پاسخ به معمای اکران آنلاین: به نام رونق یا به کام قاچاق؟

در ۲۴ فروردین ۱۳۹۹ فیلم خروج ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا اولین فیلمی بود که در یکی از پلتفرم‌ها به نمایش درآمد. فیلم قابل دانلود نبود و با بلیت ۱۲ هزار تومان برای ۱۲ ساعت در دسترس قرار داشت. این فیلم فروش قابل قبولی هم در اکران آنلاین داشت و بعد از آن هم فیلم طلا به کارگردانی رامبد جوان راهی اکران آنلاین شد. در آن زمان این اکران آنلاین تنها امکان برای نجات فیلم‌هایی بود که زمان اکرانشان رسیده بود، ولی به دلیل کرونا امکان نمایش نداشتند. بعد از مدتی، اما اکران آنلاین به یک رویه بدل شد. فیلم‌ها پس از مدت کوتاهی از پایان نمایششان در سینما راهی شبکه نمایش خانگی می‌شدند و به اکرانشان به شکل آنلاین و با همان مبلغ بلیت سینما، ادامه می‌دادند؛ رویه‌ای که تا امروز هم ادامه دارد و به تازگی هم چندین فیلم پرمخاطب در پلتفرم‌ها به نمایش در آمده‌اند.

از مزایا تا انتقادات

اکران آنلاین فیلم‌ها البته که یک فرصت است. هم برای تهیه‌کننده که می‌تواند به فروش فیلمش به شکل آنلاین ادامه دهد، هم برای پلتفرم که می‌تواند بلیت‌فروشی کند و هم برای مخاطب که این امکان را دارد که در خانه‌اش و با خرید یک بلیت همراه بقیه خانواده یا دوستانش فیلم را تماشا کند. اما انتقاداتی هم در این زمینه مطرح شده است. از جمله قیمت بلیت که به اندازه همان سینماست و همزمان با سینما افزایش پیدا می‌کند و از ۱۲ هزار تومان در سال ۹۹ به ۸۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است. مسئله بعدی اصلا خود بلیت‌فروشی برای این فیلم‌هاست. در اکران آنلاین همه حتی کسانی که اشتراک پلتفرم را خریداری نکرده اند، می‌توانند با پرداخت مبلغ بلیت فیلم را تماشا کنند. از طرف دیگر مشترکین پلتفرم که ماهانه یا سالانه حق عضویت می‌پردازند هم باز باید برای تماشای این فیلم‌ها بلیت خریداری کنند.

مدت نامشخص اکران فیلم‌ها هم یکی دیگر از مسائلی است که به آن نقد شده است. در حالی که فیلمی مثل جنگ جهانی سوم هومن سیدی ۶ ماه در اکران آنلاین ماند و عروسی مردم ۳ ماه، اما بقیه فیلم‌ها معمولا تنها ۴ هفته در اکران آنلاین می‌مانند و بعد از آن وارد پلتفرم می‌شوند و با پرداخت حق اشتراک قابل تماشا هستند.

از طرف دیگر هر فیلمی که در این پلتفرم‌ها نمایش داده شود، به فاصله چند ساعت به شکل قاچاق در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان پخش می‌شود. به همین دلیل اکران این فیلم‌ها به این شکل می‌تواند به قاچاق فیلم دامن بزند و حتما باید راهی برای جلوگیری از قاچاق اندیشیده شود.

پلتفرم‌ها روی هوا اداره نمی‌شوند

مدیر روابط عمومی فیلمنت که در زمینه اکران آنلاین بسیار فعال است، می‌گوید: «پلتفرم ما در دو بخش به اکران آنلاین فیلم‌ها می‌پردازد. یکی در بخشی که به عنوان سینمای بدنه شناخته می‌شود. در این بخش سعی کرده‌ایم تنوع داشته باشیم و در ژانر‌های اجتماعی، ورزشی، کمدی و سینمای کودک فیلم اکران کنیم.» نغمه دانش آشتیانی می‌گوید رویکرد این پلتفرم در اکران آنلاین این است که فیلم‌ها هم از میان فیلم‌های تازه اکران شده باشند و هم از فیلم‌هایی که پیش‌تر روی پرده بوده‌اند و شانس اکران آنلاین نداشته‌اند.

