توافق نهایی بر سر احیای برجام حاصل شد، اما به امضا نرسید
نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (ACD) به میزبانی جمهوری اسلامی ایران و به ریاست «علی باقری»، سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه چهارم تیر در تهران برگزار شد. در این نشست ۴۱ هیئت از ۳۱ کشور آسیایی و ۹ سازمان بین‌المللی حضور داشتند و وزرا و مقامات کشورها و دبیران کل سازمان‌های بین‌المللی از فرصت نشست تهران برای بررسی حوزه‌های همکاری در آسیا استفاده کردند و چارچوب‌هایی را برای همکاری‌های آتی مدنظر قرار دادند.
آغاز نشست با یک دقیقه سکوت به احترام شهادت رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه و هیئت همراه در حادثه سقوط بالگرد همراه شد و پس آن باقری پیام مخبر سرپرست ریاست‌جمهوری را قرائت کرد. پیامی که در کنار حمایت از ملت مظلوم فلسطین، بر تقویت مناسبات میان کشورهای عضو تأکید داشت. در بخشی از پیام مخبر آمده بود: «استفاده از سازوکار‌های مؤثر چندجانبه و حرکت در مسیر تقویت مناسبات درون‌گروهی برای پیگیری یک هدف مشخص و آن هم توسعه آسیا از اهمیت شایان و ابعاد راهبردی متنوعی برخوردار است. نگاه به آسیا همواره مورد توجه جمهوری اسلامی ایران بوده و در کنار حفظ روابط متوازن با کشورهای جهان قاره آسیا از جایگاه ویژه و ممتازی در سیاست خارجی ما برخوردار است. مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا نیز به عنوان یک سازوکار همکاری فراگیر در آسیا مورد توجه و علاقه جمهوری اسلامی ایران قرار دارد». بعد قرائت این پیام همه شرکت‌کنندگان در فرصت ۱۰دقیقه‌ای که داشتند به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند که نقطه مشترک بسیاری از سخنرانی از حمایت از فلسطین و تلاش برای یافتن راهکاری در جهت توقف جنگ بود. در حاشیه برگزاری نوزدهمین نشست وزرای امور خارجه این مجمع که در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد، سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «پرونچای دان ویواتانا» دبیرکل «مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا» یک نشست خبری برگزار کردند که سرپرست وزارت خارجه ایران با بیان اینکه «آخرین حلقه از سیاست همسایگی ایران تکمیل شده است»، گفت به دلیل «زیاده‌خواهی و اختلافات داخلی در آمریکا و سوءمحاسبه اروپا»، با وجود اینکه توافق نهایی بر سر احیای برجام حاصل شده بود، به امضا نرسید. او درباره روند این نشست گفت: در روز اول، مقامات ارشد کشورهای عضو، اسناد امروز نشست وزرا را نهایی کردند که امروز وزرا آن را مورد تأیید قرار دادند و خروجی نشست امروز تحت عنوان «بیانیه تهران» چشم‌انداز پیش‌روی مجمع کشورهای آسیایی را ترسیم کرده است. باقری در ادامه با و اعلام تأیید و تصویب دو سند مهم دیگر در این نشست، گفت: یک سند درباره مقررات ناظر بر دبیرخانه مجمع و دیگری درباره آیین‌نامه مجمع بود.
مهم‌ترین سرفصل و فراز بیانیه تهران، موضوع همراهی با مردم غزه است
دیپلمات ارشد ایران همچنین با اعلام اینکه در بیانیه تهران فراز‌های مهمی درباره همکاری‌های کشورهای عضو در حوزه‌های مختلف و تحولات منطقه‌ای و جهانی و چالش‌های موجود ذکر شده است، اظهار کرد: شاید بتوان گفت مهم‌ترین سرفصل و فراز بیانیه تهران، موضوع همراهی، همدردی و همدلی کشورهای عضو مجمع با مردم غزه در شرایط سخت و اسفناکی است که در حال گذران هستند و نسبت به جنایات اشغالگران و متجاوزان ابراز انزجار کردند و خواستار توقف سریع و بدون قید و شرط حملات صهیونیست‌ها به مردم بی‌پناه غزه شدند. او همچنین گفت کشورهای عضو خواستار ارسال کمک‌های بشردوستانه و تأمین نیاز‌های اساسی مردم مظلوم غزه که بیش از ۱۶ است که تحت محاصره هستند، شدند.
