فرصت زیادی تا برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم باقی نمانده است؛ از پایان هفته جاری فرمان آغاز تبلیغات صادر خواهد شد تا آخرین تلاشها برای بهدست آوردن رای آنها که تصمیم دارند پای صندوق بروند، انجام شود.
به گزارش هم میهن، روند انتخابات بهگونهای است که سیاست قلع و قمع اصلاحطلبان توسط شورای نگهبان همانطور که پیشبینی میشد، ادامه پیدا کرده و فضای انتخابات مانند اسفند ۱۳۹۸، فضایی است که رقابت داخلی بین اصولگرایان تعیینکننده اکثریت کرسیهای دوازدهمین دوره مجلس خواهد بود. بهرغم اینکه قابل پیشبینی و تقریباً مسجل است که فضای مجلس دوازدهم به چه صورت خواهد بود، اما بررسی آنچه در خانواده اصولگرایان میگذرد، نشان میدهد که برای رسیدن به صندلیهای بهارستان همه چیز آرام نیست و جدال بین شوراها و ائتلافهای اصولگرایی در جریان خواهد بود.
شانا؛ بهدنبال وحدت
شورای ائتلاف نیروهای انقلاب یا همان شانا که از سال ۱۳۹۸ کار خود را شروع کرده با ریاست غلامعلی حدادعادل تلاش داشته است تا اکثریت اصولگرایان را زیر چتر خود قرار دهد. آنها پس از موفقیت در کسب کرسیهای مجلس یازدهم، ماههاست در حال برنامهریزی برای چینش ترکیب مجلس آینده هستند؛ مجلسی که حدادعادل تیرماه سال جاری کلیدواژه «انقلابیتر» را درباره آن به کار برد تا مشخص شود احتمالاً شانا با ریزشها و رویشهایی روبهرو خواهد شد.
او گفته بود: «یازدهمین مجلس شورای اسلامی انقلابی است و ما میخواهیم مجلس دوازدهم انقلابیتر باشد، برای تحقق این رویکرد باید افرادی باانگیزه، باایمان، باتجربه، خردمند و اهل فکر انتخاب شوند.»
و یا در بیانیه اخیر شورای ائتلاف که ۱۶ بهمنماه منتشر شد، اینگونه آمده بود: «برخلاف نظر کسانی که فقط بر افزایش مشارکت تأکید میکنند، تأکید ما، هم افزایش مشارکت و هم شکل گرفتن مجلسی انقلابی و متخصص و راهگشا و کارگشاست.»
اما برای تشکیل مجلسی انقلابیتر، در چارچوب گزینشی که شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در نظر گرفته، شانا راه حضور در لیست خود را در بیانیه ۱۶ بهمن به این صورت اعلام کرده است: «مبنای کار سیاسی و انقلابی در شورای ائتلاف سه رکن مهم «عقلانیت، معنویت و عدالت» است.» و همچنین: «پاکدستی و دوری از فساد مالی خط قرمز ما در معرفی نامزدهای مجلس دوازدهم به ملت ایران است و در این امر مهم اغماض و مسامحهای نخواهیم کرد.»
البته هرچند شورای ائتلاف نیروهای انقلاب سعی کرده در بین اصولگرایان نقش محوری را بازی کند، اما باز هم به نظر میرسد قرار گرفتن در لیست آنها برای رسیدن به مجلس دوازدهم بیحاشیه نخواهد بود و درگیریها و اختلافنظرهایی در گزینش نیروها در جریان است؛ چنانچه مثلاً در گزارشی که خبرگزاری ایسنا منتشر کرده بود، آمده است، در جلسه شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در استان فارس که پیرامون تصمیمگیری برای لیست انتخاباتی در این استان برگزار شده، ۶ عضو رسمی ائتلاف به نشانه اعتراض جلسه را ترک کردهاند.
شورای وحدت؛ منتقد وضع موجود
پس از آغاز به کار مجلس یازدهم، شورای وحدت نیروهای انقلاب با ریاست محمدعلی موحدیکرمانی در سال ۱۳۹۹ اعلام موجودیت کرد و در ماههای اخیر خود را در قامت منتقد شانا و برخی گزینههایی که از طریق شورای ائتلاف به مجلس یازدهم رسیدهاند، نشان داده است.
