ایالات متحده و متحدان کلیدی اروپاییاش یعنی آلمان، بریتانیا و فرانسه در جریان نشست شورای امنیت سازمان ملل با ایران و روسیه بر سر برنامه هستهای تهران وارد مجادله شدند.
در جریان این نشست، آمریکا متعهد شد که «از همه ابزارهای لازم برای جلوگیری از ایجاد یک ایران مجهز به سلاح هستهای استفاده کند.»
آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان کشور ایران را به تشدید فعالیتهای هستهای خود بسیار فراتر از محدودیتهایی که در توافق سال ۲۰۱۵ میلادی مقرر شده بود همچنین عدم همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی متهم کردند.
در مقابل، ایران و روسیه نیز آمریکا و متحدانش را به دلیل ادامه اعمال تحریمهای اقتصادی که قرار بود بر اساس این توافق لغو شود، مسئول دانستند و تاکید کردند که برنامه هستهای تهران تحت نظارت دائمی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
بر اساس توافق سال ۲۰۱۵ میلادی که به «برنامه جامع اقدام مشترک» یا به اختصار «برجام» معروف است، تهران پذیرفته بود که در ازای لغو تحریمهای اقتصادی، غنی سازی اورانیوم را به سطح لازم برای استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای محدود کند.
نشست روز دوشنبه پس از گزارش آژانس در اواخر ماه مه برگزار شد که اعلام میکرد ایران بیش از ۱۴۲ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد خلوص دارد و به این ترتیب از نظر فنی به سطح ۹۰ درصد خلوص برای تولید تسلیحات بسیار نزدیک شده است.
در گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین آمده است که میزان اورانیوم غنی شده ایران نسبت به ماه فوریه بیش از ۲۰ کیلوگرم افزایش یافته است. آژانس در ۱۳ ژوئن نیز گزارش داده بود که بر اساس تحقیقات بازرسانش، ایران آبشارهای جدیدی از سانتریفیوژهای پیشرفته را با سرعت بیشتری برای غنیسازی اورانیوم راهاندازی کرده و قصد دارد تعداد بیشتری نیز نصب کند.
بر همین اساس رابرت وود، معاون سفیر ایالات متحده، در جریان نشست شورای امنیت گفت که گزارشهای آژانس نشان میدهد که «ایران مصمم است برنامه هستهای خود را در مسیری گسترش دهد که نمیتوان برای آن هدف غیرنظامی قانع کنندهای یافت.»
او افزود که ایالات متحده آماده است از همه ابزارها برای جلوگیری از ایجاد یک ایران مجهز به سلاح هستهای استفاده کند؛ او همزمان افزود که در این راه «کاملا متعهد به حل و فصل نگرانیهای بینالمللی پیرامون برنامه هستهای ایران از طریق دیپلماسی است.»
سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا که عضو برجام هستند نیز پس از این نشست، بیانیهای مشترک صادر کردند و ضمن اعلام اینکه درها برای تلاشهای دیپلماتیک باز است، افزودند «تضمین میکنند که ایران هرگز به سلاح هستهای دست نیابد.»
در این بیانیه آمده است که در حال حاضر ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۳۰ برابر حد مجاز برجام است و تاکید کردند که ایران متعهد است هیچ سانتریفیوژی را برای غنیسازی تحت برجام نصب یا راه اندازی نکند.
آنها در این بیانیه همچنین به سخنان برخی از مقامات ایران اشاره کردند که «درباره ظرفیت این کشور برای تولید سلاح هستهای» سخن گفته بودند.
در مقابل، امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد، «خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام» و «عدم پایبندی سه طرف اروپایی توافق» به تعهدات خود را عامل اصلی ایجاد وضعیت کنونی دانست و گفت: «ایران حق دارد در مواجهه با تحریمهای آمریکا و اروپا، به تعهدات خود در چارچوب برجام پایان دهد.»
ایروانی بار دیگر ادعاها درباره قصد ایران برای تولید تسلیحات هستهای را رد و تاکید کرد که فعالیتهای هستهای این کشور از جمله غنیسازی اورانیوم، برای «مقاصد صلحآمیز» است و تحت «راستآزمایی و نظارت قوی» آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام میشود.
او با دفاع از توافق برجام گفت: «برجام همچنان بهترین گزینه است و هیچ جایگزینی ندارد و احیای آن به نفع همه شرکت کنندگان است. اگر همه تحریمها بطور کامل برداشته شوند، اقدامات اصلاحی ما برگشت پذیر است.» با این وجود فرانسه، آلمان و بریتانیا گفتند که برخی از پیشرفتهای هستهای ایران غیرقابل برگشت است.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل نیز گفت که وعدههای آمریکا برای «ترک سیاست فشار حداکثری بر تهران و بازگشت به توافق هسته ای، حرفهای توخالی است.»
او از طرفهای اروپایی توافق و ایالات متحده خواست تا به میز مذاکره در وین بازگردند و تعهد خود را با هدف احیای توافق هستهای نشان دهند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام نیز اعلام کرد که متن مصالحهای که دو سال پیش برای بازگشت آمریکا به برجام و ازسرگیری اجرای کامل توافق توسط ایران ارائه کرده بود، همچنان روی میز است.