مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب مردم ایران در یادداشتی در روزنامه اطلاعات نوشت: درگذشت نابههنگام رئیسجمهور متعهد و خدمتگزار کشورمان، ابراهیم رئیسی، در سانحه دلخراش سقوط هلیکوپتر در ۱۹ مه ۲۰۲۴، موجب برگزاری انتخابات زودهنگام در ایران شد و لحظهای سرنوشتساز در تاریخ کشور ما رقم زد.
وی در این یادداشت با اشاره به تحولات منطقه آورده است: در بحبوحه جنگ و ناآرامیهای منطقه، با برگزاری انتخاباتی رقابتی، مسالمتآمیز و منظم، نظام سیاسی ایران ثبات خود را به نمایش گذاشت و بر ادعاهای برخی از «کارشناسان ایران» در برخی دولتها خط بطلان کشید. ثبات سیاسی و شیوه افتخارآمیز برگزاری انتخابات، نشانگر تدبیر رهبر معظم انقلاب، آیتالله خامنهای، و تعهد مردم ایران به انتقال دموکراتیک قدرت حتی در شرایط دشوار است.
رئیس جمهور جدید ایران در توصیف برنامه خود نوشت: من با برنامهای که بر «اصلاحات»، «تقویت وحدت ملی» و «تعامل سازنده با جهان» تأکید داشت وارد کارزار انتخابات شدم و در نهایت موفق شدم اعتماد هموطنانم را، حتی زنان و مردان جوانی که از وضعیت کلی کشور ناراضی بودند، در پای صندوقهای رأی جلب کنم. این اعتماد برای من بسیار ارزشمند است و مصمم هستم با ایجاد اجماع، هم در داخل کشور و هم در سطح بینالمللی، وعدههایی را که در دوران تبلیغات انتخاباتی به مردم کشورم دادهام، محقق سازم.
پزشکیان در ادامه تاکید کرده است که دولت من حفظ عزت ملی و شأن بینالمللی ایران در هر شرایط را سرلوحه کار خود قرار خواهد داد. سیاست خارجی ایران بر پایه اصول «عزت، حکمت و مصلحت» استوار است و طراحی و اجرای آن نیز برعهده رئیسجمهور و دولت گذاشته شده است. من قصد دارم تمامی اختیارات اعطا شده به این مقام را به کار بگیرم تا این هدف کلان را پیگیری کنم.
وی با تاکید بر سیاست فرصتگرایی عنوان کرده است: دولت من قصد دارد سیاستی فرصتگرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه و جهان باشد. در این راستا، از تلاشهای صادقانه برای کاهش تنشها استقبال میکنیم و با صداقت به صداقت پاسخ خواهیم داد.
رئیس جمهور ایران همچنین بر تحکیم روابط با همسایگان تاکید کرده و با اولویت دانستن این امر تصریح کرده است: ما پیگیر تشکیل یک «منطقه قوی» خواهیم بود، نه مناسباتی که در آن یک کشور به تنهایی به دنبال استیلا و تسلط بر دیگران باشد. من قویاً اعتقاد دارم که کشورهای همسایه و برادر نباید منابع ارزشمند خود را در راستای رقابتهای فرسایشی، مسابقه تسلیحاتی و محدودسازی بیمورد یکدیگر هدر دهند. به جای آن، هدف ما باید ایجاد محیطی باشد که در آن منابع همگان برای پیشرفت و توسعه منطقه، به نفع همه، اختصاص یابد.