چنانچه منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت دهم آبان سال جاری در نشست هیئت عالی شورای وحدت گفته بود: «مجلس یازدهم که واپسین ماههای خود را میگذراند، عملکرد قابل دفاعی نداشته و همین امر موجب قهر بخشهایی از جامعه با انتخابات و صندوقهای رأی شده است. اکنون ما میخواهیم آشتی با صندوقهای رأی و انتخابات را با برنامه و راهبرد برقرار کنیم.» و یا اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب مؤتلفه و یکی از اعضای هیئترئیسه شورای وحدت، ۲۵ آبان به ایسنا گفته بود: «در مورد مجلس یازدهم نظر من این است که بخش کلی این مجلس امور را مدیریت کرده، اما آن چیزی که مورد انتظار مردم بود را برآورده نکرد.»
آنها در چند هفته اخیر درگیر مصاحبه با گزینهها برای بستن لیست بودهاند، اما نکتهای که مشخص شده این است که حداقل تا به امروز خبری از ائتلاف شورای وحدت اصولگرایان با شورای ائتلاف نیروهای انقلاب نیست و اختلافنظرها سطحی نیست. ابتدا «شهابالدین صدر» رئیس ستاد انتخابات شورای وحدت در گفتگو با خبرگزاری مهر در تاریخ ۱۶ بهمن احتمال لیست مشترک با شورای ائتلاف را رد نکرده و گفته بود: «اگر با جریانهای دیگر در جبهه انقلاب به «راهکار منطقی» برسیم، لیست مشترک در تهران ارائه خواهیم داد، اما در حال حاضر مشغول آمادهسازی «لیست مستقل» هستیم.».
اما ابوالقاسم رئوفیان، عضو هیئت عالی شورای وحدت ۲۲ بهمن در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا در واکنش به موضوع «وحدت نیروهای انقلاب» جملهای را گفته بود که به صورت کامل عمق اختلافنظرها را نشان میدهد.
او در بخشی از این مصاحبه گفته بود: «شورای وحدت منادی وحدت است، اما وحدت نه به هر قیمت که برخی دعوت به خود کنند و بخواهند ما به سازوکار آنها بپیوندیم و یا براساس شاخصهای آنان اعضای تیم (کاندیداهایمان) بررسی و ارزیابی شود. این دعوت به خود و رویکردی غلط است... حتی در این راستا سخنگوی شورای وحدت با افرادی دیدار و گفتگو کرد و ما دنبال آن بودیم که همه با هم باشیم نه آنکه دیگران بگویند شما با ما همراه شوید.»
پس از رئوفیان، نوبت به اسدالله بادامچیان رسید که در مصاحبهای، احتمال لیست ۳۰ نفره مشترک را تلویحاً رد کرد. دبیرکل حزب مؤتلفه ۲۴ بهمن درباره لیست مشترک با شورای ائتلاف به خبرگزاری فارس گفته بود: «در زمان حال، تنها میشود که هر کدام از مجموعهها، کاندیداهای خود را بگویند و سعی شود به یک فهرست واحد برسیم.»، اما او در ادامه این مصاحبه از طرح دیگری برای انتخابات خبر میدهد که احتمالاً طرح پیشنهادی شورای وحدت برای لیست تهران باشد.
او در بخش دیگر این مصاحبه میگوید: «ما دو راه بیشتر نداریم؛ یکی اینکه با هدف وحدت در فهرست، بیاییم و بهدنبال آن باشیم که بر مبنای شاخصها، لیست ۳۰ نفرهای تهیه کنیم و بگوییم اصلح و ارجح کدام خواهد بود؛ که وقتی وارد مجلس میشوند تحولآفرین و تحولآور باشند؛ و یا با دنبال کردن وحدت نسبی، شرایطی را ایجاد کنیم که در آن، مثلاً همه تشکلها بر ۲۰ کاندیدا تفاهم کنند و هر کدام، ۱۰ نفر باقیمانده را خودشان معرفی کنند. این مسئله، میدان را برای مردم باز میکند تا بیایند ۲۰ نفر متحد را انتخاب کرده و ۱۰ نفر را از گروههای مختلف برگزینند.»
