«اگرچه ایالات متحده تلاش کرده تا از تبدیل جنگ غزه به جنگ منطقهای جلوگیری کند، اما در نهایت این تصمیم کاملاً به ما بستگی ندارد. در حال حاضر چراغ قرمز تشدید تنش و توسعه دامنه جنگ به سرتاسر منطقه به حالت چشمک زن درآمده است.»
سایت پولیتیکو در گزارشی از آمادگی دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده برای جنگ وسیعتر در منطقه غرب آسیا خبر داده و مینویسد: مقامات دولت بایدن در حال طراحی برنامههایی برای واکنش نشان دادن ایالات متحده به درگیری وسیعتر در منطقه هستند. این تحولات همزمان با افزایش نگرانیها از گسترده شدن دامنه جنگ غزه رخ میدهد.
چهار مقام آشنا به این موضوع، از جمله یک مقام ارشد دولت، گفتگوهای داخلی در مورد سناریوهایی را توصیف کردند که به طور بالقوه میتواند ایالات متحده را وارد جنگ دیگری در خاورمیانه کند.
به گفته سه مقام آمریکایی با اطلاع مستقیم از این گفت و گوها، ارتش در حال آماده کردن طرحهایی برای مقابله با شبه نظامیان حوثی مورد حمایت ایران است که به کشتیهای تجاری در دریای سرخ حمله میکنند. به گفته یکی از مقامات، این برنامه ریزی شامل حمله به اهداف حوثیها در یمن است، گزینهای که ارتش قبلا ارائه کرده بود.
به گفته یکی از این مقامات، در همین حال، مقامات اطلاعاتی در حال ارائه راههایی برای پیشبینی و دفع حملات احتمالی نیروهای تحت حمایت ایران در عراق و سوریه به آمریکا هستند. آنها همچنین در حال کار برای تعیین محل حمله بعدی شبه نظامیان حوثی هستند.
آمریکا ماههاست که در پشت صحنه از تهران خواسته تا نیروهای نیابتی خود را متقاعد کند که حملات خود را کاهش دهند. اما مقامات میگویند که هیچ نشانهای مبنی بر اینکه گروهها شروع به کاهش هدف گیری خود کرده اند ندیده اند و نگران افزایش خشونت در روزهای آینده هستند.
دردسر بایدن در فصل داغ انتخابات
این تشدید تنشها میتواند منجر به درگیر شدن جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا به جنگ دیگری در خاورمیانه شود، درست زمانی که فصل مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۴ گرم میشود و مبارزات انتخاباتی او باید بر مسائل داخلی متمرکز شود. مقامات میگویند که پتانسیل درگیری گستردهتر در پی یک رشته رویارویی در عراق، لبنان و ایران در چند روز گذشته در حال افزایش است. آنها معتقدند که جنگ در غزه رسماً فراتر از مرزهای این باریکه افزایش یافته، سناریویی که ایالات متحده ماهها سعی کرده از آن اجتناب کند.
تحولات نه تنها برای امنیت منطقه بلکه برای شانس انتخاب مجدد بایدن خطرناک است. او با وعده پایان دادن به جنگها وارد کاخ سفید شد و با خروج بینظم از افغانستان که ایالات متحده را از ۲۰ سال جنگ در این کشور خارج کرد، بخشی از وعده خود را عملی کرد. بایدن اکنون اولین دوره خود را به عنوان قهرمان غرب برای دفاع از اوکراین و عامل اصلی کمک به اسرائیل برای مقابله با حماس به پایان میرساند.
حتی بدون حضور نیروهای آمریکایی در هر دو درگیری، رایدهندگان ممکن است سال ۲۰۲۴ را به عنوان فرصتی برای بررسی مسئله کلیدی سیاست خارجی در این انتخابات ببینند: آمریکا چقدر باید در جنگهای خارجی شرکت کند؟
بایدن قول داده است که «تا زمانی که طول بکشد» از اوکراین حمایت خواهد کرد و در عین حال محکم پشت سر اسرائیل ایستاده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق، محتملترین رقیب جمهوریخواه بایدن، به خود میبالد که میتواند در عرض چند ساعت به تهاجم روسیه پایان دهد و استدلال کرده که ایالات متحده باید رویکردی بی طرف به نبرد اسرائیل و حماس داشته باشد.
