۷ وعده غیرممکن و دروغ‌های آماری زاکانی در انتخابات را بشناسید
موج اعلام آمارهای عجیب و غریب از سوی کاندیدا‌های چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری ادامه دارد و در میان ۶ کاندیدا، اعداد و ارقام بیان شده از زبان علیرضا زاکانی به نظر می‌رسد اقتصادیون را بیشتر به تعجب وا داشته است.
یکی از مهم‌ترین اشتباهات زاکانی در اعلام آمار، مربوط به گزارش مقایسه نقدینگی نسبت به تولید ناخالص داخلی است که در روز‌های گذشته با واکنش تند اقتصاددانان مواجه شد. او همچنین در میان وعده‌هایی که به مردم می‌داد، بی‌توجه به ظرفیت تولید طلای کشور، وعده داد که در سال ۲۰ گرم طلا به هر خانوار داده می‌شود.
نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در چین بیش از ۲۰۰ برابر است
در همین رابطه، علیرضا زاکانی اظهارات ضدونقیضی درباره وضعیت نقدینگی در ابتدا و میان مناظره اول انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد. علیرضا زاکانی که در دور اول مناظره گفته بود افزایش نقدینگی مشکلی ندارد و حتی می‌تواند باعث رشد اقتصادی شود، در دوم دوم با فراموش کردن آنچه خودش دقایقی پیش گفته بود، با انتقاد از دولت روحانی به دلیل افزایش نقدینگی گفت که یکی از افتخارات دولت شهید رییسی کاهش رشد نقدینگی بوده است.
اما در این میان، این بخش از اظهارات زاکانی مورد تعجب اقتصاددانان قرار گرفت؛ تا جایی که برخی از اقتصاددانان نسبت به تعریف اشتباه از نقدینگی واکنش نشان دادند. زاکانی عنوان کرد: من معتقدم که اصل نقدینگی مفید است. مهم این است این نقدینگی سرگردان نشود و در جای خاص سرمایه گذاری شود. در چین نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۰۰ برابر است. میانگین دنیا ۱۴۰ برابر است. ایران ۷۵ درصد است، لذا نقدینگی به ذات بد نیست.
کارشناسان اقتصادی در واکنش به این اظهارنظر زاکانی، عنوان کردند: آقای زاکانی کلا مفهوم نقدینگی و ربط آن به تولید ناخالص داخلی را درک نکرده! نقدینگی یک متغیر تجمیعیه، ولی تولید هر سال (GDP) یک متغیر یک‌ساله است.
اقتصاددانان معتقدند برای مقایسه باید نقدینگی با جمع GDPهای ۳۰ سال اخیر مقایسه شود یا فقط در کشور‌هایی که در ۳۰ سال گذشته رشد‌های برابر داشتند مقایسه شود.
به باور آنها، ایران را نمی‌شود با آمریکا یا کشور‌های توسعه‌یافته مقایسه کرد، زیرا حجم دارایی‌ها در اقتصاد آنها به شدت بالاست، در نتیجه نقدینگی بیشتری نیز نیاز دارند، ولی در اقتصاد ایران، حجم نقدینگی نسبت به دارایی‌ها به نحوی است که نقدینگی به شدت بالاست و حجم دارایی‌ها کم است، بنابراین این باعث تورم در اقتصاد ایران شده است.
ترکیه عضو WHO است
زاکانی همچنین در اولین مناظره خود گفت ترکیه عضو WHO است یعنی سازمان جهانی بهداشت که ایران هم عضوش هست. ولی به نظر می‌رسد که منظور زاکانی WTO سازمان تجارت جهان بود.
او گفت: ترکیه هم عضو ناتو و هم عضو WHO است. هم در مرکزیت FATF قرار دارد و طی ۲۰ سال گذشته تا به امروز از ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار در آن سرمایه‌گذاری شده است. همین ترکیه سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار صادرات داشته است.
