جدایی انتخاباتی اصلاح‌طلبان
هرچه به انتخابات مجلس نزدیک‌تر می‌شویم، مرز بین گروه‌های سیاسی روشن‌تر می‌شود. مرز میان مشارکت فعال در انتخابات دوازدهمین دوره انتخابات مجلس یا گوشه‌نشینی سیاسی. این افتراق نه تنها به جان جریان‌های اصلاح‌طلب افتاده که حتی دامن اصولگرایان میانه را هم گرفته است. حالا همه چشم‌ها به ۱۵دی ماه دوخته شده است تا هیات‌های نظارت شورای نگهبان با اعلام نتایج اعتراض کاندیدا‌ها به ردصلاحیتشان از سوی هیات‌های اجرایی، تکلیف آن‌ها را برای حضور یا عدم حضور در انتخابات روشن کند. شاید از همین‌رو جبهه اصلاحات موضوع «مشارکت مشروط» در انتخابات را روی میز گزینه‌هایش قرار داده است. این موضوعی بود که روز گذشته حسین مرعشی، دبیر‌کل حزب کارگزاران سازندگی در یک نشست خبری اعلام کرد و با بیان اینکه در نشست اخیر جبهه اصلاحات ازمیان سه گزینه تحریم، مشارکت بدون قید و شرط و مشارکت مشروط، مورد آخر رای آورده است، گفت: ما از این ایده حمایت می‌کنیم.
سیاست فعلی جبهه اصلاحات همچنان در پیش گرفتن سیاست صبر و انتظار تا اعلام احراز صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان است. اما پایان این انتظار و اعلام تعداد نامزد‌های تایید صلاحیت شده مورد نظر این جریان می‌تواند نقشه راه این جریان سیاسی را در انتخابات آتی ترسیم کند. آن‌طور که مرعشی عنوان کرده است «درصورتی که از میان ۱۸۰ نفری که از کل جبهه اصلاحات در کل حوزه‌های انتخابیه کشور ثبت‌نام کرده‌اند تنها یک لیست ۲۰ نفره تایید شود آن وقت این جریان چاره‌ای جز کناره‌گیری از انتخابات ندارد. اما اگر بیشتر تایید شود، برای تهیه لیست اقدام می‌کنیم.»
به این ترتیب به نظر می‌رسد آینده یکی از قوی‌ترین جریان‌های سیاسی کشور و اتحادشان در گرو احراز صلاحیت نامزد‌های این جریان از سوی شورای نگهبان است. براساس خبر‌هایی که این روز‌ها بیشتر از گذشته در محافل سیاسی شنیده می‌شود اختلاف موجود بین احزاب اصلاح‌طلب بر سر مشارکت در انتخابات جدی است و در صورت تایید صلاحیت حداقلی نامزد‌های این جریان، باز هم اختلافات دامنه‌دار میان احزاب موجود در این جریان حل نخواهد شد، چرا که بخشی از این جریان معتقد به مشارکت ولو با نتیجه حضور حداقلی در مجلس آینده است و بخشی دیگر معتقد است در نبود کاندیدا‌های شاخص و از سوی دیگر عدم بازسازی اعتماد ترک خورده مردم، حضور در انتخابات معنا ندارد.
سخنان روز گذشته حسین مرعشی مبنی بر اینکه «ما ظرفیت‌های انسانی و تجربه حزب را به پای هیچ گروهی فدا نمی‌کنیم. تجربه ما متعلق به کشور است و تلاش می‌کنیم اصلاح‌طلبان را در راهبرد مشارکت‌مشروط همراه کنیم، اما اگر بنا باشد تصمیم به بودن یا نبودن در سیاست بگیریم، حتما بودن در سیاست را انتخاب می‌کنیم» یا «به هر حال ما باید سیاست‌ورزی‌مان را در بود و نبود جمهوری اسلامی تجزیه‌وتحلیل کنیم» تاکیدی بر این نظر است. در واقع چنانچه شورای نگهبان یک لیست ۳۰ نفره از کاندیدا‌های جبهه اصلاح‌طلب را تایید کند و این جریان بتواند در شهرستان‌ها موفق به ارائه یک لیست انتخاباتی شود؛ بازهم احتمال جداشدن راه برخی از احزاب اصلاح‌طلب از جبهه اصلاحات وجود دارد.