امناء؛ اقلیت مدعی
ضلع سوم ائتلافهای اصولگرایی که دیرتر از دو ضلع دیگر فعالیت خود را برای بهدست آوردن کرسیهای مجلس دوازدهم آغاز کرده «ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» یا بهعبارت سادهتر «امناء» است که در تاریخ ۱۹ بهمن سال جاری با دبیری «سیدنظامالدین موسوی» اعلام موجودیت کرد. اولین نکته مهم درباره امناء این است که این گروههای اصولگرا را شریان دور هم جمع کرده است.
شریان پایان سال گذشته اعلام موجودیت کرد و چهرههای شاخصی، چون حمید رسایی را در خود جای داده است. جریانی که برخی اصولگرایان اعتقاد دارند حزب مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی به شمار میرود (هرچند خود اعضای شریان هرگونه نسبت با مهرداد بذرپاش را رد کردهاند).
درباره اینکه شریان چرا تشکیل شده است، حمید رسایی مسئول کمیته انتخابات این جبهه ۲۸ بهمن در مصاحبه با ایرنا گفته بود: «اساساً شریان برای زدن زیر میز شورای ائتلاف تشکیل شده است.» به هر ترتیب شریان طی چند هفته رایزنی موفق شد ۲۰ گروه اصولگرا را دور خود جمع کرده و اقدام به اعلام موجودیت «امناء» کنند که یکی از شاخصترین گروههای حاضر در امناء را میتوان «جمعیت رزمنده مدافع انقلاب» یا همان «رزما» دانست که چند هفته پیش با محوریت حسین اللهکرم فعالیت خود را آغاز کرد.
براساس آنچه مشخص شده، آنها با شورای وحدت نیروهای انقلاب یک نقطه مشترک دارند؛ هر دو منتقد عملکرد شورای ائتلاف اصولگرایان هستند، اما در مهمترین نقطه، هیچ شباهتی بین آنها و دو ائتلاف دیگر اصولگرایی نیست. هیچ رد و اثری از احتمال ائتلاف امناء با شورای وحدت نیروهای انقلاب و شورای ائتلاف اصولگرایان نیست؛ چنانچه در یکی از بندهای بیانیه اعلام موجودیت «امناء» رسماً به سازوکار دو ائتلاف دیگر اصولگرایی (شورای وحدت و شورای ائتلاف) حمله شده و آمده است: «نفی قبیله گرایی و پدرخواندگی سیاسی مورد تاکید جدی ائتلاف مردمی است.
از نظر ما هیچ گروه و جریان سیاسی حق ندارد خود را صاحب و مالک مطلق و دائمی پایگاه اجتماعی انقلاب بداند و با ایجاد انحصار و برخورد حذفی، به صورت آمرانه و غیرشفاف، برای مردم و فعالان و بدنه جبهه انقلاب تعیینتکلیف کند. روش انتخاباتی ائتلاف مردمی، ترجیح شاخصسالاری بر شخصسالاری و حاکم کردن شایستگیها بر سهمیهها در میدان سیاست و عرصه انتخابات است و مدل سهمیهبندی باندی در انتخابات را مغایر اصل شایستهسالاری و بسترساز حذف نیروهای فاضل و توانمند و رشد افراد غیرشایسته در میدان سیاست میداند.» در همین مسیر، مسعود زریبافان روز گذشته به ایسنا گفته بود: «امناء رویه پدرسالارانه که پیش از این به صورت ناعادلانه و براساس سهمیهبندی، افراد را به مردم معرفی میکرد، کنار زده و حرف تازهای برای مردم دارد.»
به هر ترتیب، بهصورت مشخص میتوان گفت که امناء لیست جدایی را در تهران برای انتخابات منتشر خواهد کرد. نکته دیگر این است که به احتمال زیاد، گزینه آنها در شهرستانها با شورای وحدت و شورای ائتلاف یکسان نیست؛ به عبارتی امناء کمر همت را برای رقابت با جریانهای داخلی اصولگرا بسته است.