WHO سازمان بهداشت جهانی است و سازمان مورد نظر شهردار تهران، WTO سازمان تجارت جهانی است. به‌علاوه ترکیه در بخش خاکستری FATF قرار دارد و هنوز تاییدیه‌های لازم را کسب نکرده است.
ترکیه ۷۰ درصد تورم دارد
در این میان، زاکانی، نامزد انتخابات در اولین مناظره تلویزیونی گفت که ترکیه با سرمایه‌گذاری خارجی و عضویت در FATF بیش از ۷۰ درصد تورم دارد.
اما برخلاف این تحلیل او، تحلیلگران معتقدند مهم‌ترین عامل تورم ترکیه پس از سال ۲۰۱۷ به تحریم‌های آمریکا و ترامپ بر علیه این کشور مربوط است.
در پی چرخش اردوغان به شرق پس از کودتای ۲۰۱۶ و خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه، روابط ترکیه و غرب تیره و ترامپ تحریم‌هایی را بر علیه صنایع این کشور اعمال کرد که به خروج شرکت‌های بین‌المللی و سقوط ارزش لیر در برابر دلار انجامید.
به هر خانواده ۳ نفره ۲۰ گرم طلا در سال داده می‌شود
وعده عجیب زاکانی درباره اختصاص یارانه طلا، صدای اقتصاددانان را درباره عدم درک شرایط اقتصادی کشور در آورد؛ به طوری که بلافاصله پس از رونمایی او از وعده پرداخت اعتبار ۲۰ گرم طلا در سال به هر نفر، اغلب اقتصاددان در محاسباتی، عنوان کردند که او عدد نمی‌شناسید.
علیرضا زاکانی، کاندیدای چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در مناظره پنج‌شنبه ۳۱ خردادماه اعلام کرد: یک یارانه طلایی تنظیم کردیم که ما به ازای مصرف انرژی خانوار کشور در بخش خانوار و نه تولید، انجام می‌شود.
وی گفت: بنزین، گاز و برق را در نظر بگیرید؛ به هر خانواده سه نفره معادل اعتبار ۲۰ گرم طلا در سال یارانه داده می‌شود. یک خانوار پنج نفره ۱۱۰ میلیون در سال یارانه دارد و اعتباری به میزان طلا به آنها داده می‌شود که مصون از تورم است. در این زمینه اسباب صرفه‌جویی فراهم می. شود و به میزان انتقال از سوخت‌های فسیلیِ بنزین به سمت سوخت‌های پاک می‌روند و سودشان بیشتر می‌شود.
بلافاصله پس از رونمایی او از طرح اختصاص یارانه طلا، اقتصاددانان واکنش نشان دادند. براساس محاسبات اقتصادیون، ما ۲۶ میلیون خانوار داریم، ۲۰ گرم طلا به هر کدام یعنی ۵۲۰ تن طلا در سال! این در حالی است که تولید طلای ایران کلا ۱۰ تن در سال است!
ابتدای سال ۱۴۰۰ معادل ۱۰۱ درصد رشد نقدینگی داشتیم
دیگر اعداد زاکانی که به نظر می‌رسد بدون توجه به آمارهای واقعی اقتصاد بوده، مربوط به رشد نقدینگی است. او در اظهارات خود در مناظره‌ها عنوان کرد: در موضوع نقدینگی که مطرح شد، در فاجعه دهه نود توسط دولت آقای روحانی رخ داد. شرایط را به سمتی برد که سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۰۱ درصد رشد نقدینگی در ابتدای سال ۱۴۰۰ داشته باشیم و در دولت رییسی به ۲۳ درصد رسید و به افتخار برای دولت ایشان تبدیل شد.
