برابر ماده ۱۲۰ قانون کار، اتباع بیگانه نمیتوانند در ایران مشغول بکار شوند مگر آنکه دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و مطابق قوانین و آییننامههای مربوطه، پروانه کار دریافت کرده باشند.
به موجب ماده ۱۸۱ قانون کار نیز بکارگیری اتباع بیگانه فاقد مجوز کار در واحدهای کارگاهی ممنوع است و صراحتا اعلام شده کارفرمایانی که اتباع خارجی غیر مجاز و فاقد پروانه کار یا اتباعی که پروانه کار آنها منقضی شده است را در کاری غیر از آنچه در پروانه کارشان ذکر شده است بپذیرند یا در مواردی که رابطه استخدامی تبعه بیگانه با کارفرما قطع میشود، مراتب را به وزارت کار اعلام نکنند برابر قانون به مجازات حبس از ۹۱ تا ۱۸۰ روز محکوم میشوند.
بر اساس آمارها از وضعیت اشتغال اتباع خارجی، و بر مبنای عملکرد ششماهه سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۱۹۵ فقره صدور پروانه کار برای نیروهای خواهان اشتغال توسط وزارت کار صورت گرفته و طی این مدت ۳۱۲۲ مورد پروانه کار برای افراد خارجی شاغل در کشور از طریق این وزارتخانه تمدید شده است.
همچنین تعداد ۲۴هزار و ۷۵۰ مورد بازرسی از کارگاهها، ۱۹۲۷ فقره گشت مشترک شناسایی اشتغال اتباع غیرمجاز و شناسایی ۶۷۰۵ مورد کارفرمای متخلف در دستور کار ۶ ماهه امسال وزارت کار قرار گرفته و محقق شده است.
در همین راستا محمد آذرپناه - سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران از ممنوعیت اشتغال به کار اتباع خارجی فاقد پروانه کار خبر داده و گفته است: بر اساس قانون کار، اتباع بیگانهای که دارای پروانه کار معتبر نباشند، حق اشتغال در استان را ندارند و کارفرمایانی که آنها را به کار بگیرند، مشمول جریمه و حبس خواهند شد.
به گفته وی این اقدام علاوه بر نقض قانون، موجب از بین رفتن فرصتهای شغلی برای نیروهای کار ایرانی، افزایش بیکاری، کاهش امنیت اجتماعی و اقتصادی و ایجاد مشکلات فرهنگی و بهداشتی میشود.
سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران تصریح کرد: با همکاری مراجع قانونی، در حال اجرای طرح ملی تعیین وضعیت اشتغال اتباع افغانستانی هستیم که به موجب آن، اقامت مجاز این افراد منوط به روشن شدن وضعیت شغلی آنها خواهد بود.
وی همکاری کارفرمایان و مردم در اعلام موارد بکارگیری اتباع بیگانه فاقد پروانه کار را خواستار شد و گفت: کارفرمایان میتوانند با مراجعه به سامانه جامع اشتغال اتباع خارجی، نسبت به استعلام و درخواست پروانه کار برای نیروهای خارجی مورد نیاز خود اقدام کنند.
پیش از این معاون اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آمار اشتغال اتباع خارجی در کشور را بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرده و گفته بود: حضور اتباع خارجی در کشور صرفنظر از ابعاد امنیتی، ابعاد فرهنگی و اقتصادی هم دارد و وزارت کار به کسانی مجوز میدهد که حضورشان در داخل کشور قانونی و قابل شناسایی باشند.
برابر قانون کار اتباع بیگانهای که فاقد پروانه کار، پروانه کار موقت یا کارت کار موقت باشند، اجازه اشتغال در کشور را ندارند و در صورت اشتغال و بکارگیری، کارفرمای آنها متخلف و مشمول جریمه خواهد شد.