ایران از ارتقای نقش‌آفرینی مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا استقبال می‌کند
سرپرست وزارت خارجه همچنین گفت: در این نشست از پیشنهاد قطر مبنی بر برگزاری سومین نشست سران مجمع در پاییز سال جاری استقبال صورت گرفت. در اینجا لازم می‌دانم به عنوان رئیس اجلاس از حضور حداکثری کشورهای عضو و دبیرکل این مجمع در این نشست مهم تشکر کنم. باقری در ادامه صحبت‌های خود در این نشست مطبوعاتی گفت: ایران از ارتقای نقش‌آفرینی مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا به عنوان نهادی که مروج صلح و دوستی و بسترساز همکاری میان کشورهای آسیاست، استقبال می‌کند و در همین چارچوب از همه ظرفیت‌های خود برای نقش‌آفرینی هرچه بیشتر این مجمع در سطح آسیا و فراتر از آسیا استفاده می‌کند. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران گفت: مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا ظرفیت بسیار مهمی را در اختیار کشورهای آسیایی قرار می‌دهد که دیدگاه‌ها و مواضع خود را در موضوعات مختلف در ارتباط با قاره کهن و دیگر موضوعات بین‌المللی بیان کنند.
ترتیبات لازم برای احیای روابط ایران و بحرین تدوین می‌شود
باقری در ادامه گفت: یک ماه از حادثه شهادت رئیس‌جمهور و وزیر خارجه می‌گذرد. دقیقا هزارو ۲۰ روز از آغاز تا زمان شهادت ایشان به طول انجامید. در طول این روز‌ها دولت آیت‌الله رئیسی اقدامات بزرگ و برجسته‌ای را انجام دادند و دستاورد‌های بزرگ و بی‌بدیلی را حاصل کردند، اما یکی از برجسته‌ترین سرفصل‌های فعالیت دولت آیت‌الله رئیسی، عرصه سیاست خارجی بود. این امری است که همگان به آن اذعان کردند. یکی از ویژگی‌های سیاست خارجی دولت رئیسی این بود که هیچ جریانی و هیچ تفکری و هیچ رویکردی در کشور وجود ندارد که از عرصه‌های سیاست خارجی که دولت آیت‌الله رئیسی آن را مورد توجه قرار دارد، با آن اختلاف یا زاویه داشته باشد. باقری در بخش دیگری از سخنان خود در این نشست با اشاره به اهمیت سیاست همسایگی در دولت سیزدهم گفت: از همان روز اولی که ایشان در مسند ریاست‌جمهوری قرار گرفتند و در مراسم تحلیف و در دیدار با میهمانان خارجی این نگاه را بیان کردند و به خوبی توسط میهمانان خارجی این رویکرد دریافت شد. او گفت: هدف سیاست خارجی اعتمادسازی متقابل میان همسایگان، گسترش هرچه بیشتر زمینه‌های همکاری میان کشورهای منطقه، پرهیز از خصومت، انتخاب راه‌حل سیاسی و گفتگو برای مواجهه با اختلافات و تعهد همه کشورهای منطقه و همسایه به امنیت‌سازی درون‌زا و تلاش برای درهم‌تنیدگی اقتصادی است.
روی سازوکار خاصی درباره آزادی پول‌های بلوکه‌شده ایران در بحرین توافق شد
باقری در ادامه نشست خبری خود با خبرنگاران، در پاسخ به سؤالی در ارتباط با اخبار منتشرشده مبنی بر آغاز مذاکرات میان ایران و بحرین برای رفع مشکل پول‌های بلوکه‌شده ایران در یکی از بانک‌های بحرین گفت: مبلغ قابل توجهی از پول‌های ایران در یکی از بانک‌های بحرین از سال‌های گذشته وجود داشته است. این موضوع به قبل از قطع روابط ایران و بحرین برمی‌گردد. سرپرست وزارت خارجه ایران توضیح داد: دسترسی ما به این پول‌ها با مشکل روبه‌رو شده است و در چارچوب رایزنی‌ای که شب گذشته با وزیر خارجه بحرین برای ترسیم نقشه راه جهت ازسرگیری روابط داشتیم، یکی از موضوعاتی که مطرح شد، همین بحث پول‌های بلوکه‌شده بود و در همین چارچوب، طرفین روی سازوکار خاصی در این ارتباط توافق کردند و و امیدواریم هرچه زودتر در مسیر پیش‌رو زمینه برای آزادی پول‌های بلوکه‌شده ایران فراهم شود.
آمریکایی‌ها از محدودکردن دسترسی به بازار‌های انرژی ناتوان هستند
باقری درباره آخرین وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز گفت: رفع تحریم در کنار خنثی‌سازی تحریم از سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران است و دولت آیت‌الله رئیسی نیز از آغاز مذاکرات رفع تحریم را به صورت جدی مورد توجه و پیگیری قرار داد. این مذاکرات گسترده و شبانه‌روزی پس از ماه‌ها صرف وقت، در نهایت در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ به نتیجه رسید. متأسفانه به دلیل زیاده‌خواهی آمریکایی‌ها، مشکلات داخلی در کشور آمریکا و اختلاف میان مراجع مختلف و همین‌طور سوءمحاسبه کشورهای اروپایی، با وجود اینکه توافق نهایی شده بود، به امضا نرسید.
عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در ادامه به ذکر نمونه‌ای از روند این مذاکرات پرداخت. او گفت: به عنوان نمونه، روایت یکی از مذاکره‌کنندگان باسابقه و باتجربه و مشاوران وزارت امور خارجه آمریکا را که چندی قبل مطالبی را در یکی از مؤسسات معتبر آمریکایی منتشر کرد، بیان می‌کنم تا تصویری واقعی از آنچه بر مذاکرات رفع تحریم‌ها گذشت، ارائه کنم. باقری توضیح داد: این فرد در جریان جزئیات مباحثات مذاکرات بود و از ۳۰ سال تجربه مذاکرات برخوردار بود. او معتقد است پیش‌نویس توافقی که نهایی شده بود، با اهداف، سیاست‌ها و منافع آمریکا منطبق نبود و به زعم وی برای فائق‌آمدن بر مخالفت‌ها و شکل‌دهی به یک توافق به شکل پایدار، دولت بایدن برای بازگشت به برجام باید آن را با یک راهبرد شفاف منطقه‌ای کامل می‌کرد که در این زمینه دولت آمریکا از نظر این فرد، ناکام بود و نتوانست این توافق را با یک راهبرد منطقه‌ای کامل کند و این از نظر او یکی از ضعف‌های توافق از نظر آمریکاست. سرپرست وزارت خارجه ایران در ادامه گفت: این فرد انتقادات و نقاط ضعف مطرح‌شده در محافل سیاسی داخل آمریکا را درباره متن نهایی توافق‌شده به این ترتیب اعلام می‌کند: ۱- کاهش زمان گریز هسته‌ای که در نتیجه کسب دانش توسط ایران حاصل شده است. ۲- عدم تعهد به مذاکرات مکمل شامل غروب برجام و مذاکرات منطقه‌ای که «ما در زمینه غروب برجام و مذاکرات منطقه‌ای در چارچوب آن پیش‌نویس هیچ ورودی نداشتیم و هیچ تعهدی را به طرف مقابل ندادیم». ۳- رفع تحریم‌های فراتر از برجام. ۴- هدف تخریب سانتریفیوژ‌ها و حفظ تمامی آن‌ها زیر نظر آژانس، حتی سانتریفیوژ‌های پیشرفته. ۵-جداسازی همکاری ایران با آژانس از موضوع برجام. ۶- تضمین‌های ارائه‌شده به ایران برای همکاری‌های بانکی و تجاری.
تلاش ایران بر انجام تعهدات و تکالیف خود در چارچوب مقررات آژانس متمرکز بوده است
باقری در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در تشریح عملکرد دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: جایگاه علمی و فناوری ایران در دولت سیزدهم ارتقای چشمگیری داشت و ما در این حوزه‌ها توانستیم به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کنیم. او در بخش دیگر صحبت‌های خود در این ارتباط تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره ساخت سلاح هسته‌ای را تقبیح کرده و در چارچوب ان‌پی‌تی و مقررات آژانس با این سازمان بین‌المللی همکاری داشته است. باقری افزود: تلاش ایران به صورت جدی متمرکز بر این بوده که تعهدات و تکالیف خود را در چارچوب مقررات آژانس انجام دهد و البته در برابر زیاده‌خواهی‌ها و کسانی که تلاش داشتند تکالیفی فراتر از قانون متوجه ایران کنند، ایستاده است و ما اجازه نخواهیم داد زیاده‌خواهان و برخی از طرف‌ها بر سازوکار ما در این ارتباط اثر منفی بگذارند.
معاهده جامع راهبردی بین ایران و روسیه آماده امضای رؤسای‌جمهور است
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به عضویت ایران در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در طول فعالیت دولت سیزدهم اظهار کرد: عضویت دائم ایران در شانگ‌های و رسمیت‌یافتن عضویت ایران در بریکس منجر به تقویت نقش ایران در گفتمان جنوب جهانی شد. باقری همچنین به گسترش مناسبات جمهوری اسلامی ایران با کشورهای چین و روسیه در سه سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این میان توسعه مناسبات با چین، روسیه و هند مورد اهتمام بود و این ابتکارات نتایج سودمند و ارزشمندی را به دنبال داشته است. حجم تجارت ما با روسیه به شش میلیارد دلار رسیده و معاهده جامع راهبردی بین ایران و روسیه در هفته گذشته در مسکو نهایی و توسط نمایندگان وزارت خارجه‌های دو کشور پاراف و آماده امضای رؤسای جمهور است. باقری با بیان اینکه «در این مدت توانستیم در دو نوبت رزمایش مشترک در شمال اقیانوس هند و دریای عمان با چین و روسیه برگزار کنیم» اظهار کرد: نشست امنیتی ایران، پاکستان و چین نیز برگزار شد.