پزشکیان در ادامه این یادداشت با اشاره به کشورهای همسایه ایران آورده است: ما به همکاری با ترکیه، عربستان سعودی، عمان، عراق، بحرین، قطر، کویت، امارات متحده عربی و سازمانهای منطقهای به منظور تعمیق روابط اقتصادی، تقویت روابط تجاری، ارتقای سرمایهگذاریهای مشترک، مقابله با چالشهای مشترک و حرکت به سوی ایجاد چارچوب منطقهای برای گفتگو، اعتمادسازی و توسعه مبادرت خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه منطقه ما دیربازی است از جنگ، تنشهای فرقهای، تروریسم و افراط گرایی، قاچاق مواد مخدر، کمبود آب، بحران پناهندگان، تخریب محیطزیست و مداخلات خارجی رنج میبرد، عنوان کرده است: حالا وقت آن فرارسیده که با هم به این چالشهای مشترک برای آینده بهتر نسلهای بعدی رسیدگی کنیم. همکاری برای توسعه و شکوفایی منطقهای اصل راهنمای سیاست خارجی ما خواهد بود.
رئیس جمهور ایران تاکید کرده است: به عنوان کشورهایی که از منابع فراوان و سنتهای مشترکِ برخاسته از تعالیم صلحآمیز اسلامی برخوردارند، باید متحد شویم و به جای منطق قدرت، به قدرت منطق تکیه کنیم. با بهرهگیری از ظرفیت هنجارسازی خود، میتوانیم از طریق ترویج صلح، ایجاد محیطی آرام برای توسعه پایدار، تقویت گفتگو و مقابله با اسلامهراسی نقش مهمی در نظم جهانی پسا قطبی ایفا کنیم. در این راستا، ایران به سهم خود آماده نقشآفرینی خواهد بود.
پزشکیان با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی نوشت: در سال ۱۹۷۹، پس از انقلاب، نظام نوظهور جمهوری اسلامی ایران روابط خود را با دو رژیم آپارتاید اسرائیل و آفریقای جنوبی، بر اساس موازین حقوق بینالملل و اصول پایهای حقوق بشر، قطع کرد. تا به امروز، اسرائیل همچنان یک رژیم آپارتاید است که «نسلکشی» را نیز به کارنامه تیره خود – که شامل اشغال، جنایات جنگی، پاکسازی قومی، شهرکسازی، برخورداری از سلاحهای هستهای، ضمیمه غیرقانونی سرزمینهای دیگران و تهاجم به همسایگانش بوده – اضافه کرده است.
وی در ادامه تاکید کرده است که به عنوان اولین اقدام، دولت من از کشورهای عرب همسایه درخواست همکاری خواهد کرد تا با استفاده از تمامی اهرمهای سیاسی و دیپلماتیک استقرار آتشبس و متوقف کردن کشتار مردم غزه را در اولویت قرار دهند تا از گسترش دامنه جنگ جلوگیری شود. سپس باید با جدیت تلاش کنیم تا به اشغال طولانیمدتی که زندگی چهار نسل از فلسطینیان را ویران کرده است، پایان دهیم. در این راستا، تاکید میکنم دولتها بر اساس «کنوانسیون نسلکشی ۱۹۴۸» موظف به اتخاذ اقدامات لازم برای جلوگیری از نسلکشی هستند و نه پاداش دادن به نسلکشی از طریق عادیسازی روابط به مجرمان.
رئیس جمهور ایران در ادامه عنوان کرده است: امروزه به نظر میرسد که بسیاری از جوانان در کشورهای غربی به حقانیت مواضع دیرپای ما در قبال رژیم اسرائیل پی برده باشند. میخواهم از این فرصت استفاده کنم و به این نسل شجاع بگویم که اتهامات یهودیستیزی علیه ایران به دلیل موضع اصولیاش در مسئله فلسطین، نه تنها کاملاً غلط است، بلکه به فرهنگ، باورها و ارزشهای اساسی ما توهین میکند. مطمئن باشید که این اتهامات به اندازه اتهامات ناعادلانه یهودیستیزی که هنگام اعتراض در دانشگاهها برای دفاع از حق حیات فلسطینیها به شما وارد میشود، بیاساس است.
