تذکرات ۱۲ گانه دو اقتصاددان به پزشکیان
فرشاد مومنی و حسین راغفر، دو تن از اقتصاددانان ایرانی در نامه‌ای خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب ۱۲ نکته را متذکر شدند.
در متن این نامه آمده است:
بسمه تعالی
جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور منتخب سلام علیکم و رحمه الله
چند هشدار امیدبخش معجزه‌های مشارکت مردم
۱) دو عنصر کلیدی نامه نخست این نویسندگان به جنابعالی عبارت بودند از اینکه (۱) جنابعالی تنها وام‌دار مردم هستید و نه احزاب سیاسی و باند‌های قدرت و (۲) برای اصلاحات اقتصادی نیازمند یک برنامه دقیق و با کیفیت هستید.
۲)، اما علیرغم زحمات زیادی که چه در کارگروه‌های انتخاب وزراء و مدیران پیشنهادی دولت چهاردهم صورت گرفته و چه در آنچه که تحت عنوان بیانیه اقتصادی: جمع‌بندی موضع اعلامی دکتر پزشکیان و مشاوران اقتصادی در فضای مجازی نشر داده شده است و مشخص نیست که آیا یک پیش‌نویس پیشنهادی است یا یک متن نهاییء آسیب‌پذیری‌ها و خطا‌های فاحش از نظر بینش و نگرش و غفلت از تجربه‌های تاریخی ایرانی و بین‌المللی اولویت را نه در منافع مردم که در منافع باند‌های مافیایی و بخش‌های غیر مولد جستجو کردند. به طرز چشمگیری نمایان است و بدیهی است که این شیوه نگاه به برنامه و تلاش برای تعیین اعضای دولت چهاردهم هیچ نسبتی با وعده‌های جنابعالی در مناظره‌ها و گفتگو‌های انتخاباتی ندارد و این نگرانی را بوجود می‌آورد که دولت چهاردهم در دامی بیافتد که دولت‌های سی‌و‌پنج سال گذشته فرو افتادند و آن اینکه دولت‌های مختلف با شعار‌های متفاوت و وعده‌های بهبود وضعیت معیشت و ارتقای رفاه مردم آمدند، اما همگی در تله برنامه‌های شکست خورده تعدیل ساختاری به ویژه تضعیف ارزش پول ملی، خصوصی‌سازی‌ها و آزادسازی‌های نابسامانی‌ساز و فساد‌آفرین سقوط کردند چرا که به ظرفیت‌های نهادی کشور توجه نداشتند.
۳) مهم‌ترین تصمیم برای یک برنامه اقتصادی با کیفیت در شرایط کنونی کشور تعیین روند‌هایی است که باید متوقف شوند، اما مطالب مطروحه از سوی کسانی که با جنابعالی به تفاهم‌هایی رسیده‌اند و به نام شما سند منتشر می‌کنند یا اظهار نظر می‌نمایند. تداوم شوک‌درمانی‌های سی‌و‌پنج سال گذشته است که در تعارض مستقیم با وعده‌های مطروحه جنابعالی در پهیز اکید از شوک درمانی و حمایت از عامه مردم و به ویژه طبقات محروم جامعه است. برای تحقق وعده‌های مردمیِ خود باید چنین صدا‌هایی را حذف کنید، چون آن‌ها نمایندگان منافع کسانی هستند که سود‌های نجومی به قیمت فلاکت مردم را جستجو می‌کنند.