روسای جمهور مستقر به خاطر همه تحولات بد سرزنش میشوند چه مقصر این تحولات باشند و چه نباشند.
جاستین لوگان، مدیر مطالعات دفاعی و سیاست خارجی در مؤسسه کاتو، گفت: ترامپ با این استدلال که اگر من در قدرت بودم، روسیه در اوکراین نبود، اسرائیل مورد حمله قرار نمیگرفت و چین به تایوان تعرض نمیکرد، کمپین انتخاباتی خود را پیش میبرد. در چنین شرایطی باید باید پاسخ بدهد که حتی اگر تو هم در کاخ سفید بودی، این اتفاقها رخ میداد و هیچکدام تقصیر من نبوده است. اما اگر اوضاع خیلی بدتر نشود، از جمله مرگ سربازان آمریکایی، باز هم بسیار بعید است که سیاست خارجی نقش آنچنانی در انتخابات ریاست جمهوری داشته باشد، در واقع هیچ گاه نداشته است.
با این حال، یک نظرسنجی در ماه نوامبر نشان داد که ۸۴ درصد از آمریکاییها بسیار یا تا حدودی نگران هستند که پای ایالات متحده به درگیری خاورمیانه کشیده شود و هر ماه که میگذرد، آمریکاییها بیشتر و بیشتر از حمایتهای مالی بیشتر جو بایدن از اوکراین میترسند.
یکی از افراد نزدیک به کمپین انتخاباتی بایدن میگوید که روسای جمهور مستقر همواره با تحولاتی در حوزه سیاست خارجی روبه رو هستند، این برای جرج بوش جنگ عراق و برای باراک اوباما بهار عربی بود.
یکی از معتمدین کمپین بایدن به پولیتیکو گفت که بایدن بر موضوعاتی مانند اقتصاد، آینده دموکراسی و سقط جنین که برای رأی دهندگان مهمتر است، تمرکز میکند. البته با داغ شدن فضای انتخاباتی، دولت مجبور است به به نقاط بحرانی در سراسر خاورمیانه رسیدگی کند.
زنجیره خطرناک تنش در منطقه
در آخر هفته، نیروهای حوثی یک کشتی باری تجاری را هدف قرار دادند و هلیکوپترهای نیروی دریایی ایالات متحده را مجبور کردند سه قایق آنها را هدف قرار داده و غرق کند. حماس روز سه شنبه اسرائیل را به کشتن یک فرمانده ارشد در بیروت متهم کرد. روز چهارشنبه در جریان یک رشته انفجار در مقبره قاسم سلیمانی، فرمانده فقید ارتش ایران که در حمله پهپادی آمریکا در سال ۲۰۲۰ در عراق (شهید شد)، دهها نفر کشته شدند. دولت اسلامی (داعش) مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. تنشها در منطقه روز پنجشنبه پس از حمله پهپادی امریکا به مقر نیروهای حشدالشعبی در عراق افزایش یافت.
یکی دیگر از مقامات ارشد دولت بایدن میگوید که رئیس جمهور تیم امنیت ملی خود را در صبح روز سال نو برای گفتگو در مورد وضعیت دریای سرخ، برای بحث در مورد گزینهها و راه پیش رو فراخواند. یکی از نتایج این نشست بیانیه مشترکی بود که به طور همزمان توسط ایالات متحده و دهها تن از متحدانش صادر شد و هشدار داد که حوثیها در صورت ادامه حملات در دریای سرخ و تهدید امنیت آبراههای بین المللی با عواقب سنگینی روبرو خواهندشد.