پزشکیان در ادامه این یادداشت با بیان اینکه چین و روسیه همواره در روزهای سخت دوست و پشتیبان ما بودهاند و ما این دوستی را بسیار ارزشمند میدانیم، ادامه داده است: نقشه راه ۲۵ ساله ایران و چین یک گام مهم در راستای ایجاد یک «شراکت جامع راهبردی» سودمند برای هر دو کشور بود؛ و ما تمایل داریم در آستانه ورود به نظم جدید جهانی، همکاریهای گستردهتری در این مسیر با پکن برقرار سازیم. در سال ۲۰۲۳، دولت چین نقش مهمی در تسهیل عادیسازی روابط ما با عربستان سعودی ایفا کرد و از این طریق دیدگاه سازنده و رویکرد آیندهنگرانه خود را در امور بینالمللی به نمایش گذاشت.
وی درباره روسیه نیز عنوان کرده است: روسیه یک همپیمان راهبردی ارزشمند و همسایه ایران است و دولت من متعهد است که به گسترش و تقویت همکاریهایمان پایبند بماند. ما برای مردم روسیه و اوکراین آرزوی صلح داریم و دولت من آماده حمایت فعالانه از ابتکارات دیپلماتیک در راستای دستیابی به این هدف خواهد بود. دولت من همکاریهای دوجانبه و چندجانبه با روسیه را – به ویژه درچارچوبهایی مانند بریکس، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی یوراسیا – در اولویت قرار خواهد داد.
رئیس جمهور جدید ایران در رابطه با ارتباط این کشور با کشورهای آفریقایی نیز نوشت: با علم به اینکه صحنه جهانی از الگوهای سنتی فراتر رفته است، دولت من متعهد است که روابط متقابل مفید خود را با بازیگران بینالمللی نوظهور در جنوب جهان، به خصوص با کشورهای آفریقایی، تقویت کند. در این راستا، به دنبال ارتقاء همکاریها و تقویب مناسبات مان خواهیم بود.
پزشکیان همچنین در باره کشورهای امریکای لاتین اظهار داشت: ایران با کشورهای امریکای لاتین روابط مستحکمی دارد و دولت من در راستای حفظ و تعمیق آن به منظور پیشبرد توسعه، گفتگو و همکاری در همه زمینههای اقدام خواهد کرد. همکاری بین ایران و کشورهای امریکای لاتین از آنچه در حال حاضر برقرار است، به مراتب ظرفیتهای بیشتری دارد و ما پیگیر تقویت پیوندهایمان خواهیم بود.
رئیس جمهور جدید ایران در ادامه یادداشت خود به روابط این کشور با کشورهای اروپایی پرداخته و آورده است: روابط ایران و اروپا فراز و نشیبهای زیادی داشته است. پس از خروج ایالات متحده از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در ماه مه ۲۰۱۸، کشورهای اروپایی یازده تعهد به ایران دادند تا توافق هستهای را نجات داده و تأثیر تحریمهای غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده بر اقتصاد ما را تعدیل نمایند. از جمله این تعهدات میتوان به تضمین انجام مبادلات بانکی بهصورت مؤثر، حفاظت مؤثر از شرکتها در برابر تحریمهای ایالات متحده، و ترویج سرمایهگذاری در ایران نام بُرد. کشورهای اروپایی تمام این تعهدات را نقض کردهاند، اما به طور نامعقولی انتظار دارند ایران به صورت یکجانبه به تمام تعهدات خود مطابق برجام عمل نماید.
پزشکیان عنوان کرده است که با وجود این انحرافها، من آماده برگزاری گفتگوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم. کشورهای اروپایی باید دریابند که مردم ایران مردمی با افتخار هستند و حقوق و شأن آنها را دیگر نمیتوان نادیده گرفت. هرگاه قدرتهای اروپایی به این واقعیت واقف شوند، تصور برساخته تفوق اخلاقی خود را کنار بگذارند و همچنین از بحرانهای ساختگی که مدتهاست بر روابطمان سایه افکنده عبور نمایند، فرصتهای بسیاری برای همکاری بین ایران و اروپا وجود خواهد داشت که میتوان مورد بررسی قرار داد.
