فشار خون بالا؛ عامل اصلی سکته‌های قلبی و مغزی
اندازه طبیعی فشارخون کمتر از ۸۰/۱۲۰ است و اگر در اندازه‌گیری‌هایی که در مطب انجام می‌شود فشار خون ۹۰/۱۴۰ و حتی بالاتر و در اندازه‌گیری‌های در منزل ۸۵/۱۳۵ و بالاتر باشد، فشار خون بالا گفته می‌شود و فرد باید تحت نظر تیم مراقبت پزشکی، بهورز یا مراقب سلامت و پزشک باشد.
فشار خون بالا چیست؟
قلب مانند یک پمپ عمل می‌کند. فشار خون نیروی جریان خون در مقابل دیواره رگ‌ها است. وجود فشار خون طبیعی یعنی کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلیمتر جیوه برای جاری شدن خون در تمام رگ‌های بدن و رساندن مواد غذایی و اکسیژن به اعضای بدن ضروری است.
اگر فشار خون از مقدار طبیعی بالاتر برود مضر است و می‌تواند آسیب جدی به عروق و اعضای حیاتی بدن مثل قلب، مغز، کلیه‌ها و چشم وارد کرده و در سلامت اختلال ایجاد کند.
نکته کلیدی که باید در مورد فشار خون بالا به‌خاطر سپرد این است که این بیماری علامتی ندارد و فقط با اندازه‌گیری فشار خون می‌توان متوجه بالا بودن آن شد، لذا هر فردی باید میزان فشار خون خود را بداند.
فشار خون را با دو عدد و به صورت کسر نمایش می‌دهند. عددی که در صورت قرار دارد عدد بالاتر و مربوط به فشار بزرگتر (سیستولیک یا ماکزیمم) و در زمان انقباض قلب و خروج خون به داخل شریان یا سرخرگ است و عدد مخرج همان فشار کوچکتر (دیاستولیک یا مینیمم) است و مربوط به استراحت یا انبساط قلب است. واحد اندازه‌گیری فشار خون میلی متر جیوه است مانند فشارخون ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه و اگر به واحد متر جیوه بیان شود ۸/۱۲ خوانده می‌شود.
باید در فواصل منظم فشار خون را اندازه‌گیری کرد، زیرا فشار خون بالا علامت ندارد و با اندازه‌گیری دقیق می‌توان به وجود این بیماری پی برد.
احتمال ابتلا به فشار خون بالا در هر فردی وجود دارد، ولی این احتمال در افرادی که دیابت دارند، چاق هستند یا اضافه وزن دارند، رژیم غذایی پر نمک و کم میوه و سبزی مصرف می‌کنند، سن بالای ۶۵ سال دارند، کم تحرک هستند، الکل مصرف می‌کنند بیشتر است.
همچنین افرادی که سابقه فشار خون بالا در اعضای خانواده درجه یک (پدر، مادر، خواهر و برادر) دارند، کسانی که وقفه تنفسی حین خواب دارند و کسانی که استرس زیاد و مداوم را تجربه می‌کنند خطر ابتلا به دیابت بیشتری را نسبت به سایر افراد تجربه می‌کنند.
فشار خون بالا بیماری شایعی است و به دلیل عوارض جدی که ایجاد می‌کند یکی از مشکلات مهم سلامت است. این بیماری ممکن است تا زمان ایجاد عوارض علامتی نداشته باشد. فشار خون بالا روی مغز، قلب، کلیه‌ها و چشم تاثیر مخرب دارد. در بسیاری از موارد عامل اصلی سکته‌های مغزی به علت خونریزی است. ۵۰ درصد نارسایی کلیه و نارسایی قلب و سکته‌های قلبی به فشار خون بالا مرتبط است. با این دلایل مشخص است باید به طور منظم و دوره‌ای فشار خون را اندازه‌گیری کرد و اگر فشار خون بالا بود، به موقع پیگیری و کنترل شود.
چگونگی پیشگیری از فشار خون بالا
کنترل عوامل خطر قابل اصلاح مانند کنترل اضافه وزن و چاقی، دیابت، کاهش مصرف نمک، افزایش مصرف میوه و سبزی، ترک مصرف الکل و مدیریت استرس نقش مهمی در پیشگیری و کنترل فشار خون بالا دارد.
بنابر اعلام دفتر بیماری‌های غید واگیر وزارت بهداشت، مبتلایان به فشار خون بالا اگر به موقع درمان شوند و فشار خون خود را کنترل کنند، کمتر به عوارض این بیماری خطرناک مبتلا می‌شوند. کسانی که فشار خون بالا دارند علاوه بر اصلاح شیوه زندگی باید دارو دریافت کنند و معمولا برای کنترل فشار خون بیش از یک دارو نیاز دارند.