این در حالی است که برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد در بررسی داده‌های بانک مرکزی در ۶ ماه پایانی فعالیت دولت دوازدهم (دولت حسن روحانی) و ۶ ماه نخست تشکیل دولت سیزدهم (دولت ابراهیم رئیسی) چنین اعدادی پیدا نمی‌شود. بالاترین نرخ رشد نقدینگی (نسبت به ماه مشابه سال قبل) در ۶ ماه پایانی فعالیت دولت در خرداد و تیر ۱۴۰۰با رکورد ۳۹.۴ درصد ثبت شده است. با روی کار آمدن دولت ابرایهم رئیسی در مرداد ۱۴۰۰، نرخ رشد نقدینگی کمی بیشتر می‌شود و در آیان ماه به اوج خود یعنی حدود ۴۳ درصد می‌رسد.
در کنار این، براساس آماری که به تازگی حسن روحانی در واکنش به آمار‌ها مربوط به رشد نقدینگی منتشر کرده، در طول ۸ سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم نقدینگی ۸ برابر شده نه ۲۶ برابر. اگر کل دهه ۹۰ را هم حساب کنیم، نقدینگی ۱۲ برابر شده است. نقدینگی در ۳۲ ماه اول دولت یازدهم ۹۳ درصد افزایش پیدا کرد، در دولت سیزدهم هم ۹۳ درصد افزایش پیدا کرد.
براساس گفته روحانی، مهم این است که پایه پولی در ۳۲ ماه دولت یازدهم ۵۳ درصد افزایش پیدا کرد، اما پایه پولی در دولت سیزدهم ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است. این نشان می‌دهد که شرایط کشور از لحاظ نقدینگی چگونه بوده است؟
دولت روحانی ۱۲۹۹ بدهی داشت
علیرضا زاکانی شهردار تهران و نامزد انتخابات ریاست جمهوری در عین حال، در اولین مناظره تلویزیونی در ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ گفت: سال ۹۲ دولت وقت ۲۰۵ همت بدهی داشت به بانک‌ها. سال ۱۴۰۰ که تحویل داد ۱۲۹۹ همت بدهی داشت.
بر اساس گزارش‌های پولی و بانکی بانک مرکزی، مجموعه بدهی‌های دولت به شبکه بانکی، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی در پایان سال ۱۳۹۲، بیشتر از ۱۷۷ هزار میلیارد تومان بود. این رقم یعنی مجموعه بدهی دولت به بانک مرکزی، به سیستم بانکی و موسسات اعتباری غیربانکی در مرداد سال ۱۴۰۰، به حدود ۱۱۸۷ هزار میلیارد تومان رسید.
ارزش اسمی بدهی‌های دولت به بانک‌ها، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰، نزدیک به ۵۷۱ درصد رشد کرده و در واقع ۶.۷ برابر شده است. اما با محاسبه تاثیر تورم، ارزش واقعی این بدهی با احتساب نرخ تورم، ۷.۸ درصد رشد کرده است.
خودروی برقی باید برای همه باشد
در این میان، علیرضا زاکانی در پنجمین مناظره انتخابات ۱۴۰۳ گفت: هر چه می‌گویم، قبلا اجرا کرده‌ام. مثلا درباره بسته خودروی برقی، این‌طور است. تا عید نوروز انقلابی در حوزه حمل و نقل عمومی می‌شود. خودروی برقی باید برای همه باشد که به صلاح و صرفه است. با قدرالسهمی که براساس ماده ۱۲ توسط دولت داده می‌شود قیمت خودروی برقی بسیار ارزان تمام می‌شود.
این ادعا در حالی است که هنوز خبری از فعال‌شدن هزار تاکسی برقی در تهران نیست و گفته می‌شود بیش از ۷۰ تاکسی برقی پلاک‌گذاری شده‌اند و همچنان وضعیت وام این خودرو‌ها روشن نیست. اگر همه این هزار تاکسی برقی را هم فعال در تهران تصور کنیم، باز هم اعداد اعلام‌شده نشان می‌دهد هنوز تا عملیاتی‌شدن وعده‌ها راه زیادی باقی مانده است. شهردار تهران مهر سال ۱۴۰۲ قول ورود ۲۰ هزار تاکسی و ون برقی را به تهران داده بود.
منبع: دیده بان ایران
