آفتابنیوز : آفتاب: روزنامه سرمایه در سرمقاله امروز یکم مرداد 88 آورده است:
نگاهی به آمارها و میزان درآمد حاصل از فروش نفت نشان میدهد درآمد حاصل از فروش نفت در چهار سال پایانی برنامه چهارم نسبت به چهار سال پایانی برنامه سوم چیزی حدود 125 درصد رشد داشته اما در همین مدت مقایسه آمار تولید نشان میدهد تولید ناخالص داخلی تنها 25 درصد رشد کرده است که در این زمینه نکاتی را باید یادآور شد. اولین نکته اینکه ظرفیت سازی در بخش تولید نداشتهایم یا اینکه فضای اقتصاد برای بهرهوری بیشتر فراهم نبوده است. بین درآمد حاصل از فروش نفت و تولید ناخالص داخلی رابطهای مستقیم وجود دارد. البته نوع این رابطه از نوع ارتباط بلندمدت است و بررسی این رابطه در یک مقطع کوتاه امکانپذیر نیست.
تحقیقات نشان داده بین رشد درآمد نفت و رشد تولید ناخالص داخلی رابطه مستقیم، مثبت و معنادار وجود دارد یعنی با افزایش درآمد نفت تولید ناخالص داخلی نیز باید افزایش یابد البته این افزایش به میزان زیادی بستگی به سیاستهای پولی و مالی و فضای اقتصادی دولت دارد به طوری که اگر دولتها نتوانند منابع حاصل از فروش نفت را به درستی مدیریت کنند رابطه مستقیم درآمد نفت و تولید مختل خواهد شد. البته سیاستگذاریهای دیگر دولت نیز در افزایش تولید ناخالص بسیار موثر است.
یکی از بخشهایی که اثر مستقیم در افزایش تولید ناخالص داخلی دارد، سرمایه گذاریهای عمرانی است. این نوع سرمایه گذاریها در افزایش تولید ناخالص داخلی بسیار موثر است. اما تاثیر سرمایه گذاری در بخشهایی مانند بخشهای نظامی و پرداختهای انتقالی (کمک به محرومان و تا اندازهای پرداخت یارانهها) بر تولید کم و در حد صفر است یعنی سرمایه گذاری در این بخشها تاثیری در افزایش تولید ناخالص داخلی ندارد.
همچنین سرمایه گذاری در بخش دولتی در صنعت نیز بسیار سودآور است و تاثیر زیادی در افزایش تولید ناخالص داخلی دارد. اما در این بخش یک مشکل مهم وجود دارد و آن این است که در بلند مدت این بنگاهها که با سرمایه نفت توسط دولت تاسیس شده پس از مدتی (بلند مدت) دچار ضعف مدیریت خواهند شد.اما در مورد اینکه چرا این درآمدها در برنامه چهارم تاثیر چندانی در تولید ناخالص داخلی نداشته باید گفت بیشترین قسمت درآمد نفت صرف تقویت بنیه دفاعی و پرداختهای انتقالی به منظور اجرای برنامههای عدالت محور شد. البته ظرفیت سازیهای اقتصادی در این مدت انجام نشده است.
برای ظرفیت سازی باید منحنی امکانات تولید به سمت بالا شیفت کند و این در سایه سرمایه گذاریهای زیربنایی، بالادستی و... انجام میشود که دولت در این مدت این امور را انجام نداد. دولت در شعارهایش نیز به این موضوعات اشارهای نداشت بنابراین تمام درآمدها صرف برنامههای عدالت محور دفاعی شده و ظرفیت سازی اقتصادی پاسخی در خور و مناسب برای رشد تولید ناخالص داخلی نداشته است و از فرصت درآمد نفت در چهار سال گذشته به اندازه کافی برای ظرفیت سازی در تولید بهره نبردهایم.