بخش دومی‌که دانش به آن اشاره می‌کند سینمای مستند و کوتاه و فیلم‌های غیرتجاری است. او می‌گوید: «به تازگی فیلم کوتاه وضعیت اورژانسی ساخته مریم اسمی‌خانی از این وی. او. دی اکران شده و استقبال خوبی هم از آن شده است. فیلم کوتاه روز مبادا کار فائزه عزیزخانی هم بعد از ده سال از نمایشش روی پرده، در این پلتفرم اکران شد و نتیجه خوبی داشت؛ بنابراین حتما به اکران این دست فیلم‌ها ادامه می‌دهیم.»

او در باره قیمت برابر بلیت این فیلم‌ها در پلتفرم‌ها با وجود هزینه‌ای که سینما‌ها از نظر هزینه‌های آب و برق و نگهداری دارند، توضیح می‌دهد: «بلیت اکران آنلاین باید به اندازه همان اکران در سینما باشد. چون همان مقدار کاری که در فضای فیزیکی برای اکران یک فیلم انجام می‌شود، در اکران آنلاین هم صورت می‌گیرد. پلتفرم‌ها روی هوا اداره نمی‌شوند. اگر سینما‌ها کارمند و هزینه نگهداری دارد، پلتفرم‌ها هم کارمندان زیادی دارند که هرکدام وظایفی انجام می‌دهند؛ بنابراین اداره یک پلتفرم هم همانقدر هزینه دارد.»

دانش مسئله دیگری را مطرح می‌کند و آن درصدی است که از فروش آنلاین این فیلم‌ها به تهیه‌کننده می‌رسد: «پلتفرم‌ها ۷۰ درصد مبلغ فروش بلیت را به تهیه‌کننده می‌دهند و ۳۰ درصد آن سهم پلتفرم است. در صورتی که سینمادار مبلغ بسیار بیشتری را به عنوان سهمش برمی‌دارد.»

در باره فروش فیلم‌هایی هم که تازه در فیملنت اکران آنلاین شده‌اند، می‌گوید: «معمولا یک هفته اول فروش فیلم اوج می‌گیرد و بعد کمتر می‌شود؛ بنابراین ارائه آماری از فروش فیلم‌ها فقط در مقایسه با هم می‌تواند صورت گیرد. اما به طور کلی ویلای ساحلی کیانوش عیاری در دو هفته اول اکران آنلاین، فروش خوبی داشت و الان هم فیلم عامه‌پسند ساخته سهیل بیرقی فروش قابل قبولی دارد.»

فیلم‌هایی که این روز‌ها در پلتفرم‌ها در دسترس هستند:

به هر حال با تمام ماجرا‌ها این روز‌ها اکران آنلاین فیلم‌ها بازار پررونقی است. فیلم‌هایی به تازگی چندین فیلم که از اکران سینما به پخش آنلاین رسیده اند و بعضی از آن‌ها مخاطبان زیادی دارند. این فیلم‌ها از این قرارند:

سلفی با رستم:

کارگردان: حسین قناعت

بازیگران: امیرحسین صدیق، شقایق فراهانی، آناهیتا همتی، زهرا جهرمی، محمدرضا هدایتی، مرتضی زارع، رامین ناصرنصیر، عباس محبوب، امین چنارانی، میرطاهر مظلومی، علیرضا استادی، راستین عزیزپور، هلیا آهنگری

این فیلم ویژه کودک در باره هلیای ۱۰ ساله است که بی آن که از راز‌های پدرش آگاه باشد، زندگی به ظاهر آرامی دارد، اما هنگامی که راز‌ها برملا می‌شوند، زندگی‌اش را دگرگون می‌کنند.

عامه‌پسند:

کارگردان: سهیل بیرقی

بازیگران: فاطمه معتمدآریا، باران کوثری، هوتن شکیبا

داستان فیلم در مورد زنی است که در میانسالی و بعد از سال‌ها تلاش و زحمت برای یک زندگی، متوجه خیانت همسرش می‌شود و تصمیم می‌گیرد با برگشتن به زادگاهش، شیوه زندگی خود را تغییر دهد، اما تغییرات او چندان عامه پسند و مورد تأیید مردم نیست.

پرویز خان

کارگردان: علی ثقفی

بازیگران: سعید پورصمیمی، مریم سعادت، خسرو احمدی، حمیدرضا پگاه، بهنام تشکر، علی باقری، المیرا دهقانی، مهدی قربانی

یک فیلم زندگینامه‌ای در باره پرویز دهداری سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در دهه ۶۰ که در روز‌های تنهایی و پشت کردن ستاره‌های تیم ملی تلاش کرد با بازیکنان گمنام حماسه بیافریند.

