صندوق ثروت دولتی عربستان در سال ۲۰۲۳ دوباره به مسیر سوددهی بازگشت که علت آن رشد ارزش بازارهای جهانی بوده که کمک کرد جایگاه این صندوق به عنوان یکی از بزرگترین سرمایهگذاران تحت حمایت دولت در خاورمیانه، تقویت شود.
به نوشته بلومبرگ، بیانیههای رسمی منتشرشده در روز دوشنبه (۱۱ تیر) نشان میدهد صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان در سال گذشته میلادی توانست از طریق فعالیتهای سرمایهگذاری، ۲۵ میلیارد دلار سود به دست آورد.
درآمد مرتبط با سود تقسیمی و عملکرد بهتر از سوی صندوقهای شخص ثالث نیز به بهبود عملکرد صندوق سرمایهگذاری عمومی کمک کرده است.
این صندوق، داراییهایی به ارزش ۹۲۵ میلیارد دلار را کنترل میکند و از این نظر، کمی کوچکتر از سازمان سرمایهگذاری ابوظبی است که عنوان بزرگترین صندوق دولتی منطقه را یدک میکشد.
بازیابی روند مثبت صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان به دنبال بهبود چشمگیر بازارهای مالی رخ داده است و در این میان، شاخص اساندپی ۵۰۰ در سال گذشته میلادی با سود ۲۴ درصدی همراه شد.
این صندوق منفعت زیادی از رشد سهامهای فناوری به دست آورد و در سهماهه نخست سال جاری میلادی میزان داراییهای خود در سهامهای آمریکا را کاهش داد، از جمله سهامهایی به ارزش بیش از ۶۰۰ میلیون دلار در هر یک از شرکتهای آمازون، مایکروسافت و سِیلزفورس.
ذخایر نقدی صندوق یادشده که میزان آن تا سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی، ۱۵ میلیارد دلار بود و کمترین سطح آن از سال ۲۰۲۰ محسوب میشود، به ۶۵ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.
بلومبرگ نیوز در ماه مارس گزارش داده بود که در بحبوحه ذخایر رو به کاهش و نگرانیها از تنگنای بودجهای، این صندوق گزینههای مختلفی را برای به دست آوردن سود مورد ارزیابی قرار داده است، از جمله سرعت بخشیدن به فروش اوراق قرضه و آمادهسازی عرضه سهام در شرکتهای پورتفوی خود.
صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان با مدیریت «یاسر الرمیان» توانسته در کمتر از یک دهه از یک شرکت هلدینگ داخلی کمفعالیت، به یکی از بزرگترین و فعالترین سرمایهگذاران تحت کنترل دولت در جهان تبدیل شود.
این نهاد وظیفه اصلی را در محقق کردن برنامه محمد بن سلمان - ولیعهد سعودی - در متنوعسازی اقتصاد عربستان بر عهده دارد و به سرمایهگذاریهای قابل توجه در صنایع و فناوریهای جدید در خانه و کشورهای دیگر روی آورده است.
میزان جاهطلبیهای صندوق سرمایهگذاری عمومی شامل سرمایهگذاری ۴۰ میلیارد دلاری در زمینه هوش مصنوعی، اختصاص ۱۰۰ میلیارد دلار در تولید لوازم الکترونیکی و پروژههای توسعه جدید و عظیم در سراسر عربستان است که انتظار میرود هزینههای آنها به تریلیونها دلار برسد، نه تنها این صندوق را تحت فشار قرار داده بلکه دولت عربستان را نیز با نگرانیهای تأمین سرمایه این پروژهها روبهرو کرده است.
مقامات دولتی این کشور در چند ماه اخیر صحبتهایی را مطرح کردهاند که در آن نیاز به بازنگری در این پروژهها از نظر وسعت و زمان به اتمام رسیدن، برجسته شده است. به عبارت دیگر، عربستان به دنبال پروژههای کوچکتر است که در زمان زمان طولانیتر تکمیل خواهند شد.
از همه مهمتر، افراد مطلع در آوریل به بلومبرگ نیوز اعلام کردند برنامههای مرتبط با توسعه پروژه «نئوم» در بیابان، در مقیاس کوچکتری نسبت به قبل، پیش خواهد رفت.
با این حال، با برنامههای سال ۲۰۲۵ که هدف آن تقویت سرمایهگذاری سالانه از ۴۰ میلیارد دلارِ کنونی به ۷۰ میلیارد دلار است، صندوق سرمایهگذاری عمومی برای بالا بردن قدرت خود به بازار اوراق قرضه روی آورده است.
طبق گزارشها، این صندوق در مجموع ۱۲۵ میلیارد دلار وام گرفته است که نسبت به آمار ۸۵ میلیارد دلاری سال گذشته میلادی با افزایش همراه بوده است.
برخلاف صندوقهای حاضر در ابوظبی و قطر، صندوق سرمایهگذاری عمومی نتوانسته بر دریافت سرمایه حاصل از مازاد بودجه تکیه کند، چراکه عربستان پیشبینی کرده در چند سال آینده با کسری بودجه مواجه خواهد بود.
در عوض، عربستان از طریق انتقال سرمایه، به تأمین مالی صندوق سرمایهگذاری عمومی پرداخته است. این صندوق اکنون ۱۶ درصد از سهام آرامکو را در اختیار دارد که باعث شده بخشی از درآمد پایدار حاصل از ۱۲۵ میلیارد دلار سود تقسیمی سالانه که این غول نفتی پرداخت میکند، به این صندوق برسد.
صندوقهای دولتی دیگر نیز از بهبود عملکرد خود در سال ۲۰۲۳ خبر دادهاند. صندوق ۱/۶ تریلیون دلاری نروژ با رشد بازارهای سهام به سوددهی بازگشت، اما حضور نداشتن پورتفوی املاک و مستغلات آن در بازارهای سهام، باعث زیان این صندوق شد.
در این میان، شرکت سرمایهگذاری مبادله ابوظبی نیز اعلام کرده سود پنجساله آن از ۸/۵ درصد در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۱۰/۳ درصد افزایش پیدا کرده است.