دلایل پنهان کمبود ویتامین دی چیست؟

به سختی می‌توانید متوجه شوید کمبود ویتامین D دارید یا نه. علامت بارز کمبود ویتامین D طیف گسترده‌ای دارد؛ از خستگی گرفته تا در معرض شکستگی استخوان بودن؛ اما علت کمبود ویتامین D چیست؟ حتماً می‌دانید که به اندازه کافی در معرض نور خورشید نبودن یا غذا‌های ویتامین D دار مانند سالمون مصرف نکردن می‌تواند منجر به کمبود این ویتامین در بدن شود، اما کمبود ویتامین D علت‌های دیگری هم می‌تواند داشته باشد.

لازم به ذکر است که یک آزمایش خون می‌تواند مشخص کند سطح ویتامین D بدنتان پایین است یا نرمال.

سطح نرمال ویتامین D تقریباً ۳۰ ng/mL است.

بین ۲۰ و ng/mL ۳۰، ناکافی

و پایین‌تر از ۲۰ ng/mL کمبود محسوب می‌شود.

اگر سطح ویتامین D بدنتان پایین باشد، مصرف مکمل روزانه ویتامین D با دوز ۱۰۰۰ واحد توصیه می‌شود. یادتان باشد که ویتامین D زیاد هم می‌تواند مسمومیت ایجاد کرده و منجر به استخوان‌درد، شکم‌درد، یبوست، تهوع و استفراغ شود. پس سعی نکنید خودتشخیصی و خوددرمانی کنید.

و، اما دلایل کمبود ویتامین D:

به اندازه کافی در معرض نور خورشید نبودن

وقتی پوست شما در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ویتامین D می‌سازد. اما برخی از افراد به اندازه‌ای که لازم است از نور خورشید بهره نمی‌برند تا این اتفاق در بدنشان بیفتد؛ مثلاً کسانی که در مناطق شمالی کره زمین زندگی می‌کنند، کسانی که تمام روز در فضای داخل هستند و حتی بچه‌هایی که روز‌ها در فضای باز بازی نمی‌کنند. کمبود ویتامین D بر سلامت استخوان و خیلی از فرایند‌های متابولیکی بدن اثر می‌گذارد.

بالا رفتن سن

همه‌ی افراد با افزایش سن، در معرض کمبود ویتامین D قرار می‌گیرند؛ زیرا پوست دیگر نمی‌تواند این ویتامین را به اندازه‌ای که لازم است بسازد؛ بنابراین افراد سالمند باید زمان بیشتری را در فضای باز و زیر نور خورشید سپری کنند.

تیره بودن پوست

داشتن رنگدانه‌های تیره در پوست می‌تواند یکی از علت‌های کمبود ویتامین D باشد. زیاد بودن رنگدانه‌های ملانین در لایه‌ی اپیدرمال پوست باعث می‌شود هم پوست رنگ تیره‌تری داشته باشد و هم توانایی‌اش برای تولید ویتامین D از نور خورشید کمتر باشد.

بیماری کلیوی

افرادی که بیماری کلیوی دارند بیشتر در معرض کمبود ویتامین D هستند. چرا؟ خانواده‌ای از پروتئین‌ها به نام فاکتور رشد فیبروبلاست با تشدید بیماری کلیوی افزایش می‌یابند و در توانایی بدن برای متابولیسم ویتامین D اختلال ایجاد می‌کنند. یک مسئله‌ی بزرگ این است که تنها ۱۰ درصد از افرادی که بیماری کلیوی دارند، نسبت به این بیماری خود آگاه هستند.

بیماری سلیاک

هرچند نور خورشید مؤلفه‌ی اصلی در دریافت ویتامین D است، اما دیگر منابع مهم این ویتامین هم شامل غذا‌های غنی‌شده با این ویتامین می‌شوند، مانند شیر و غلات صبحانه. افرادی که مشکلات گوارشی مانند بیماری سلیاک دارند ممکن است نتوانند از غذا‌هایی که می‌خورند به اندازه کافی ویتامین D جذب کنند و به همین دلیل خیلی از کودکانی که بیماری سلیاک دارند دچار کمبود ویتامین D اند. بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که باعث می‌شود در صورت خوردن گلوتن، دیواره‌ی روده باریک آسیب ببیند. خیلی از افراد حتی پیش از اینکه بدانند یا تشخیص داده شود بیماری سلیاک دارند، به پیامد‌های بلندمدت کمبود ویتامین D دچار می‌شوند.

فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که باعث می‌شود بدن، مخاط غلیظی تولید کند که می‌تواند به ریه‌ها و روده‌ها آسیب بزند و بر جذب مولکول‌های چربی اثر بگذارد. ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است و به همین دلیل کسانی که فیبروز کیستیک دارند، از غذا ویتامین D زیادی دریافت نمی‌کنند. اگر شما نتوانید چربی جذب کنید، ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین D هم نمی‌توانید جذب کنید. آسیب به ریه‌ها نیز به این معنی است که بیمارانی که فیبروز کیستیک دارند احتمالاً مدت زمان کمتری بیرون هستند و زیاد زیر نور خورشید قرار نمی‌گیرند.

بیماری کرون

یک نمونه دیگر از یک عارضه‌ی گوارشی که در جذب ویتامین D توسط بدن اختلال ایجاد می‌کند، بیماری کرون است. این بیماری التهابی روده باعث می‌شود روده‌ها ملتهب شوند، یعنی افرادی که این بیماری را دارند، ویتامین D کمی از مواد غذایی که می‌خورند دریافت می‌کنند.

چاقی

چاقی بر توانایی بدن در ساختن ویتامین D اثری نمی‌گذارد، اما چربی بدن، ویتامین D را حبس کرده و از مقدار ویتامین D که در بدن جریان می‌یابد کم می‌کند.

عمل بای پس معده

متأسفانه یکی از راه‌حل‌های خلاص شدن از چاقی، عمل بای پس معده است که می‌تواند باعث کمبود ویتامین D شود. زیرا در این عمل جراحی، بخشی از روده برداشته می‌شود که یکی از نتایج آن، کاهش جذب ویتامین D از غذا خواهد بود.

یک عفونت گوارشی

بیماری ویپل یک عفونت باکتریایی نادر است که عامل آن، باکتری تروفریما ویپلی می‌باشد. این عفونت با مانع شدن از تجزیه غذا، مثلاً چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها، گوارش طبیعی را مختل می‌کند. بیماری ویپل بر توانایی بدن در جذب مواد مغذی نیز اثر می‌گذارد. باکتری‌ها، حفره‌های روده را که جذب‌کننده‌ی مواد مغذی‌اند مسدود می‌کنند، بنابراین ویتامین D نمی‌تواند جذب شود.

محل زندگی

زندگی کردن در مناطق سرد و ابری می‌تواند ریسک کمبود ویتامین D را افزایش دهد. همچنین زندگی کردن در کشور‌هایی که غنی کردن نان و غلات در آنجا معمول نیست هم می‌تواند سبب کمبود ویتامین D در ساکنین شود. هند یک نمونه از این کشورهاست. بیشتر کشور‌های غربی معمولاً مواد غذایی را غنی‌سازی می‌کنند.