وی در ادامه از فرصتهای همکاری شامل همکاریهای اقتصادی و فناورانه، امنیت انرژی، مسیرهای ترانزیت، محیطزیست، همچنین مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، بحران پناهندگان و سایر حوزهها نام برده و تاکید کرده است که همه اینها میتوانند به نفع کشورهای ما پیگیری شوند.
رئیس جمهور جدید ایران در بخش پایانی یادداشت خود به چالشهای میان تهران و واشنگتن پرداخته است و میگوید: ایالات متحده امریکا نیز باید به این درک رسیده باشد که ایران هرگز به زورگویی پاسخ نداده و نخواهد داد. ما در سال ۲۰۱۵ با حسننیت وارد برجام شدیم و به تمام تعهداتمان بهطور کامل عمل کردیم. اما ایالات متحده– به خاطر نزاعها و انتقامهای مربوط به حوزه سیاست داخلی خود – بهطور غیرقانونی از توافق خارج شد و با تحمیل تحریمهای یکجانبه فراسرزمینی، به مردم ایران – به ویژه در دوران پاندمی کرونا – زیانها، رنجها و آسیبهای بی شمار، و به اقتصاد ما صدها میلیارد دلار خسارت وارد کرد.
پزشکیان ادامه میدهد: ایالات متحده عامدانه تصمیم گرفت که با راهاندازی جنگ اقتصادی علیه ایران، و همچنین با مبادرت به تروریسم دولتی از طریق ترور سردار قاسم سلیمانی – قهرمان نامی جهانی مبارزه با تروریسم که به خاطر موفقیتهایش در نجات مردم منطقه از داعش و گروههای وحشی مشابه شناخته میشود – نزاعها را تشدید کند. امروز جهان شاهد تبعات زیانبار این تصمیم است.
وی تصریح میکند که ایالات متحده امریکا و متحدان غربیاش، نه تنها یک فرصت تاریخی را برای کاهش و مدیریت تنشها در منطقه و جهان از دست دادند، بلکه به طور جدی معاهده منع گسترش (NPT) را تضعیف کردند چرا که نشان دادند هزینههای پایبندی به اصول عدم اشاعه میتواند از فواید احتمالی آن بیشتر باشد.
رئیس جمهور ایران ادامه در ادامه افزوده است: به واقع، ایالات متحده و متحدان غربیاش از رژیم عدم گسترش سوءاستفاده کردهاند تا- برخلاف برآوردهای دستگاههای اطلاعاتی خود – بحرانی برساخته در مورد برنامه هستهای صلحآمیز ایران ایجاد کنند و از آن برای اِعمال فشار مستمر بر مردم ما استفاده کنند؛ این در حالی که همزمان به حمایت فعالانه و بی دریغ از اسرائیل – یک رژیم آپارتایدی تجاوزگرا که عضو پیمان ان. پی. تی نیست و به گواه همه شواهد دارنده سلاح هستهای است – پرداختند.
وی با تاکید بر اینکه دکترین دفاعی ایران شامل ساخت سلاحهای هستهای نیست، عنوان کرده است که ایالات متحده را فرامیخوانم تا از سوءمحاسبات گذشتهاش درس گرفته و سیاست جدیدی متناسب با آن اتخاذ کند. تصمیمگیران در واشنگتن باید دریابند که سیاستی که مبنای آن قرار دادن کشورهای منطقه در مقابل یکدیگر باشد، نه در گذشته موفق بوده و نه در آینده موفق خواهد شد. آنها باید حقیقت ایران را بپذیرند و از تشدید تنشهای موجود پرهیز کنند.
مسعود پزشکیان رئیس جمهور جدید ایران در پایان این یادداشت اظهار داشته است: مردم ایران به من یک مأموریت قوی دادهاند تا با جدیت پیگیر تعامل سازنده در صحنه بینالمللی – در حین پافشاری بر حقوق، عزت و نقش مستحقمان در منطقه و جهان – باشم. من از همه کسانی که مایل به پیوستن به این تلاش تاریخی هستند، دعوت به همکاری میکنم.