حمله به پایگاه راداری استراتژیک روسیه؛ کی‌یف از خط قرمز هسته‌ای مسکو عبور کرد؟
حملات پهپاد‌های اوکراینی به یک سایت راداری روسیه ممکن است از یکی از خطوط قرمز مسکو برای استفاده بالقوه از تسلیحات هسته‌ای عبور کرده باشد؛ بند «اختلال در اقدامات واکنش نیرو‌های هسته‌ای» بر اساس متن فرمان کرملین که در سال ۲۰۲۰ توسط ولادیمیر پوتین امضا شد.
طبق گزارش‌ها، پهپاد‌های اوکراینی مرکز ۵۹۰ مهندسی رادیویی جداگانه واحد نظامی ۸۴۶۸۰ در شهر کویلکینو را در صبح چهارشنبه و همچنین ۱۱ آوریل هدف قرار دادند. کوویلکینو در جمهوری موردویا، حدود ۴۰۰ کیلومتری از مرز اوکراین است.
به نوشته نیوزویک، این سایت محل استقرار یک رادار «کانتینر» بر فراز افق ۲۹B۶ است که بخشی از شبکه شناسایی و هشدار اولیه روسیه برای حملات هوافضا، از جمله حملات موشک‌های بالستیک است.
منابع می‌گویند نتایج حمله روز چهارشنبه هنوز در حال ارزیابی است. گزارش‌های رسانه‌های اوکراینی حاکی از آن است که ساختمان پست فرماندهی این سایت در جریان حمله ۱۱ آوریل آسیب دیده است، در حالی که مقامات روسی گفته‌اند دو هواپیمای بدون سرنشین سرنگون شده‌اند.
اگر سیستم رادار کانتینر تحت تأثیر حمله قرار گرفته باشد، این حملات ممکن است طبق فرمان سال ۲۰۲۰ پوتین، یکی از «شرایط تعیین کننده امکان استفاده فدراسیون روسیه از سلاح هسته‌ای» را برآورده کند.
این شرایط شامل «دریافت اطلاعات موثق در مورد پرتاب موشک‌های بالستیک برای حمله به سرزمین‌های فدراسیون روسیه و (یا) متحدان آن» و «استفاده دشمن از سلاح‌های هسته‌ای یا دیگر انواع سلاح‌های کشتار جمعی در سرزمین‌های فدراسیون روسیه و (یا) متحدان آن است».
معیار‌های دیگر عبارتند از: «اثرگذاری دشمن بر تأسیسات حیاتی دولتی یا نظامی فدراسیون روسیه که منجر به اختلال در اقدامات واکنشی نیرو‌های هسته‌ای می‌شود» و «تجاوز به فدراسیون روسیه با استفاده از سلاح‌های متعارف، زمانی که موجودیت دولت در معرض تهدید است.»
تهدید تشدید تنش هسته‌ای از زمان آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲ بر سر تهاجم گسترده روسیه به اوکراین بوده است - چه از طریق سلاح‌های هسته‌ای یا یک فاجعه در یکی از نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی در منطقه نبرد.
پوتین و مقامات ارشد او بار‌ها درباره یک رویارویی هسته‌ای به دلیل دخالت غرب در درگیری هشدار داده‌اند، همانطور که رهبران متحدان اوکراین از جمله جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، چنین هشدار‌هایی داده‌اند. برجسته‌ترین نگرانی‌ها مربوط به کلاهک‌های هسته‌ای تاکتیکی روسیه است که برای استفاده موضعی در میدان نبرد طراحی شده‌اند. کرملین هرگز هیچ «خط قرمز» ملموسی فراتر از اسناد دکترین هسته‌ای خود تعیین نکرده است.
پوتین در ماه مارس گفت که دشمنان غربی «باید متوجه شوند که ما نیز سلاح‌هایی داریم که می‌تواند اهدافی را در قلمرو آن‌ها هدف قرار دهد. همه این‌ها واقعاً تهدیدی برای درگیری با استفاده از سلاح هسته‌ای و نابودی تمدن است، آیا آن‌ها متوجه نیستند؟»
تهدید تشدید تنش هسته‌ای ابزاری قدرتمند برای کرملین در تلاش برای جلوگیری از کمک غرب به اوکراین و تحت فشار قرار دادن کیف به سمت دادن امتیازات ارضی و سیاسی است. با وجود تمام تهدید‌های روسیه، ایالات متحده بار‌ها گفته است که هیچ نشانه‌ای از آمادگی مسکو برای توسل به سلاح‌های کشتار جمعی در اوکراین ندیده است.
در اوایل جنگ اوکراین الکسی زایتسف، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، کسانی را که احتمال استفاده مسکو از تسلیحات هسته‌ای را مطرح می‌کردند به «دروغ‌گویی آگاهانه» متهم کرد و افزود: «روسیه قاطعانه به این اصل پایبند است که هیچ برنده‌ای در جنگ هسته‌ای وجود ندارد و نباید چنین اتفاقی بیافتد.»
رفتار روسیه، برخلاف لفاظی‌ها، تاکنون با این اصل همسو بوده است. اوکراین چندین حمله به خاک روسیه انجام داده است که از نظر تئوری به آستانه‌های تعیین شده در دکترین هسته‌ای مسکو می‌رسد، اما کرملین هیچ قصدی برای تشدید تنش نشان نداده است.
پهپاد‌ها و موشک‌های اوکراینی بار‌ها به پایگاه‌های هوایی میزبان هواپیما‌های بمب‌افکن هسته‌ای روسیه حمله کرده‌اند و هواپیما‌های هشدار اولیه را هدف قرار داده‌اند، مانند حملات به پایگاه‌های هوایی انگلس و دیاگیلوو در داخل روسیه در دسامبر ۲۰۲۲. کیف همچنین کشتی‌های روسی‌ای را هدف قرار داده است که می‌توان آن‌ها را با موشک‌های هسته‌ای مسلح کرد.
مسکو عموما به جای تشدید درگیری، با تسلیحات متعارف و با عقب بردن نیروهایش به مواضع امن‌تر پاسخ داده است. با این حال، حملات دوربرد اوکراین شکایاتی را از سوی شرکای غربی کیف برانگیخته است که باعث ناراحتی اوکراینی‌هایی شده است که تحت بمباران دائمی روسیه در سراسر کشور زندگی می‌کنند، در حالی که در طول خط مقدم درگیر یک دفاع سخت و پرهزینه هستند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در پاییز ۲۰۲۲ پیش‌بینی کرد که همتای روس او از ترس جان خود از سلاح هسته‌ای استفاده نخواهد کرد. زلنسکی درباره پوتین گفت: «او می‌داند که پس از استفاده از سلاح‌های هسته‌ای دیگر نمی‌تواند به اصطلاح جان خود را حفظ کند و من از این اطمینان دارم».
