۵ روز مانده به برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، خبرها از نامعلوم بودن تصمیم برخی از کشورهای اروپایی در استفاده از قطعنامه ضدایرانی در اجلاس پیش رو حکایت دارد.
چند روزی است که فضای رسانهای در خارج از ایران معطوف به نشت آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی معطوف شده است. هسته مرکزی اخبار روزهای گذشته به اختلاف نظر و شکاف در اردوگاه غرب برای بهره گیری دوباره از اهرم قطعنامه علیه ایران اختصاص پیدا کرده است.
بر این اساس، منابع دیپلماتیک نزدیک به تروئیکای اروپایی خبر داده اند در آستانه نشست فصلی آژانس اختلاف نظری بین آمریکا و سه کشور اروپایی (انگلستان، فرانسه و آلمان) بر سر صدور قطعنامه ضد ایرانی در اجلاس آینده آژانس پدیدار شده است.
خبرگزاری انگلیسی رویترز روز جمعه گزارش داد دیپلماتهای اروپایی میگویند که ایالات متحده و سه متحد اصلی اروپایی آن بر سر اینکه آیا در نشست آژانس باید از طریق جستجوی راهحلی علیه ایران باشند یا خیر، اختلاف نظر دارند.
این خبرگزاری به نقل از یک دیپلمات اروپایی عنوان کرد: «قطعنامه قطعی آماده شده است. دیگران تأیید کردند که تروئیکای اروپایی پیش نویسی را آماده کرده است، اما آن را به اعضای هیئت مدیره ارسال نکرده است. ما باید با این قطعنامه جلو برویم. آمریکاییها مشکل هستند و در گفتگوهایمان ما به هر کاری برای متقاعد کردن آنها ادامه میدهیم».
به نوشته رویترز، اما استدلال اصلی مقامات آمریکایی این است که مانند گذشته به ایران بهانهای برای پاسخ دادن به فعالیتهای هستهای اش ندهند.
در همین حال روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز در گزارشی با اشاره به اختلاف دیدگاهها در دو سوی آتلانتیک نوشت: ایالات متحده بر خلاف دفعات قبل و فشاری که پیش از هر نشست شورای حکام اعمال میداشت، تعدادی دیگر از کشورها را نیز برای رای ممتنع در این نشست تحت فشار قرار داده است. این رسانه میافزاید: انگلیسیها و فرانسویها به واشنگتن از قصد خود برای قطعنامهای تند برعلیه ایران گفتهاند. وال استریت ژورنال خاطر نشان کرده است: اگر قطعنامه احتمالی شورای حکام به شکست بیانجامد، این یک پیروزی بزرگ برای تهران در عرصه دیپلماسی خواهد بود و نشان دهنده فروپاشی اتحاد غرب برای فشار بر ایران است.
در روزهایی که به اعتراف مراکز معتبر رسانهای و اندیشهای غرب، ایالات متحده مغلوب دستورکار منطقهای ایران به ویژه پس از عملیات وعده صادق شده، کاخ سفید نمیخواهد یک جبهه جدید تقابل در موضوع هستهای با ایران گشوده شود.
از طرف دیگر، وضعیت مبهم جو بایدن در اردوگاه انتخاباتی دموکراتها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و شرایط ملتهب غرب آسیا که تنش آفرینیهای اسرائیل، باعث مستهلک کردن تمام توان سیاست خارجی و نظامی آمریکا در منطقه شده، موجب عزیمت واشنگتن به سمت پرهیز از تنش هستهای با ایران شده است.
این اتفاقات البته نمایههایی از یک وضعیت کمیک و شبه تراژیک نسبت به تحولات هستهای را بروز میدهند چرا که تروئیکای اروپایی که به زعم دولتمردان سابق کشورمان قرار بود جای خالی ایالات متحده در برجام پس از خروج آمریکا از توافق هستهای را پر کند حالا نقش معکوس به خود گرفته است و این ایالات متحده است که به ادعای رسانههای غربی در حال مدیریت و تعدیل تندروی هستهای سه کشور اروپایی حاضر در توافق هستهای رو به افول ۲۰۱۵ است.
صدور ۲ قطعنامه در خرداد و آبان ماه ۱۴۰۱، با پاسخ جدی و مقابله به مثل ایران روبرو شد. پس از قطعنامه نخست ایران، به کلیه همکاریهای فراپادمانی مبتنی بر اعتمادسازی خود خاتمه داد و بیش از ۲۰ دوربین نظارتی آژانس را از تاسیسات هستهای جمع آوری کرد.
در ادامه و پس از قطعنامه شورای حکام در ۲۶ آبان ۱۴۰۱، ایران با اعلام آغاز تولید اورانیوم ۶۰ درصد در مجتمع راهبردی فردو، به کارگیری ماشینهای پیشرفته IR-۶ به جای سانتریفیوژهای نسل اول، تجهیز سالن B فردو با هشت زنجیره جدید و همچنین، گازدهی به دو زنجیره جدید ماشینهای پیشرفته در نطنز اقدام مخرب و خصمانه غربیها را بی پاسخ نگذاشت.
در چنین شرایطی با عطف به اینکه برخی اخبار حکایت از این دارد که پیش نویس قطعنامه ضدایرانی بطور محدود بین تعدادی از ۳۵ کشور عضو توزیع شده و البته برخی اختلافات همچنان پابرجاست، شنیدهها حاکی است که با توجه به تجربه قطعنامههای قبلی، اگر در اجلاس هفته آینده شورای حکام قطعنامهای علیه ایران صادر شود تهران نسبت به آن عکس العمل نشان داده و اقدام متقابل انجام خواهد داد. بر این اساس صدور قطعنامه بیش از آنکه به ضرر ایران باشد به ضرر تهیه کنندگان آن خواهد بود.
تکیه غرب بر استفاده از اهرم فشاری که کارایی خود را از دست داده مسیر آزموده شدهای است که نتیجهای برای ۳ کشور اروپایی به همراه آمریکا نداشته است. این موضوع بیش از هرچیزی بر همکاریهای آژانس با ایران تاثیر منفی خواهد گذاشت، کانالی که مدیرکل آژانس با زحمت فراوان در پی زنده نگه داشتن آن است، مسیری که منتج به تفاهم مارس ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) ایران و گروسی شد و آقای مدیر کل بعد به تازگی و پس از سفر اخیرش به ایران در پی اعاده آن بود با تصمیم غیرعقلانی غربیها آسیب پذیر خواهد شد.