در شرایطی مهلت ثبتنام انتخابات زودهنگام رباست جمهوری چهاردهم به پایان رسید که حدود ۵۰ نماینده فعلی و ادوار مجلس شورای اسلامی داوطلب کاندیداتوری در انتخابات شدند.
بعد از شهادت ابراهیم رئیسی در سانحه بالگرد هواپیمای حامل رئیسجمهور، کشور براساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی وارد برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری شد که موعد آن ۸ تیر ۱۴۰۳ است.
براین اساس ثبتنام از داوطلبان کاندیداتوری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری از ساعت ۸ صبح پنجشنبه ۱۰ خرداد آغاز شده و تا ساعت ۱۸ امروز دوشنبه ۱۴ خرداد ادامه داشت.
در مدت پنج روزه مهلت ثبتنام، تعداد داوطلبان واجد شرایط کاندیداتوری انتخابات در چهاردهمین دوره ریاستجمهوری، به ۸۰ نفر رسید که سهم نمایندگان فعلی و ادوار نزدیک به ۵۰ نفر بود.
طبق بند ۵ ماده ۱۰ سیاستهای کلی انتخابات ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری برعهده شورای نگهبان است؛ شورای نگهبان شرایط دقیقی برای داوطلبان تعیین کرد تا چالش ادوار گذشته در ثبتنام افراد بدون هیچ سابقه سیاسی و اجرایی را برای انتخابات حل کند منتها این بار چالش دیگری رخ داد و آن هم صف طولانی مسئولان و نمایندگان فعلی، سابق و ادوار بود.
طبق معیارهای اعلامی، کسانی واجد شرایط کاندیداتوری و ثبتنام در انتخابات ریاستجمهوری هستند که حداقل ۴۰ سال و حداکثر ۷۵ سال تمام شمسی و حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن و سابقه تصدی حداقل چهار سال در برخی مناسب و مشاغل مصرح در قانون نظیر مقامات سیاسی موضوع بندهای الف، ب و ج ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری شامل روسای سه قوه، معاون اول و نواب رئیس مجلس و اعضای شورای نگهبان و وزرا و نمایندگان مجلس و معاونان رئیس جمهور داشته باشند. همچنینعدم محرومیت از حقوق اجتماعی در زمان ثبت نام، فقدان سابقه محکومیت کیفری موثر یاعدم محکومیت قطعی کیفری و جرائم اقتصادی از دیگر شروط است.
با وجودی که طبق قانون مسئولان قبلی و نمایندگان سابق مجلس امکان ثبت نام در انتخابات را دارند، اما در بین این افراد کسانی دیده میشوند که بعضا در انتخابات مجلس دوازدهم رد صلاحیت شدند و یا در رقابت با رقبای خود در حوزههای انتخابیه عرصه را واگذار کردند به طوری برخی از این افراد حتی در یک حوزه انتخابیه هم نتوانستند رای لازم برای حضور مجدد در بهارستان را کسب کنند و بعد میخواهند خود را در معرض آرای کل مردم ایران قرار داده و محک بزنند.
فارغ از این موضوع طرح دیدگاههای برخی داوطلبان بعد از ثبتنام، جالب و حتی حیرتآور است؛ یکی میگوید: «انشاءالله شورای نگهبان بنده را جزو داوطلبان نهایی قرار ندهد و اگر شورای نگهبان بنده را جزو داوطلبان نهایی قرار داد، انشاءالله مردم عزیز شهر و کشورمان به من رای ندهند و اگر مردم به من اعتماد کردند، آنگاه در مسیر خدمت کفشی آهنین خواهم پوشید.» یا دیگری دلیلش را «احساس مسئولیت در پاسخ به ندای درونی وجدان برای حمایت از مظلوم» بیان میکند. داوطلب دیگر هم «جدیت، شجاعت، توکل و پشتکار» را از خصوصیات خود برمیشمارد.
در تحلیل چرایی این حجم از ثبتنام نمایندگان ادوار، برخی از واژه «کاندیدای پوششی» استفاده میکنند؛ نمونه آن احمددنیامالی نماینده مجلس دوازدهم است که در صفحه شخصی خود در شبکه مجازی ایکس نوشت: «ثبت نام گسترده همکاران ادوار مجلس و مجلس دوازدهم در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری عمدتا گویای پوششی بودن برای نامزد نهایی جریان مطبوعشان و انصراف قبل از تایید شورای نگهبان است، با این امید که مقصود تنها گرم کردن تنور انتخابات و افزایش مشارکت باشد. الله و اعلم.»
عدهای دیگر هم این تعداد از ثبتنام داوطلبان را باعث تحمیل هزینه به کشور میدانند؛ موضوعی که مصطفی میرسلیم نماینده دوره یازدهم مجلس به آن اشاره دارد و در صفحه شخصی خود در ایکس مینویسد: «کسانی که خود میدانند به دلیل اشکالات عملکردی صلاحیتشان احراز نخواهدشد، نباید با ثبت نام، برای کشور هزینهساز شوند.»
در این بین برخی هم تحلیل دیگری از تعدد داوطلبان در انتخابات دارند؛ بهروز مجبی نجمآبادی نماینده سبزوار در این باره میگوید: «هجوم و استقبال شخصیتهای خاص، متنوع و متفاوت و پرتعداد از یک طیف فکری مشخص و احزاب مختلف حکایت از مشوش بودن سپهر سیاست در کشورمان دارد. نخبگان و مردم به کسانی که بدون برنامه مدون مبتنی بر دانش و تجربه و تیم شناخته شده، به میدان آمدهاند پاسخی در خور خواهند داد.»
درست است که در نهایت ملاک برای حضور در انتخابات احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان است، اماای کاش «مشتاقان خدمت» قبل از ثبتنام، قدری تامل میکردند.