باید‌ها و نباید‌های تغذیه‌ای در مبتلایان آسم
آسم بیماری التهابی مزمن و غیرواگیردار است که تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی بروز می‌کند و در آن مجاری تنفسی در واکنش به محرک‌ها متورم و باریک می‌شوند و ممکن است حتی مخاط اضافی تولید کند. این وضعیت می‌تواند تنفس را دشوار کرده و باعث سرفه، صدای خس خس هنگام تنفس و تنگی نفس شود.
علت اصلی این بیماری ناشناخته است و مطابق مطالعات، بروز این بیماری در دو دهه گذشته افزایش یافته است. وجود سابقه آسم، اگزما و آلرژی غذایی در اعضای خانواده احتمال بروز آسم را در سایر اعضای خانواده افزایش می‌دهد. مواجهه با برخی عوامل محیطی همچون دود سیگار، آلودگی هوا، آلرژن‌های استنشاقی نظیر گرده گل‌ها، کپک‌ها و قارچ‌ها، گرد و خاک، عوامل حساسیت زای حیوانات (پر، مو، پوست) و آلاینده‌های شیمیایی می‌تواند منجر به بروز آسم شود.
میانگین شیوع آسم در کودکان در ایران ۱۳.۱۴ درصد است که از متوسط جهانی بالاتر است. افزایش چشمگیر شیوع آسم در بسیاری کشور‌ها نشان می‌دهد که عوامل محیطی مرتبط با سبک زندگی نقش مهمی در سبب شناسی این بیماری دارد. به هم خوردن تعادل بین آنتی اکسیدان‌ها و اکسیدان‌ها در ایجاد و کنترل علائم آسم نقش چشمگیری دارد.
رعایت الگوی غذایی سالم شامل مصرف کافی و متعادل میوه و سبزی، ماهی و غذا‌های دریایی و انواع روغن‌های گیاهی نقش موثری در بهبود عملکرد ریوی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آسم دارد. میوه‌ها و سبزی‌ها منابع غنی از آنتی اکسیدان‌هایی، چون ویتامین C و کاروتنویید‌ها هستند که موجب جلوگیری از آسیب اکسیداتیو بافتی و کاهش التهاب مجاری هوایی می‌شوند.
روغن‌های گیاهی نیز منابع خوبی برای ویتامین E (نوعی آنتی اکسیدان) هستند. به علاوه ماهی و غذا‌های دریایی نیز به علت دارا بودن اسید‌های چرب ضروری امگا۳ نقش محافظتی در بیماری‌های ریوی از جمله آسم آلرژیک دارد.
به طور کلی رژیم اختصاصی برای درمان آسم وجود ندارد، اما مطابق تحقیقات علمی اضافه کردن برخی مواد غذایی به رژیم روزانه فرد مبتلا به آسم می‌تواند موجب بهبود عملکرد ریوی و کاهش علایم شود. این مواد غذایی شامل:
_ ویتامین D
مصرف ویتامین D باعث کاهش حمله‌های آسم در کودکان و نوجوانان می‌شود که بهترین منابع آن ماهی سالمون، لبنیات غنی شده با ویتامین D و تخم مرغ است.
_ ویتامین A
بر اساس مطالعات صورت گرفته سطح ویتامین A در کودکان مبتلا به آسم کمتر از میزان نرمال است. در این کودکان سطوح بالای ویتامین A با عملکرد بهتر ریه‌ها همراه است. بهترین منابع ویتامین A شامل جگر، شیر پرچرب، کره، هویج، کدو حلوایی و کلم بروکلی است.
از طرفی مواد غذایی ممنوعه در مبتلایان به آسم شامل گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس و کالباس) و غذا‌های فست فودی (پیتزا، سمبوسه و فلافل) و غذا‌های پرنمک و روغن‌های هیدروژنه با افزایش سطح تری گلیسرید و نیتریک اکساید (که مارکر التهاب مجاری هوایی است) هستند، این مواد غذایی می‌تواند ریسک فاکتوری برای آسم باشد. همچنین استفاده از گوشت‌های کبابی و دودی شده با احتمال افزایش حملات آسم در بیماران مبتلا به آسم همراه است.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، افزایش دریافت غذا‌های حاوی اسید‌های چرب اشباع از طریق فعال کردن سیستم ایمنی ذاتی و رها شدن عوامل التهابی نیز موجب التهاب مجاری هوایی می‌شود که اثر پیش التهابی این اسید‌های چرب از طریق اسید‌های چرب امگا ۳ قابل پیشگیری است.
