از گوشت او به پدر (هارپاک) خوراند.» منظور این است که وقایعی از این نوع، فقط در تاریخ نیست که هنوز هم گاهی رخ می دهد نه در ایران که در همه جای دنیا رخ می دهد و اینکه مردی که همسرش را اینگونه مثله کرد، احتمالا هنوز در زندان بسر می برد.
داغِ مهریه بر پیشانی سکه
از سال‌های گذشته تعیین سکه طلا به عنوان مهریه امری رایج بوده است. مردان زیادی با تعیین تعداد بالای سکه و ناتوانی از پرداخت آن بعد از مطالبه زوج به زندان رفته‌اند. این روزها با نوسانات اقتصادی و مشکلات ناشی از افزایش قیمت طلا از جمله افزایش تعداد زندانیان ناشی از این موضوع، مهریه و تلاش برای کاهش مشکلات مربوط به آن را به بحثی داغ تبدیل کرده است. اصلاح قانون مهریه و بحث حذف زندان مهریه، سال‌هاست که مطرح می‌شود، اما همچنان زندان‌های کشور افرادی را پذیراست که از پرداخت تعهدات مالی‌شان در این‌باره عاجز مانده‌اند. که اگر نمانده بودند به گفته کارشناسان از هر ۱۰۰ ازدواج، ۳۲ مورد آن به طلاق نمی انجامید!. آخرین آمار منتشر شده توسط ثبت احوال، به تفکیک استان‌ها نشان می‌دهد استان‌های مازندران به ترتیب ۴۸درصد، تهران ۴۱درصد، گیلان نزدیک ۴۰درصد و خراسان رضوی ۴۰درصد بیشترین نسبت طلاق به ازدواج داشته‌اند. در مقابل استان‌های سیستان‌وبلوچستان با ۱۲درصد چهارمحال‌وبختیاری ۱۹درصد و کهگیلویه‌وبویراحمد ۲۶درصد کمترین نسبت طلاق به ازدواج را به خود اختصاص داده‌اند. استان بوشهر هم با ۲۹درصد کمتر از متوسط کل کشور بوده است.
طرح تعدیل مهریه
خبر ابلاغ بخشنامه طرح تعدیل مهریه در سال ۹۷، همان شبی منتشر شد که در یکی از روستاهای تربت‌حیدریه مردی پس از آن که همسرش مهریه‌اش را به اجرا گذاشت، با خودرو او را زیر گرفت و او را به قتل رساند! این طرح با رویکردی عدالت محور و برای کاهش تراکم دادخواست های تعدیل مهریه و پرهیز از زندان شدن مرد با هدف کار کردن و اشتغال و داشتن منبع درآمد برای پرداخت دِین به همسر خود، پیشنهاد الحاق یک تبصره به ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی با رویکرد پیشگیری از طرح دعوای تعدیل محکومٌ به مطرح شد به این صورت که رئیس قوه قضائیه بخشنامه ای برای احکام قطعی صادر شده در بازه زمانی مشخص و در مدت محدودی با سقف حداکثر دو سال صادر کند تا بر اساس این بخشنامه تعدیل کلی تمامی احکام صادر شده برای محکومین اعم از اینکه در حبس باشند یا در حال پرداخت اقساط باشند متناسب با نوسان رخ داده در قیمت سکه صورت پذیرد.
آینده فروشی
یک جامعه شناس و، از جمله مخالفین سرسخت مهریه به شیوه امروزی در گفت و گو با «آرمان امروز» می‌گوید: سال هاست که در مجالس مختلف فریاد می‌زنم که باید جلوی مهریه های امروزی را گرفت چرا که به جای «مهر» و عشق در زندگی، خانواده‌ها با مهریه‌های سنگینی که تعیین می‌کنند، آینده فروشی می‌کنند! همه می‌گویند؛ مهریه را کی داده و کی گرفته؟ در حالی که نمی‌دانند این کار چه عواقبی را برایشان به دنبال دارد. وی ادامه می‌دهد: من مخالف مهریه به شیوه ای که اسلام اعلام کرده نیستم ولی نه به شکل مهریه‌های نجومی کنونی. اشکالی ندارد که مثلا فردی باغی که دارد را هنگام ازدواج، پشت قباله زن بیاندازد ولی نه اینکه به خاطر چشم و هم چشمی، مهریه های عجیب و غریب یا چند صد سکه‌ای تعیین کنند. این مهریه‌ها تنها عایدی که دارد کمرنگ شدن مهر و علاقه و عشق در خانواده‌ها و بین زوجین است.
کاظم پور با ذکر اینکه بسیاری از این مهریه ها، باعث شده تا مرد مجبور به ادامه زندگی اش باشد می گوید: دلیل آن واضح است. چون مرد نمی تواند از پس مهریه های سنگین جدایی از همسرش برآید و برای همین تصمیم می گیرد در ظاهر هم که شده نقش مرد خوب را بازی کند و به زندگی مشترکش ادامه دهد. نتیجه چنین زندگی چیزی نیست جز طلاق عاطفی و یا خیانت همسران به هم نیست. مسلم است که وقتی جوانان می بینند که مهریه ها، چه بر سر جوانان آورده است، باید هم از ازدواج وحشت داشته باشند! نتیجه آن هم چیزی نیست جز گسست خانواده ها و کاهش آمار جمعیت و فرزند آوری!.