یکی دیگر از مقامات آمریکایی تاکید کرد که نگرانیهای دولت در مورد جنگ گستردهتر در منطقه جدید نیست. این مقام گفت که ایالات متحده هفتهها نگران تشدید جنگ در غزه بوده و هیچ نشانهای مبنی بر گسترش تهدیدات علیه نیروهای آمریکایی در خارج از کشور در روزهای اخیر وجود ندارد.
با این حال، نشانههای دیگری وجود دارد که دولت را نسبت به افزایش این تهدیدات نگران کرده است. پس از حمله روز چهارشنبه در ایران، مقامات دولت از پنتاگون گرفته تا وزارت امور خارجه و آژانسهای اطلاعاتی شروع به ارزیابی کردند که چگونه ایران یا نیروهای نیابتی آن در خاورمیانه میتوانند مستقیماً آمریکا یا متحدانش را در منطقه هدف قرار دهند.
مقامات گفتند که چنین برنامه ریزی اضطراری در کشورهایی که شاهد تنش شدید در خاورمیانه هستند، طبیعی است. اما تقلا در داخل دولت بایدن برای تهیه گزارش در مورد نقاط احتمالی حملات و پاسخهای احتمالی ایالات متحده در این هفته در نتیجه دستورات مقامات عالی دولت از ترس از ادامه افزایش خشونتها در منطقه و اینکه واشنگتن باید پاسخی آماده داشته باشد، رخ داد.
نگرانی ویژه، احتمال تشدید تنش در دریای سرخ است. حملات حوثیها به کشتیهای تجاری در آنجا، ماه گذشته ایالات متحده را بر آن داشت تا آغاز ائتلاف دریایی بینالمللی جدیدی را برای جلوگیری از این حملات اعلام کند. یک مقام ناوگان پنجم ایالات متحده، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: ائتلاف دریایی که اکنون بیش از ۲۰ کشور را در بر میگیرد، به حدود ۱۵۰۰ کشتی تجاری این امکان را داده که از زمان آغاز عملیات در ۱۸ دسامبر به طور ایمن از این آبها عبور کنند. با این حال، تا روز پنجشنبه، ۲۵ حمله علیه کشتیهای تجاری در حال عبور از جنوب دریای سرخ و خلیج عدن صورت گرفته است.
در حال حاضر، حملات حوثیها، شرکتهای بزرگ کشتیرانی را که بخش قابل توجهی از اقتصاد دریایی بینالمللی را نمایندگی میکنند، مجبور کرده تا مسیر کشتیهای خود را تغییر دهند که این مسئله هم منجر به افزایش هزینهها شده و هم روند نقل و انتقالها را طولانیتر کرده است.
یکی از مقامهای آمریکایی میگوید: از دیدگاه ما، نگرانکنندهترین چیز این است که حوثیها ممکن است یک کشتی را غرق کنند. بعد چه اتفاقی میافتد؟ ما باید چه واکنشی داشته باشیم؟
همزمان این نگرانی هم به قوت خود باقی است که خشونت در غزه ممکن است به کرانه باختری و لبنان سرایت کند. در حال حاضر، حزب الله لبنان و اسرائیل در حال تبادل آتش در مرز هستند و گزارشهایی از حملات شهرک نشینان اسرائیلی به فلسطینیان در کرانه باختری منتشر شده است. با این حال، تا کنون، ایالات متحده هیچ نشانهای ندیده است که حزبالله خواهان یک جنگ گستردهتر است.
میک مولروی، تفنگدار سابق، افسر سابق سیا و از مقامات پنتاگون در دوران ترامپ، گفت: «اگرچه ایالات متحده تلاش کرده تا از تبدیل جنگ غزه به جنگ منطقهای جلوگیری کند، اما در نهایت این تصمیم کاملاً به ما بستگی ندارد. در حال حاضر چراغ قرمز تشدید تنش و توسعه دامنه جنگ به سرتاسر منطقه به حالت چشمک زن درآمده است.»