باکتریوفاژها نوعی ویروس هستند که باکتریها را شکار میکنند. حدود یک قرن پیش آنها به عنوان روشی امیدوارکننده برای مبارزه با عفونتها ظاهر شدند، اما به محض اختراع پنی سیلین، تحقیقات درباره آنها متوقف شد. با این حال، از آنجایی که باکتریها به طور فزایندهای نسبت به آنتی بیوتیکها مقاوم میشوند، درمانهای فاژی مجدداً مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند.
اکنون، محققان دانشگاه زوریخ و بیمارستان دانشگاه بالگریست از فاژها برای تشخیص و درمان عفونتهای مثانه و مجاری ادراری (UTIs) استفاده کرده اند. سه گونه اصلی باکتری وجود دارد که باعث این عفونتها میشود که شامل اشریشیا کلی، کلبسیلا و انتروکوک میشود. اما آزمایشهایی برای تشخیص اینکه کدام یک در یک بیمار خاص مقصر است ممکن است چند روز طول بکشد. در عوض، پزشکان اغلب آنتی بیوتیکها را تجویز میکنند بدون اینکه لزوماً بدانند که آیا این آنتی بیوتیکها در برابر فشار بیمار مؤثر هستند یا خیر.
در مطالعه جدید، محققان راه بسیار سریع تری را برای شناسایی باکتری مشکل ابداع کردند. ابتدا تیم پژوهشی فاژهایی را که سه گونه باکتری را هدف قرار میدهند اصلاح ژنتیکی کردند تا طعمه آنها سیگنالهای نوری ساطع کند. سپس آنها را روی نمونه ادرار بیمار گذاشتند، جایی که میتوانند اشکالات مشکل را در کمتر از چهار ساعت مشخص کرده و به پزشکان اجازه میدهند بهترین آنتیبیوتیک را برای درمان آن گونه تجویز کنند. این امر باعث بهبود نتایج برای بیماران و همچنین کاهش خطر مقاومت آنتی بیوتیکی میشود.
در یک مطالعه جداگانه، تیم تحقیقاتی توانایی فاژها در کشتن باکتریها را بهبود بخشید. آنها فاژها را مهندسی ژنتیکی کردند تا پس از آلوده کردن اهداف خود، نه تنها فاژهای بیشتری تولید کرده، بلکه پروتئینهایی به نام باکتریوسین نیز تولید کنند. این پروتئینها در کشتن باکتری ها، به ویژه آنهایی که در برابر فاژها مقاومت کرده اند، موثر هستند.
این تیم پژوهشی معتقدند: این مطالعات نشان میدهد که چگونه فاژها میتوانند به کاهش افزایش ابر میکروبها کمک کنند و گزینههای درمانی جدیدی را ارائه دهند که هدفمندتر هستند. آنتی بیوتیکها چندان مناسب نیستند و باکتریهای خوب و بد را به یک اندازه از بین میبرند. اما فاژها بیشتر شبیه تک تیراندازها عمل کرده و تنها به باکتریهای خاص حمله میکنند.
در حالی که هنوز راه زیادی تا استفاده گسترده از فاژ درمانی در انسان باقی مانده است، این تیم قصد دارد به زودی درمان جدید را در یک کارآزمایی بالینی روی بیماران آزمایش کند.
شرح کامل این مطالعه در مجله تخصصی Nature Communications منتشر شده است.