آخرین تولد

کارگردان: نوید محمودی

بازیگران: الناز شاکردوست، پدرام شریفی، شیدا خلیق

داستان آخرین تولد در زمانی که طالبان به قدرت بازگشته‌اند، آغاز می‌شود. در کابل که پر از نگرانی و هراس است، محمد پدر خانواده سعی دارد تا زندگی طبیعی خود را در دورانی که طالبان در آن حکومت دارند، حفظ کند.

ویلای ساحلی

کارگردان: کیانوش عیاری

بازیگران: رضا عطاران، پژمان جمشیدی، ریما رامین فر

ویلای ساحلی داستان خانواده‌ای را روایت می‌کند که به عنوان سرایدار قرار است برای ۶ ماه از یک ویلا نگهداری کنند. چاوش، صاحب ویلا، قرار است برای دانشگاه رفتن دخترش ۶ ماه در خارج از ایران زندگی کند و ویلا را به یونس (پژمان جمشیدی) و همسرش (ریما رامین‌فر) می‌سپارد و آن‌ها با ۳ فرزندشان به ویلا نقل مکان می‌کنند. اما برادرزن یونس (رضا عطاران) با ورود به خانه داستان‌هایی را به وجود می‌آورد.

رمانتیسم عماد و طوبی

کارگردان: کاوه صباغ زاده

بازیگران: الناز حبیبی، حسام محمودی

فیلمی فانتزی در باره ماجرا‌های عاشق شدن عماد و طوبی و این که عشق بیشتر از تپش قلب به مهارت نیاز دارد.

آهو

کارگردان: هوشنگ گلمکانی

بازیگران: علی مصفا، سپیده آرمان، حامد کمیلی، سهیلا رضوی، رضا یزدانی و رضا کیانیان

آهو حکایت انزوای خودخواسته دختری است که آرزوهایش را بر باد رفته می‌بیند، اما هنوز امیدش را از دست نداده است.

پالایشگاه

کارگردان: مهرداد خوشبخت

بازیگران: بانیپال شومون، امیر رضا دلاوری، الهام نامی، علیرضا مسعودی، عبدالرضا نصاری، حیدر رحیمی، پوریا ریحانی، شقایق تنگستانی و نادر سلیمانی

در سال ۱۳۵۹ همزمان با جنگ تحمیلی، تعدادی از مهندسین پالایشگاه نفت آبادان در تلاشند با امکانات و تجهیزاتی که در داخل انبار‌های آن است، پالایشگاه‌های دیگر را ترمیم کنند.

هاوایی

کارگردان: بهمن گودرزی

بازیگران: امین حیایی، امیر جعفری، ریحانه پارسا

هاوایی داستان ورزشکاری است که برای پیشرفت در رشته ورزشی خود قصد دارد پناهندگی کشوری خارجی را بگیرد که در این حین ماجرا‌هایی عجیب او را تبدیل به فرد سرشناسی در فضای مجازی می‌کند.

نگهبان شب

کارگردان: رضا میرکریمی

بازیگران: محسن کیایی، تورج الوند، لاله مرزبان، علی اکبر اصانلو، صفورا خوش طینت، فهیمه هرمزی، زهرا اسلامی، پرهام غلاملو، محمدصادق ملک

رسول نگهبان یک مجتمع ساختمانی است که عاشق دختری کم شنوا به نام نصیبه می‌شود. ولی با دخالت بهنام کارفرمای طماع پروژه، زندگی ساده و عاشقانه‌اش دچار مشکلاتی می‌شود.

گیجگاه

کارگردان: عادل تبریزی

بازیگران: حامد بهداد، باران کوثری، سروش صحت، بهرنگ علوی، امیرحسین رستمی، نادر سلیمانی، بیژن بنفشه خواه، سیاوش چراغی پور

در دهه هفتاد شمسی، یک معلم ادبیات و ورزش که مربی کلاس کاراته هم هست، به مادر مطلقه یکی از شاگردان خود علاقه مند می‌شود. در این میان، اتفاقات عجیب و غیرمنتظره دیگری رقم می‌خورد، مثل کشیده شدن پای جمشید هاشم پور، ستاره فیلم‌های اکشن ایرانی دهه هفتاد به قصه.