ردپای مذاکرات ناکام در مناظرات انتخاباتی
یکی از نامزدهای چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری که سال‌ها مسئول مذاکرات هسته‌ای بود هیچ‌گاه تحسین دیپلمات‌های غربی که مقابل او نشسته بودند را به همراه نداشت، زیرا این سیاستمدار بارها در مورد همه چیز برای آن‌ها سخنرانی می‌کرد، اما چیزی ارائه نمی‌کرد.
وی در آن زمان گفته بود: «همان‌طور که بافتن فرش ایرانی به صورت میلیمتری، دقیق، ظریف و با دوام جلو می‌رود، این روند دیپلماتیک نیز به همانگونه پیش خواهد رفت.»
در هر حال ساعت‌ها سخنرانی در سال ۲۰۰۸ باعث توقف مذاکرات هسته‌ای ایران شد، زیرا محمود احمدی‌نژاد روندی اشتباه را در پیش گرفت.
فشار بر غرب در نهایت با توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی که تحریم‌های جمهوری اسلامی را لغو کرد، کاهش یافت.
اینک آن مذاکره کننده در آستانه انتخاب شدن به عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایران قرار دارد.
با توجه به غنی‌سازی اورانیوم در ایران که نزدیک به آستانه خلوص ۹۰ درصدی است، پیروزی جلیلی در این انتخابات می‌تواند مذاکرات هسته‌ای تهران و کشور‌های غربی را کاملاً متوقف کند.
در همین حال، دیدگاه‌های سخت‌گیرانه که توسط رقبای او به‌عنوان دیدگاه‌های تند معرفی می‌شوند، احتمالاً خطراتی را به دنبال خواهند داشت.
جلیلی پیش از ورود به وزارت خارجه ایران به عنوان استاد دانشگاه با مدرک دکترا مشغول به کار بود. او پس از پیوستن به شورای عالی امنیت ملی ایران، به عنوان مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به موقعیت برجسته‌ای دست یافت.
او بلافاصله بر همتایان غربی خود تأثیر گذاشت، به گونه‌ای که ویلیام برنز، مذاکره‌کننده وقت آمریکا و رئیس کنونی سازمان سیا او را «یک مومن واقعی به انقلاب ایران» توصیف کرد.
برنز در کتاب خود خاطره نخستین مواجهه‌اش با سعید جلیلی را اینگونه روایت می‌کند: «او در بخشی از سخنانش گفت به‌صورت پاره‌وقت در دانشگاه تهران تدریس می‌کند. آن‌جا بود که احساس کردم اصلاً به دانشجویانش حسادت نمی‌کنم.»
او همچنین گفت جلیلی وقتی می‌خواست از پاسخگویی مستقیم طفره رود، به شکل شگفت‌انگیزی سخنان مبهم به زبان می‌آورد.
از سوی دیگر آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات فرانسوی، از مذاکرات سعید جلیلی به عنوان «یک فاجعه» نام برده است. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، اسناد منتشر شده توسط ویکی‌لیکس هم نشان می‌دهند که یک دیپلمات اروپایی دیگر نیز همین ارزیابی را داشته است.
در این سند، دیپلمات آمریکایی به نقل از مقام‌های اتحادیه اروپا آقای جلیلی را «محصول واقعی انقلاب ایران» توصیف کرده بود که جلسات را بی‌نتیجه گذاشته بود. جلیلی پس از شش سال حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران، تصمیم گرفت در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۲۰۱۳ شرکت کند، اما در نهایت توفیقی کسب نکرد و با کسب حدود ۴ میلیون رأی، سوم شد. در این انتخابات، حسن روحانی که سال‌ها پیش از جلیلی مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران بود به پیروزی رسید.
دولت حسن روحانی در سال ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام را امضا کرد که جلوی تحریم‌های اقتصادی علیه تهران را گرفت.
جلیلی در آن زمان به یکی از منتقدان جدی دولت روحانی، مذاکرات هسته‌ای و بعدتر توافق برجام تبدیل شد. او بارها در سخنرانی‌های خود از توافق هسته‌ای ایران به‌عنوان یک اقدام غلط که به سود آمریکا بوده است، نام برد.
این سیاستمدار در دوران ریاست جمهوری روحانی با تشکیل دولت سایه تلاش کرد تا تلاش‌های رئیس جمهور وقت را کمرنگ نشان دهد.
ایران همواره اصرار داشته است که برنامه هسته‌ای‌اش برای مقاصد صلح‌آمیز است. با این حال، بازرسان سازمان ملل متحد و کشور‌های غربی اعلام کرده‌اند که ایران تا سال ۲۰۰۳ یک برنامه هسته‌ای نظامی سازمان‌یافته داشته است.
در همین حال، هواداران پزشکیان، جلیلی را به عنوان فردی معرفی کرده‌اند که می‌تواند در صورت پیروزی در انتخابات باعث اجرای سیاست‌های سخت‌گیرانه در ایران شود، موضوعی که جلیلی نیز به طور ضمنی به آن اشاره کرده است.
جلیلی در یکی از مناظره‌های تلویزیونی خود با اشاره به انتقادات اصلاح‌طلبان از سیاست‌هایش گفت: «این درست نیست هنوز نتیجه انتخابات مشخص نشده است به ۹ میلیون، ۱۰ میلیون نفر بگوییم طالبان.»
اگرچه جلیلی تاکنون از اظهارنظر مستقیم درباره مناقشه جاری بر سر حجاب در ایران خودداری کرده است، اما اعضای کارزار انتخاباتی او بسیار صریح‌تر سخن گفته‌اند، به‌گونه‌ای که برخی از آن‌ها خواستار مجازات‌های سخت‌تر برای افرادی شده‌اند.
مهرداد خدیر، روزنامه‌نگار و تحلیگر سیاسی به آسوشیتدپرس گفته است: «آن‌ها خواهان مسدود کردن همه چیز هستند، در مورد زنان، اینترنت و هر موضوع دیگر هم همین‌گونه فکر می‌کنند.»
امری که شاید منجر به بن بست در مذاکرات برجام شود.