جبهه پایداری؛ در یک قدمی وحدت
یکی از ابهاماتی که طی چند ماه اخیر پیرامون اصولگرایان وجود داشت، تعیینتکلیف جبهه پایداری با ائتلافهای اصولگرایی است. با توجه به مشی در پیش گرفتهشده این جریان و بهخصوص اظهارنظرهایی که صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری طی یکسال گذشته درباره چهرههایی مانند علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف مطرح کرده است، ابتدا اینطور به نظر میرسید که مسیر شورای ائتلاف و یا شورای وحدت با جبهه پایداری یکسان نباشد و آنها در انتخابات مجلس دوازدهم برخلاف انتخابات سال ۱۳۹۸ مقابل شورای ائتلاف قرار بگیرند.
گمانهزنی مبنی بر عدم اتحاد جبهه پایداری و شورای ائتلاف تا چند هفته پیش بر قوت خود باقی بود تا اینکه ۲۶ دی، امیرابراهیم رسولی، سخنگوی شورای ائتلاف در نشست خبری این شورا در واکنش به سوال خبرنگار هممیهن، پاسخی داد که نشان داد زنجیر پایداری گسستنی نیست. او گفته بود: «ما در شورای ائتلاف اسیر اختلافافکنیهای رسانهای و فضای مجازی نمیشویم.
درباره اینکه افرادی تلاش دارند این اختلافافکنی را انجام دهند، میگویم شما مسیر خودتان را بروید. آنچه برای ما اصل است، این است که ما در جریان نیروهای انقلاب با هم رقابت نمیکنیم، ما با جریان غربگرا مقابله خواهیم کرد. رقابت اصلی ما با این جریان است، با جریانی که خودباوری ندارد و نگاهش به غرب و بیرون است. ما در درون جریان انقلاب بالاخره با هم تعیینتکلیف خواهیم کرد، شما نگران اختلاف در جریان انقلاب نباشید، ما آن را حل خواهیم کرد. کمااینکه در انتخابات گذشته هم این اتفاق افتاده است.»
آنها نیز فعالیت برای انتخاب گزینه مطلوب را طی چند هفته اخیر آغاز کردهاند و مصاحبه با گزینهها انجام شده و در حال جمعبندی هستند. اما طی چند روز اخیر، دو عضو شورای مرکزی جبهه پایداری اظهارنظرهایی داشتهاند که از دل آنها میتوان به این نتیجه رسید که به احتمال زیاد اتفاق سال ۱۳۹۸ تکرار خواهد شد و نام گزینههایی از جبهه پایداری در لیست شورای ائتلاف اصولگرایان وجود دارد.
سیدمحمدجواد ابطحی، عضو شورای مرکزی این جبهه ۲۸ بهمن به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «ما در جبهه پایداری هیچوقت بهدنبال انشقاق نیستیم و با هدف حفظ وحدت ارائه لیست واحد با «شانا» را در اولویت کاری خود قرار دادهایم. ما به دنبال ارائه لیست واحد و انتخاب کاندیداها براساس شاخصها هستیم و بههیچعنوان روابط فامیلی و قومی را در این رابطه برنمیتابیم.»
علی خضریان، سخنگوی جبهه پایداری هم ۲۹ بهمنماه در مصاحبه با ایسنا بر همین موضع تاکید و توضیح داده بود: «جبهه پایداری همچنان تلاش برای وحدت گفتمانی و مبتنی بر اصول و ارزشها با دیگر نیروهای انقلاب را از ضروریات برهه کنونی دانسته و معتقد است کارآمدی و اثرگذاری این تلاش در صورتی که مبتنی بر آموزههای اصیل انقلاب اسلامی باشد، بر همگان عیان خواهد شد؛ لذا وحدت مدنظر ما در سراسر کشور نه حول شخص و اشخاص و بلکه حول شاخصهای اصولی اعلام شده است.»
