هشدار برای خطر سقوط طبقه متوسط به ورطه فقر
بررسی شاخص‌های رفاه اقتصادی و اجتماعی برنامه ششم توسعه از فقیرتر شدن فقرا و سقوط طبقه متوسط به ورطه فقر حکایت می‌کند.
آنطور که بررسی گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، نرخ فقر متوسط کشور در سال ۹۶ حول و حوش ۲۰ درصد بود، اما در پایان سال ۱۴۰۰ این نرخ به بالای ۳۰ درصد رسیده است. این اتفاق به آن معناست که فقرا امکان عبور از خط فقر و بازگشت به شرایط مطلوب را بیش از پیش از دست داده‌اند.
سال ۱۴۰۲ از میان سه دهک با کمترین میزان درآمد که نیاز به پوشش حمایتی دارند، حدود ۷۵ درصد از هیچ گونه پوشش حمایتی بر خوردار نبودند.
کارشناسان بازوی پژوهشی مجلس پیش‌بینی کردند با توجه به روند رو به رشد نرخ تورم، جمعیت بیشتری از کشور به زیر خط فقر سقوط کنند، این اتفاق بیش از همه طبقه متوسط کشور را تهدید می‌کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود بر ضرورت اتخاذ سیاست‌های اجتماعی متناسب با وضعیت مذکور جهت فقرزدایی از اقشار محروم جامعه و اتخاذ سیاست‌های لازم برای جلوگیری از سقوط دهک‌های میانی به وضعیت زیر خط فقر تاکید کرده است.
افراد دارای معلولیت، زنان سرپرست خانوار، سالمندان و کودکان مهمترین گروه‌های هدفی هستند که در برنامه ششم در بخش سیاست‌های حمایت اجتماعی در راستای بهبود وضعیت رفاهی مورد توجه قرار گرفتند.
حمایت از گروه‌هایی که درآمدشان تکافوی حداقل زندگیشان را نمی‌دهد یا اساسا توان بازیابی خود را به دلایل گوناگونی از دست داده‌اند در اولویت قرار دارند.
محرومیت‌زدایی و مقابله با فقر از اهداف اولیه بنیاد‌های انقلابی از جمله کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) است. بنیاد علوی به عنوان نهاد اجرایی بنیاد مستضعفان، بنیاد برکت بازوی محرومیت‌زدایی ستاد اجرایی فرمان امام و کمیته امداد نیز به صورت مستقیم به فعالیت‌های حمایتی می‌پردازد.
سیاست‌گذار برای افرایش رفاه اجتماعی از سال ۸۹ با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها نسبت به پرداخت یارانه نقدی به مردم اقدام کرد. حمایت‌های اجتماعی خاص نیز گروه‌های هدفی را که ذکر شد دربرمی‌گیرد.
به نظر می‌رسد تحریم‌ها و افزایش نرخ تورم سبب شده تا اهداف اعلامی در بُعد حمایت اجتماعی برنامه ششم توسعه کشور محقق نشود.
بنیاد‌هایی نیز که در این خصوص فعال بودند به دلیل چالش‌های یادشده نتوانستند تا به وظایف خود آن طور که باید و شاید عمل کنند؛ بنابراین می‌توان گفت بخش حمایت اجتماعی برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور به عنوان آیینه تمام‌نمای سیاستگذاری اجتماعی ایران در نیمه دوم دهه ۹۰ شمسی نتوانسته نمره قبولی بگیرد.
با توجه به تمدید برنامه ششم توسعه به مدت دو سال تا پایان ۱۴۰۲، باید منتظر نتایج سیاست‌های حمایت اجتماعی مدنظر سیاست‌گذار ماند. اینکه آیا در بازه زمانی تمدید شده برای برنامه ششم توسعه، اهداف محقق می‌شود یا سیاست گذار با همان دست فرمان چهار ساله ۹۶ تا ۱۴۰۰ حرکت کرده است؟
