بعد از حدود پنج هفته، هم دادستانی و هم تیم دفاعی، کار خود را در دادگاه پرونده تاریخی مربوط به اتهام پرداخت حقالسکوت از سوی دونالد ترامپ پایان دادند.
صحبتهای پایانی دو طرف از روز سهشنبه آغاز شده و بعد از آن هیئت منصفه شروع به بحث و بررسی پرونده و شواهد آن خواهد کرد. بعد از آن معلوم نیست که آنها چه زمانی به دادگاه باز خواهند گشت و چه تصمیمی خواهند گرفت.
اما اگر دونالد ترامپ حتی در یک مورد اتهامی مجرم شناخته شود -فقط یکی از چندین نتیجه احتمالی- اولین رئیس جمهور سابق آمریکا با محکومیت کیفری خواهد بود و همین طور اولین نامزد یکی از احزاب اصلی برای ریاست جمهوری، که با وجود ارتکاب جرم برای رسیدن به کاخ سفید رقابت خواهد کرد.
در اینجا چند موضوع و سوال مهم را در صورت محکوم شدن او در دادگاه مرور میکنیم.
در صورت مجرم شناخته شدن او چه اتفاقی میافتد؟
آقای ترامپ در طول دادگاه به قید وثیقه آزاد بوده است. اگر مجرم شناخته شود، احتمالا همچنان به عنوان یک فرد آزاد از دادگاه خارج خواهد شد، تا زمانی که قاضی خوان مرچان تاریخ جلسه صدور حکم را تعیین کند.
قاضی مرچان برای صدور حکم چندین عامل را در نظر خواهد گرفت، از جمله سن آقای ترامپ (۷۷ سال)، عدم سابقه کیفری و احتمالا نقض احکام ممنوعیت دادگاه از سوی او.
حکم دادگاه ممکن است شامل جریمه، حکم تعلیقی، نظارت، یا احتمالا زندان باشد.
اگر آقای ترامپ مجرم شناخته شود، قطعا درخواست تجدید نظر خواهد کرد، و این فرایند ممکن است ماهها یا حتی بیشتر طول بکشد.
تیم حقوقی او سپس با دادگاه استیناف منهتن، و احتمالا دادگاههای تجدیدنظر روبرو خواهد شد.
به این ترتیب بسیار بعید است که آقای ترامپ با دستبند از دادگاه خارج شود و انتظار میرود بعد از ارائه درخواست بازنگری، به قید وثیقه آزاد بماند.
دلایل تجدیدنظر چه میتواند باشد؟
شهادت دادن استورمی دنیلز، بازیگر فیلمهای پورن، که ادعای رابطه جنسی او با آقای ترامپ در مرکز این پرونده است، میتواند یکی از دلایل باشد.
آنا کومینسکی، استاد دانشکده حقوق نیویورک میگوید: «سطح جزئیاتی که خانم دنیلز ارائه داد واقعا برای بیان داستان ضروری نیست.»
«از یک طرف، چنین جزئیاتی روایت او را معتبرتر جلوه میدهد و به عنوان دادستان، شما میخواهید جزئیات کافی را ارائه دهید تا هیئت منصفه حرف او را باور کند. از طرف دیگر، مرزی وجود دارد که گذشتن از آن میتواند این شهادت را به عاملی نامربوط و مخرب تبدیل کند.»
در طول شهادت خانم دنیلز، تیم دفاعی آقای ترامپ دو بار خواهان اعلام ابطال محاکمه شدند که قاضی آن را رد کرد.
علاوه بر این، استراتژی حقوقی جدیدی که دادستان در این پرونده در پیش گرفته هم میتواند دلیلی برای تجدیدنظر فراهم کند.
بر اساس قوانین ایالت نیویورک جعل اسناد و سوابق شرکتی، جنحه یا تخطی از قانون در نظر گرفته میشود، نه یک جرم جدی جنایی. اما آقای ترامپ به این دلیل با اتهامات جدیتری در این زمینه روبرو شده که بنا بر ادعای دادستان، از این طریق مرتکب جرم دومی شده است: تلاش غیرقانونی برای تاثیرگذاری بر انتخابات سال ۲۰۱۶.
دادستانی به طور کلی این ادعا را مطرح میکند که در این پرونده نقض قوانین فدرال و ایالتی انتخابات، در کنار کلاهبرداری مالیاتی رخ داده است. اما آنها به طور مشخص برای هیئت منصفه روشن نکردند که دقیقا کدام قانون زیر پا گذاشته شده است.
کارشناسان حقوقی میگویند درباره دامنه و کاربرد قوانین فدرال در این مورد سوالات و ابهاماتی مطرح است که میتواند زمینه را برای درخواست تجدیدنظر فراهم کند. پیش از این هرگز یک دادستان ایالتی به جرم فدرالی که اتهام آن به صورت مستقیم مطرح نشده، استناد نکرده است، و به همین دلیل این سوال مطرح میشود که آیا دادستان بخش منهتن صلاحیت قضایی چنین کاری را دارد یا نه؟
آیا ممکن است ترامپ به زندان برود؟
احتمالش روی کاغذ وجود دارد، اما بسیار بعید است که آقای ترامپ در صورت مجرم شناخته شدن، به زندان بیفتد.