دو پادشاه در یک اقلیم
نکته دیگر و البته مهم که خبر و واکنش رسمی درباره آن وجود ندارد، اما میتوان از دل شواهد و قرائن به یک اختلاف مهم رسید، پیرامون محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین است؛ زمانی که مشخص شد او پس از دو دوره غیبت، برای حضور در انتخابات مجلس دوازدهم از شهر تهران ثبتنام کرده است، یکی از بزرگترین سوالهای ایجادشده پیرامون سرلیست اصولگرایان و بهویژه شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در شهر تهران بود و این سوال به وجود آمده بود که بین محمدباقر قالیباف و محمدرضا باهنر، کدامیک سرلیست شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در شهر تهران خواهند بود و آیا در اردوگاه اصولگرایان «دو پادشاه در یک اقلیم» قرار خواهند گرفت؟
این ابهام تا ۲۶ دیماه سال جاری حل نشده بود تا اینکه در نشست خبری شورای ائتلاف، امیرابراهیم رسولی، سخنگوی شورا که در مجلس با حکم قالیباف پست گرفته، سعی کرد ابهام را برطرف کند. او در بخشی از صحبتهای خود گفت: «ترکیب لیست هنوز مشخص نیست و نمیتوان درخصوص مصادیق صحبت کرد، اما آقای قالیباف در انتخابات مجلس یازدهم سرلیست بود و الان هم حضور دارد و سرلیستی وی سیاست مشخص ماست.»
این خبر در حالی پایان دیماه از سوی رسولی اعلام شده بود که بنابر اظهارنظرهای بعدی میتوان گفت، ظاهراً سرلیست شدن قالیباف حداقل تا آن مقطع، تصمیم شورای ائتلاف نیروهای انقلاب نبوده و آقای سخنگو بدون اینکه مصوبهای از شانا درباره سرلیستی داشته باشد، به صورت شخصی اعلام کرده که رئیس مجلس یازدهم، در جریان انتخابات مجلس دوازدهم، سرلیست شورای ائتلاف در شهر تهران خواهد بود.
چنانچه پس از اینکه خبر قطعی بودن سرلیستی قالیباف از سوی سخنگوی شورای ائتلاف اعلام شد، ظاهراً در اولین جلسه شورای ائتلاف، انتقاداتی درباره مشی سخنگو مطرح شده بود. محمدرضا باهنر، ۱۱ بهمنماه در مصاحبه با خبرگزاری مهر درباره این موضوع میگوید: «بعد از این صحبت، در شورای ائتلاف چالش ایجاد شد. من آن روز [که چالش ایجاد شد]در جلسه شورای ائتلاف حضور نداشتم، اما یک عده نقل کردند که به همین جمله سخنگو، اعتراض شده است.
البته من نکتهای بابت سرلیستی آقای قالیباف ندارم و احتمالاً وی سرلیست میشود لیکن بحث این بود که چرا قبل از اینکه شورای ائتلاف تصمیم بگیرد، سخنگو این حرف را زده است... این موضوع باید در یک فرآیند به جمعبندی برسد. یک نفر تصمیم بگیرد که سرلیست باید چه کسی باشد، درست نیست.» و یا محمد ناظمیاردکانی، دبیرکل جامعه اسلامی مدیران و یکی از اعضای شورای ائتلاف، درباره سرلیستی قالیباف ۲۶ بهمن در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان میگوید: «اعلام نمیشد بهتر بود.
سرلیستی که میخواهد اعلام شود در صورتی که اجماع وجود داشته باشد میتواند اثربخشی بیشتری داشته باشد و آن لیست هم رایآورتر خواهد بود و هم اینکه مشارکت بیشتر بهدنبال خواهد داشت. برای مجلس یازدهم که آقای قالیباف سرلیست قرار گرفت انقلتهایی وجود داشت، اما با تعاملاتی که صورت گرفت و اقداماتی که انجام شد، تقریباً اجماع حاصل شد و مخالفتهایی که وجود داشته به حداقل رسید و الحمدالله لیست برای مجلس یازدهم رای آورد... بعضی از جریانهای اصولگرایی انقلتهایی دارند و الان یک مقدار آن اختلافاتی که بود، تشدید شده است.»
