دانشمندان کشف کردهاند که وقتی موشهای مبتلا به آلزایمر رایحه نعنا را استنشاق کردند، تواناییهای شناختی آنها بهبود یافت. این یافته غیرمنتظره راه بالقوه جدیدی را برای درمان این وضعیت ناتوانکننده نشان میدهد.
به نقل از اساف، بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی جدی است که با گذشت زمان بدتر میشود و با تغییراتی در مغز که منجر به از دست دادن نورونها و اتصالات آنها میشود، مشخص میشود.
این بیماری روی هر فردی متفاوت است، اما شایعترین علائم شامل کاهش تدریجی حافظه، تفکر و مهارتهای اجتماعی و تغییرات خلقی مکرر است. این میتواند بر توانایی فرد برای یادگیری موارد جدید، انجام کارهای روزانه، شناخت خانواده و دوستان و در نهایت، مستقل زندگی کردن تاثیر بگذارد.
آمارهای جدید نشان میدهد که ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل زندگی میکنند. با توجه به پیر شدن سریع جمعیت بسیاری از کشورها، انتظار میرود این تعداد افزایش یابد.
هر ساله ۱۰ میلیون مورد جدید آلزایمر و زوال عقل شناخته میشود و این به معنای یک مورد جدید در هر ۳.۲ ثانیه است. این باعث شده تا کارشناسان تخمین بزنند که بیش از ۱۵۰ میلیون نفر تا سال ۲۰۵۰ به این بیماری مبتلا خواهند شد. به هر حال، آلزایمر یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی سلامت عمومی در قرن بیست و یکم است.
خوشبختانه، دانشمندان اکنون در حال کار بر روی داروهای به اصطلاح «تغییردهنده بیماری» هستند که میتوانند آلزایمر را کُند یا به طور بالقوه درمان کنند. اکثر درمانهای فعلی فقط علائم را مدیریت میکنند.
در مطالعه جدیدی که در بالا ذکر شد، محققان تعاملات بین سیستمهای عصبی بویایی، ایمنی و مرکزی را بررسی کردند. آنها در مطالعه قبلی خود دریافتند که قرار گرفتن مکرر در معرض نعنا باعث افزایش پاسخ ایمنی در موشها میشود. در اینجا، محققان روی این موضوع تمرکز کردند که آیا میتوان تواناییهای شناختی آنها را نیز بهبود بخشید.
در طول این مطالعه، موشهایی که از نظر ژنتیکی برای نشان دادن آلزایمر اصلاح شده بودند، به طور مکرر به مدت ۶ ماه در معرض رایحه نعنا قرار گرفتند. محققان پاسخ ایمنی و ظرفیت شناختی آنها را تجزیه و تحلیل کردند و آنها را با موشهای سالم مقایسه کردند. به طور شگفتانگیزی، موشهای مبتلا به آلزایمر پس از قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض بوی ماده نعناع، بهبود قابل توجهی را نشان دادند.
به طور خاص، نعنا به تنظیم سیستم ایمنی، جلوگیری از زوال شناختی و بهبود حافظه و تواناییهای یادگیری کمک کرد.
محققان دریافتند که نعنا سطح اینترلوکین ۱ بتا را کاهش میدهد که پروتئینی است که با بروز مشکلات حافظه در بیماری آلزایمر مرتبط است. این پروتئین یا «سیتوکین» باعث التهاب در مغز میشود که میتواند به عملکرد شناختی آسیب برساند. کاهش اینترلوکین ۱ بتا میتواند به کاهش این التهاب و جلوگیری از زوال شناختی بیشتر کمک کند.
همچنین مشخص شد که نعنا اثرات کاهش مصنوعی سلولهای تنظیمکننده T را شبیهسازی میکند. این سلولهای ایمنی به کنترل التهاب و حفظ تعادل سیستم ایمنی کمک میکنند. این یافته یک مسیر درمانی احتمالی را برای مشکلاتی مانند آلزایمر پیشنهاد میکند و پتانسیل استفاده از بوهای خاص را به عنوان درمان نشان میدهد.
تحقیقات قبلی پیوندهایی را بین بوها و سیستم ایمنی و عصبی ما ایجاد کرده است و ما از پیش میدانیم که بوها میتوانند بر شناخت ما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، با تحریک احساسات و خاطرات.
علاوه بر این، اکنون مشخص شده است که برخی از بیماریهای مرتبط با سیستم عصبی مرکزی به عنوان مثال، آلزایمر، پارکینسون و اسکیزوفرنی گاهی اوقات با از دست دادن بویایی همراه هستند. در حالی که پیچیدگیهای این روابط نامشخص است، این تحقیق جدید دادههای امیدوارکنندهای فراهم میکند که به درک بهتر آنها کمک میکند.
این نتایج بر اساس مشاهدات اولیه موشهای آزمایشگاهی است و بنابراین نمیتوان آن را به بیماران مبتلا به آلزایمر انسانی تعمیم داد. نه تنها مغز ما با موشها متفاوت است، بلکه مشخص نیست که چگونه سیستم بویایی یا درک ما از بوها ممکن است متفاوت باشد. با این حال، تا زمانی که اثرات نعنا با استفاده از یک نمونه انسانی مورد مطالعه قرار نگیرد، این اولین گام حیاتی برای ایجاد درک بیشتر از نحوه درمان بیماری است.
تحقیقات بیشتری برای بررسی ارتباط بین آلزایمر و بویایی مورد نیاز است و این میتواند به روشهای جالبی منجر شود. به عنوان مثال، استفاده از تمرین بویایی به عنوان درمانی برای مدیریت یا حتی به تاخیر انداختن شروع آلزایمر.
با این حال، در حال حاضر، این بخش از تحقیقات، یافتههای جالبی را در مورد رابطه بین سیستم ایمنی و عملکرد مغز ارائه میکند.