۳۴ اتهامی که علیه او مطرح است، در نیویورک جزو جرایم کلاس E محسوب میشود که پایینترین سطح جرم در این ایالت است. هر کدام از این اتهامها حداکثر چهار سال حبس دارد.
دلایلی وجود دارد که بر اساس آن قاضی مرچان ممکن است حکم سنگینی صادر نکند، از جمله سن آقای ترامپ، عدم سابقه محکومیت قبلی و این که اتهامات او مربوط به جرایم غیرخشونتآمیز است.
همچنین ممکن است قاضی ماهیت بیسابقه پرونده را هم در مرحله صدور حکم در نظر بگیرد، و از زندانی کردن یک رئیسجمهور سابق و نامزد فعلی خودداری کند.
علاوه بر این مسئله عملی بودن حکم هم مطرح است. آقای ترامپ، مثل همه روسای جمهور سابق، از حفاظت مادامالعمر سرویس مخفی برخوردار است. این به معنای آن است که در داخل زندان هم باید مامورانی برای محافظت از او حاضر باشند.
حتی در این صورت، اداره زندانی که یک رئیس جمهوری سابق در آن زندانی است، بسیار دشوار خواهد بود. چنین موقعیتی خطر امنیتی بزرگی را ایجاد میکند و هزینه زیادی برای حفظ امنیت او به بار میآورد.
جاستین پاپرنی، مدیر شرکت مشاوره زندان «وایت کالر ادوایس» میگوید: «تشکیلات مسئول زندانها به دو چیز اهمیت میدهند: امنیت زندانها و کاهش هزینهها.»
او میگوید زندانی شدن آقای ترامپ «موقعیت عجیب و غریبی به وجود خواهد آورد... هیچ مدیر زندانی موافقت نخواهد کرد».
آیا او هنوز میتواند برای ریاست جمهوری نامزد شود؟
بله. قانون اساسی آمریکا شرایط نسبتا کمی برای صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری تعیین کرده است: آنها باید دست کم ۳۵ سال داشته باشند، شهروند متولد ایالات متحده باشند و حداقل ۱۴ سال در این کشور زندگی کرده باشند. هیچ قانونی برای جلوگیری از نامزدی کسانی که سوابق جنایی دارند، وجود ندارد.
اما مجرم شناخته شدن آقای ترامپ میتواند بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر تاثیر بگذارد. اوایل امسال نظرسنجی بلومبرگ و مورنینگ کانسالت نشان داد که ۵۳ درصد از رایدهندگان ایالتهای تعیینکننده، در صورت محکومیت آقای ترامپ، از رای دادن به او امتناع خواهند کرد.
نظرسنجی دیگری از دانشگاه کوئینیپیاک در ماه جاری میلادی نشان داد که در صورت محکومیت، ۶ درصد از رایدهندگان ترامپ، با احتمال کمتری به او رای خواهند داد؛ رقمی که در چنین رقابت نزدیکی میتواند بسیار مهم باشد.
آیا ترامپ میتواند خودش را عفو کند؟
خیر. روسای جمهور میتوانند کسانی را که مرتکب جرایم فدرال شدهاند، عفو کنند. پرونده حقالسکوت در نیویورک یک مسئله ایالتی است، و اگر آقای ترامپ دوباره رئیسجمهور شود، باز هم از دسترس او خارج خواهد بود.
برای پرونده آقای ترامپ در جورجیا هم همین مسئله صدق میکند، جایی که او به توطئه برای معکوس کردن شکست خود به جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در انتخابات ۲۰۲۰ متهم شده است. این پرونده در حال حاضر در مرحله تجدیدنظر است. اختیارات مربوط به عفو برای دو پرونده فدرال آقای ترامپ - یکی در مورد مدیریت نادرست اسناد محرمانه و دیگری درباره توطئه تغییر نتایج انتخابات ۲۰۲۰ در سطح ملی- نامشخص است.
در پرونده اول، یک قاضی منصوب آقای ترامپ در فلوریدا محاکمه را به طور نامحدود به تعویق انداخته و گفته است تعیین تاریخ قبل از حل و فصل سوالات مربوط به شواهد «عاقلانه نخواهد بود». پرونده دوم فدرال هم با درخواست تجدید نظر آقای ترامپ به تعویق افتاد.
هیچ یک از این گزینهها احتمالا قبل از انتخابات نوامبر اتفاق نخواهد افتاد، اما حتی اگر اتفاق هم بیفتد، کارشناسان حقوقی درباره اینکه آیا قدرت عفو رئیس جمهور شامل خودش میشود یا نه، اختلاف نظر دارند. آقای ترامپ میتواند اولین کسی باشد که چنین کاری را امتحان میکند.