۴) رکن کلیدی و تکمیل کننده هر برنامه موفق تعیین تکلیف درباره روند‌هایی است که باید ایجاد شوند. تمام گزارش‌های رسمی نشان‌دهنده این نکته هستند که مهلک‌ترین ضربه‌ها به بنیه تولید ملی وارد شده است و با توسعه سفته‌بازی و سوداگری نابرابری و فقر گسترش یافته امنیت اجتماعی و ملی به مخاطره افتاده و به همین دلیل فشار‌های بیرونی به ویژه تحریم‌ها جامعه را به شدت آسیب‌پذیر کرده‌اند. بار‌ها این نکته را یادآور سیاستگذاران عالی کشور شده‌ایم که چنانچه تولید ملی و به ویژه تولید صنایع داخلی محور فعالیت‌های اقتصادی کشور قرارگیرد اثربخشی فشار‌های خارجی تحریم‌کننده‌ها به حداقل می‌رسد و آن‌ها را وادار به تجدیدنظر در سیاست‌های ظالمانه خود خواهد کرد و چه بسا این بار حسب تجربه دوره پهلوی از درب دیگری وارد شوند و از سر دوستی بکوشند مانع از تلاش‌های صنعتی شدن کشور شوند. شواهد پرشماری از این موارد وجود دارد که تنها به عنوان شاهدی بر این مدعا به تولید بنزین در داخل اشاره می‌کنیم که وقتی این حرکت در داخل آغاز شد تحریم فروش بنزین به کشور را متوقف کردند. چنانچه اصالت به ظرفیت‌های داخلی و درونی جامعه داده نشود باطل شدن حکم اف‌ای تی اف تنها به رونق هرچه بیشتر مناسبات مشوق واردات و مصرف و نه تولید می‌انجامد کما اینکه در دوران پسابرجام چنین شد.
۵- محور قراردادن تقویت بنیه تولید ملی سه ستون دارد: ۱ بالابردن هزینه‌های مفتخوارگی و اقتصاد انگلی؛ ۲ تدوین برنامه ملی مبارزه با فساد به صورت پیشگیرانه؛ ۳ برنامه ارتقاء بنیه تولید فناورانه و صنایع نوظهور. شوک درمانی، رهاسازی و اختصاصی‌سازی دارایی‌های عمومی و بنگاه‌های بخش عمومی به دوستان و رفقا، دشمنان این سه رکن ارتقاء بنیه تولید ملّی وبزرگترین محرک‌های ضدتوسعه و ضد عدالت در کشور هستند.
۶) آنچه که تاکنون در شیوه گزینش مدیران وزرای اقتصادی پیشنهادی رخ داده است مصداق بارز اَکل از قفاست یعنی بنام مشارکت مردم، راهی گشوده شده است که در برخی موارد عریان ذینفع‌ها را فراخوانده‌اند تا فرد یا افراد مناسب با منافع خودشان را تعیین کنند و جز در موارد استثنایی شواهد قوی ازتلاش برای استمرار و بازسازی مناسبات گذشته کاملا مشهود است. یکی از انتظارات برآمده از حضور جنابعالی این است که اعتماد خود را به جوانان آشکار کنیدء و البته نه جوانان وابسته به برندگان سیاست‌های سی‌و‌پنج سال گذشتهء همانطور که دوباره نباید برگردیم به کابینه سالمندان. در کشوری که فاقد احزاب ریشه‌دار و قدرتمند است بدون حضور نمایندگان واقعی مردم و به ویژه جوانان شعار مشارکت از محتوا تهی و نتایج آن تنها نصیب همان برنده‌ها و گروه‌های ذینفع می‌شود. در ارجاع کارشناسی نباید مجددا به بازیگران درون قدرت فرصت تداوم سیاست‌های شکست‌خورده گذشته را داد.
۷) فرایند گزینش افراد پیشنهادی برای مدیریت‌های کلان کشور باید از طریق جلسات ارزیابی برنامه‌های پیشنهادی افراد منتخب و به صورت شفاف در معرض ارزیابی عموم صورت گیرد تا مردم از چگونگی انتخاب افراد و ارزیابی برنامه‌های آن‌ها مطلع شوند.
۸) تاکنون در چارچوب سنت مالوفِ سیاست‌های گذشته، مشقّت‌ها و هزینه‌های برنامه‌های غلط و مخرب متوجه عموم مردم و به ویژه طبقات محروم جامعه، و آسودگی‌ها و منافع آن‌ها برای ذینفعان خاص بوده است. جنابعالی این بار از دولت خودتان آغاز بفرمایید به این معنا که هزینه‌های سیاست‌ها را مدیران دولتی متحمل شوند و اگر منافعی در این سیاست‌ها نهفته است را بین مردم توزیع کنند. در دولت سیزدهم با حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی زندگی ده‌ها میلیون نفر از مردم را دچار مصیبت و از هم گسیختگی کردند، اما مسئولین گزافه‌گوی که بعضاً آگاه یا ناخودآگاه کارگزاران منافع انحصار‌ها هستند و از این طریق رانت‌های بزرگی از کیسه عموم مردم به جیب دوستان خود فرو کردند هزینه‌ای نپرداختند؛ باید هزینه پذیرفتن مسئولیت‌ها را بالا ببرید تا به ولنگاری‌ها خاتمه داده شود، وعده‌ای که جنابعالی در مناظره‌های انتخاباتی بر آن تاکید فرمودید.
