پرسش‌هایی درباره سفر مالکی به آمریکا

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: «نوری المالکی» نخست‌وزیر عراق روز چهارشنبه در جریان سفر به ایالات متحده با «باراک اوباما» رئیس‌جمهور این کشور دیدار خواهد داشت. ارتقای همکاری‌های اقتصادی دو طرف و ترغیب شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی در عراق از جمله مهم‌ترین دلایل این سفر عنوان شده است.

به همین مناسبت خبرگزاری رویترز به طرح پرسش و پاسخی پیرامون وضعیت کنونی عراق، اهمیت این کشور و دلایل سفر آقای مالکی به عراق پرداخته است. نظر به اهمیت موضوع، سرویس بین‌الملل آفتاب ترجمه کامل این پرسش و پاسخ را در اختیار خوانندگان گرامی قرار می‌دهد.

اقتصاد عراق در چه وضعیتی به سر می‌برد؟

دولت مالکی شروع به بهره‌برداری از صنعت نفت کرده و در تلاش است شرکت‌های بزرگ را وارد عراق کرده تا به این ترتیب به نوسازی نیروگاه‌های این کشور، ساخت واحدهای آپارتمانی، تعمیر سیستم آب و فاضلاب و بسیاری از پروژه‌های دیگر اقدام کند.

اما تلاش‌ها برای جزب سرمایه‌های غربی حتی در حوزه سود‌آور نفت ناکام مانده است زیرا سرمایه‌گذاران از این بابت نگرانی دارند که قوانین و چهارچوب‌های مقرراتی کشور عراق برای حافظت از حقوق و منافع آن‌ها به اندازه کافی قوی نیست.

در مزایده‌ای که ماه گذشته برای هشت میدان عظیم گازی و نفتی در عراق برگزار شد تنها قرارداد توسعه یکی از این میادین به امضا رسید.

در صورتی که قیمت نفت در سطح متوسط فعلی باقی بماند، دولت عراق که بیش از 95 درصد منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق صادرات نفت تامین می‌کند بیش از هر زمان دیگری به سرمایه‌های خارجی نیاز دارد.

در متمم بودجه که روز یک‌شنبه به تصویب دولت عراق رسید، در سال 2009 مخارج این کشور 61 میلیارد دلار در نظر گرفته شده در حالی که این میزان در سال 2008 و زمانی که قیمت نفت به 147 دلار برای هر بشکه می‌رسید 69 میلیارد دلار بوده است.

وضعیت ثبات عراق چگونه است؟

پس از دو سال نبرد فرقه‌ای که عراق را در آستانه جنگ داخلی قرار داد، خشونت‌ها تا حد زیادی فروکش کرده است. با این وجود موج جدیدی از بمب‌گذاری‌ها که به القاعده نسبت داده می‌شود نگرانی‌ها را در مورد توانایی نیروهای امنیتی عراق برای حفظ صلح پس از عقب‌نشینی 130 هزار سرباز آمریکایی باقی‌مانده در این کشور تشدید کرده است.

ماه گذشته در اجرای بخشی از طرح اوباما برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق تا پایان سال 2011 میلادی، سربازان این کشور از شهرهای عراق عقب‌نشینی کردند. اکنون نیروهای آمریکایی که عملیات‌ها را از پایگاه‌های خود در حاشیه شهرها پی می‌گیرند نسبت به محدودیت‌هایی که عراقی‌ها برای آن‌ها به وجود آورده‌اند ابراز نارضایتی می‌کنند. این موضوع خشم عده‌ای را در ارتش ایالات متحده موجب شده است اما دولت اوباما که قصد تنش‌زدایی دارد می‌گوید در حال پیگیری موضوع است.

پس از شورش سهمگین سنی‌ها علیه نیروهای آمریکایی و بعد از آن راه افتادن موجی از خشونت‌های فرقه‌ای که اکثریت شیعه عراق را علیه اقلیت سنی برانگیخت، اکنون عراق وارد یک دوره ثبات نسبی شده است.

با این حال کارشناسان عراقی نگرانند که منازعه ارضی بین کردهای عراق و دولت عرب این کشور بر سر شهر نفت‌خیر کرکوک، ماشه نبردی را بکشد که موجب بر باد رفتن همه دست‌آوردهای امنیتی اخیر شود.

مالکی امیدوار است سفرش چه رهاوردی داشته باشد؟

مالکی از سفرش به ایالات متحده برای تثبیت استقلال عراق استفاده خواهد کرد. وی قصد دارد مناسبات کشورش با واشنگتن را به وضع عادی بازگرداند و تاکید بر مسائل امنیتی را کاهش دهد. دولت اوباما نیز تصمیم مشابه‌ای اتخاذ کرده است.

اصلی‌ترین هدف این سفر دادن اطمینان خاطر به سرمایه‌گذاران مبنی بر برخورداری عراق از امنیت کافی برای بازگشت آنان است. مالکی در یک کنفرانس سرمایه‌گذاری نیز شرکت خواهد کرد. عراق پس از سال‌ها جنگ جهت بازسازی و ارتقای خدمات اولیه نظیر طرح‌های تامین آب و برق برای جمعیت 28 میلیونی خود به منابع مالی نیاز دارد.

«دنیل سرور» معاون صلح و امنیت در موسسه آمریکایی صلح معتقد است: «پیام مالکی به اوباما این خواهد بود که عراق هنوز مهم است و باید این کشور را جدی گرفت. این تنها به معنی مبارزه با القاعده نیست بلکه باید طرحی برای همکاری دو جانبه ورای مسائل نظامی ریخته شود».

همچنین مالکی در ملاقات روز چهارشنبه با «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد برای خروج کشورش از شمول «فصل 7» منشور این سازمان با وی به لابی خواهد پرداخت.

فصل 7 چیست؟

بنابر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در سال 1991، عراق تحت قیومیت فصل 7 منشور سازمان ملل متحد قرار گرفته است. این موضوع دولت این کشور را ملزم می‌کند درصد مشخصی از درآمد نفتی خود را به عنوان غرامت جنگ خلیج فارس در سال 1991 به کشورهای معینی پرداخت کند. بیشتر سهم این غرامت متعلق به کویت است. دولت بغداد مبلغ این غرامت که 5 درصد درآمد نفتی تعیین شده است را تکلیف غیرعادلانه‌ای می‌داند که دولت سابق صدام حسین بر این کشور تحمیل کرده و خواستار کاهش این مبلغ است.

به این مظور لازم است عراق از شمول فصل 7 خارج شود تا پس از آن بتواند بر سر مبلغ غرامت مذاکره مجدد انجام دهد. اما تا کنون کویت به وسیله لابی با اعضای پرنفوذ شورای امنیت از تحقق این موضوع جلوگیری کرده است. دیپلمات‌های حاضر در شورای امنیت می‌گویند احتمال دارد 15 عضو این شورا تا پایان سال جاری کشور عراق را از قیومیت فصل 7 خارج کنند.

مالکی در طول سفرش به آمریکا چه اقداماتی انجام می‌دهد؟

نخست‌وزیر عراق علاوه بر ملاقات با اوباما و بان کی مون، با «رابرت گیتس» وزیر دفاع، «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه و «تیموتی گیتنر» وزیر خرانه‌داری ایالات متحده نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد. وی همچنین ضمن بازدید از گورستان ملی آرلینگتون به بیش از 4300 هزار آمریکایی که از سال 2003 در عراق کشته شدند ادای احترام خواهد کرد.