مرعشی روز گذشته اگرچه تلاش کرد در پاسخ به سوالی در مورد اختلافات موجود میان اعضای این جبهه، به نوعی اختلاف و افتراق موجود را پنهان کند، اما آن بخش از سخنانش مبنی بر اینکه «راه‌حل مسائل کشور قهر با مسائل سیاسی، تن دادن به راهکار‌های انقلابی و دعوت مردم به خیابان نیست، بلکه اصلاحات فراتر از جبهه اصلاحات است» و همچنین «می‌توان هنوز بیش از ۵۰ درصد مردم را سازمان داد تا برای مصالح خود گام بردارند. ما خودمان باید محکم و روشن صحبت کنیم تا مردم به صحنه بیایند»، نشان داد اعضای جبهه اصلاحات هنوز نتوانسته‌اند برسر مرز میان خواسته بخشی از مردم و از سوی دیگر حضور در قدرت به یک انتخاب واحد برسند. با این اوصاف می‌توان گفت که هدف بخشی از جریان اصلاحات حضور هر چند کم تعداد اعضای این جریان در مجلس آینده به عنوان «اقلیت قدرتمند» و در نگاه بلندمدت رسیدن به ساختمان پاستور در سال ۱۴۰۴ از ورای حضور در مجلس دوازدهم است.
همان موضوعی که دبیر‌کل حزب کارگزاران در نشست خبری دیروز خود برآن تاکید کرد و گفت: «هدف ما ایجاد اقلیت نیرومند در مجلس است تا مسیر ما برای انتخابات ۱۴۰۴ هموار شود.» او همچنین گفت: «از نظر کارگزاران، انتخابات ۱۴۰۴ از معبر ۱۴۰۲ می‌گذرد. موفقیت در عبور از این معبر برای اصلاحات، فرصت ایجاد اقلیت نیرومند در مجلس است، چون تعداد زیادی از چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب ثبت‌نام نکرده‌اند و ما تنها درصدد تشکیل این اقلیت نیرومند هستیم.»
برآورده شدن این ایده البته نیازمند نظر نهایی شورای نگهبان در مورد نامزد‌های جریان اصلاحات است. از همین‌رو مرعشی بار‌ها در سخنانش بر سخنان اخیر رهبری در مورد مشارکت در انتخابات تاکید کرد و گفت: «منتظریم ببینیم تا نهاد‌ها پایبند به توصیه‌های رهبری هستند یا نه و سختگیری را کنار می‌گذارند یا نه؟»
وی افزود: «شورای نگهبان در انتخابات قبلی علی لاریجانی اصولگرا را رد کرد؛ الان باید ببینیم در قبال توصیه‌های رهبری چه می‌کند.» یکی دیگر از موضوعاتی که مطرح است امکان ائتلاف برخی از احزاب جبهه اصلاحات با اعتدالیون و اصولگرایان میانه است که مرعشی روز گذشته در این خصوص گفت: بعد از اعلام نتایج صلاحیت‌ها می‌توانیم درباره ائتلاف‌ها تصمیم بگیریم. در کنار دوازدهمین دوره انتخابات مجلس، مرعشی روز گذشته در مورد انتخابات خبرگان رهبری نیز با اشاره به کاندیداتوری حسن روحانی گفت: «اگر حسن روحانی تایید صلاحیت شود، شخصیتی مورد توجه برای کارگزاران خواهد بود. وی ستادی مستقر کرده تا در حد مقدور برای تهران و سایر حوزه‌ها، کاندیدایی معرفی کند که ما هم کمک می‌کنیم.»