۹) سیاست‌های تورم زا، اشتغال زدا و نابرابری‌سازی که برندگان آن‌ها تنها گروه قلیلی از افراد درون قدرت هستند و مهلک‌ترین ضربه را به ایمان و امید جوانان نخبه کشور وارد کردند و موجب خروج سرمایه‌های انسانی و مادی از کشور شدند را متوقف کنید تا باب امید در مقابل آسیب‌خوردگان این سیاست‌ها گشوده شود. سیل خروج سرمایه‌های انسانی و مادی بدون اصلاح فضای اقتصادی کشور متوقف نمی‌شود. اگر قرار باشد ریاضت بیشتری بر مردم تحمیل شود نخست از هزینه‌های غیرضروری و تشریفاتی دولت و نهاد‌های قدرتء ثروت بکاهید.
۱۰) جهت استحضار جنابعالی، مافیا‌های رسانه‌ای وابسته به کانون‌های قدرت و ثروت در حال فضا سازی‌های کاذب و دروغین هستند تا فرصت‌های غارت خود و اربابان را تداوم بخشند. در سال‌های اولیه دهه ۱۳۹۰ دولت نهم آمریکا اعلام کرد که قصد حمله به سوریه را دارد و هر کشوری هم از آن کشور حمایت کند طرف جنگ با ما خواهد بود. هراس حاصل از سایه جنگ بر سر کشور انتظارات عمومی را به شدت تحت تاثیر قرار داد و حباب بزرگی در ارز و بسیاری از دارایی‌ها بوجود آورد و وقتی دولت دهم به کار خود خاتمه داد فشار سایه جنگ مرتفع شد و حباب آینده هراسی تا حدودی تخلیه شد بطوری که قیمت ارز روند کاهشی به خود گرفت و وقتی به ۳هزار تومان رسید رئیس بانک مرکزی دولت یازدهم رسما اعلام داشت که اجازه کاهش بیشتر را نخواهد داد. اکنون این سقوط شدید قیمت ارز در آن زمان را بعضی از مافیا‌ها به حساب افراد معین مورد نظر گذاشته‌اند و نه حتی به دولت وقت منتسب نمی‌کنند که این یکی از کثیف‌ترین دروغ‌هایی است که به مردم تحویل داده‌اند.
۱۱) تنها راه خروج کشور از بحران اقتصادی و سیاه‌چاله‌های فساد و غلبه بر ائتلاف غالب ضد منافع مردم بسیج ظرفیت‌های داخلی و اجرای یک برنامه دقیق و با کیفیت توسعه است و تنها در اینصورت است که معجزه مشارکت مردم و معجزه شکست تحریم‌کنندگان را همگان شاهد خواهند بود. دانشگاه‌های کشور در انتظارند شاهد قطع ید مافیا‌های قدرت ثروت باشند تا به کمک شما بیایند و همه ایثار‌های گذشته خود را به میدان آورد. برای تدوین چنین برنامه‌ای و توقف روند‌های مخرب موجود ذخیره دانایی موجود کشور کافی است مشروط بر اینکه جدیت و صلابت از سوی جنابعالی مشاهده شود.
۱۲) تا زمانی که مناسبات رانتی حاکم است اساس بر مناسبات محرک ستیز و حذف استوار است. اگر جنابعالی این مناسبات را بر اساس تولید، خلاقیت و نوآوری و ضابطه‌مندی استوار فرمایید انگیزه‌های اعتلابخش مبتنی بر همکاری را شاهد خواهیم بود و دست خدا آثار خود را با جماعت نشان خواهد داد. ما برای راستگویی، پاکدامنی و ساده زیستی و اهتمام جدی بر وفای به عهد شما حساب جدی باز کرده‌ایم.
فرشاد مومنی، حسین راغفر
۲۹ تیر ۱۴۰۳