در همین میان، ۲۵ بهمنماه محمدرضا باهنر بیانیه داده و اعلام میکند که از تهران به کرمان تغییر حوزه داده و قصد دارد از این شهر به نمایندگی از دوازدهمین دوره مجلس برسد. او در بخشی از بیانیه خود درباره دلایل تغییر حوزه از تهران به کرمان مینویسد: «۲ بار اعتماد با مهر مردم شریف استان کرمان و ۵ بار اعتماد ارزشمند مردم گرانقدر تهران، توشهای از تجربه برای خدمت در واپسین سالهای عمر برایم فراهم آورده بود. بهرغم نامنویسی از حوزه انتخابیه تهران و بهرغم اصرارهای فراوان بسیاری از دوستان، با توجه به اینکه اولین حضورم در مجلس شورای اسلامی از استان شهیدپرور کرمان بوده است، عزم آن نمودم که با تغییر حوزه انتخابیه خود از تهران به کرمان، در صورت اعتماد دوباره مردم، آخرین حضورم در خانه ملت به نمایندگی از مردم خوب، صبور، دانا، انقلابی و ولایتمدار زادگاهم کرمان باشد.»
باهنر در بیانیه خود هرچند نوشته که قصد دارد آخرین دوره نمایندگی مجلس را در خدمت به مردم زادگاه خود سپری کند، اما سوال اصلی آنجاست که چرا دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین پیش از ثبتنام در انتخابات تصمیمی برای خدمتگزاری به مردم کرمان نگرفته بود و این تصمیم پس از تایید صلاحیت نهایی و در آستانه انتخابات گرفته شده است. به این موضوع واکنشی رسمی نشان داده نشده، اما با توجه به شواهد موجود میتوان اینگونه گفت که شاید موضوع سرلیستی و یا روش و منش سخنگو در این تصمیمگیری مطرح بوده که در نهایت منجر به این شده که باهنر از تهران به کرمان برود.
این داستان ادامه دارد
همانطور که مشخص شد، جدال خانوادگی بین اصولگرایان در جریان است و رگههایی از این نبرد درونجریانی بهخوبی قابل مشاهده بوده و شاید حتی فضا در این جدال خانوادگی در روزهای آینده در مسیر تندتر شدن قرار بگیرد و در این میان حتی شاید این فضا، آنها را به سمت وسویی ببرد که رازهای مگو را درباره هم بگویند تا بتوانند از سبد رای خودیها سهم بیشتری را بهدست آورند و حریف داخلی خود را شکست دهند.
تا به امروز انتشار لیست مجزا توسط ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی یا همان امناء قطعی است، اما ابهام درباره این است که لیستهای اصولگرایی دو و یا سه لیست خواهند بود؟ ابهام در این میان درباره شورای ائتلاف و شورای وحدت است که آیا آنها لیست مشترک خواهند داد یا خیر.
البته نشانهها بر این اساس است که سرانجام شورای ائتلاف و شورای وحدت به اشتراک خواهند رسید و به صورت مجزا لیست نمیدهند، هرچند شاید در این میان مدلی که اسدالله بادامچیان ارائه کرده از سوی شورای ائتلاف و شورای وحدت عملیاتی شود و شاهد لیست ۲۰ نفره مشترک از سوی آنها باشیم و ۱۰ گزینه دیگر به صورت مجزا توسط آنها معرفی شوند.
اما نکته مهم این است که این نبرد درونخانوادگی تنها مخصوص به روز یازدهم اسفند نیست و سرآغازی برای اتفاقات مجلس دوازدهم و در خردادماه ۱۴۰۳ بود. زمانی که بحث انتخاب رئیس جدید قوه مقننه، به جریان بیفتد، این نبرد خانوادگی که چند وقت است آغاز شده، با گستردگی بیشتری ادامه خواهد داشت و تلاشها برای به کرسی نشاندن فرد مطلوب در آن عرصه دنبال میشود. شاید آنجا دیگر دوتکهای در کار نباشد و شاهد نبردی سهجانبه برای رسیدن به ریاست مجلس باشیم؛ جایی که احتمالاً رقابت داغ بین محمدباقر قالیباف و محمدرضا باهنر به جریان میافتد و البته گزینه مطلوب «امناء» هم در این رقابت حضور خواهد داشت.