کشورهای اروپایی با اضطراب روند انتخابات آمریکا را دنبال میکنند. همه نگران بازگشت «مرد دیوانه» با راهبردهای یکجانبه گرایانه او هستند؛ وضعیتی که در گذشته برای اروپا گران تمام شده بود.
اولین گردهمایی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا و نامزد جمهوریخواهان با معاون جدیدش در حالی برگزار میشود که در جبهه دموکراتها وضع آشفته است و هنوز از وضعیت نامزد اصلی این حزب مقابل جمهوریخواهان خبری منتشر نشده است.
طبق برنامه، ترامپ در گرند رپیدز ایالت میشیگان برای اولین بار با معاون جدید خود جی. دی. ونس به میان جمعیت میرود. این اولین رویداد انتخاباتی رسمی ترامپ و ونس محسوب میشود. حالا برای اروپاییها ترس از ونس به معادلات سخت ترامپ آنها تبدیل شده است.
پولیتیکو در گزارش مینویسد؛ حضور ونس به عنوان معاون ترامپ در کاخ سفید، بدبینی دولت احتمالی ترامپ نسبت به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را افزایش و درخواست از اروپا برای مسئولیت پذیری بیشتر در دفاع از خود را تقویت خواهد کرد.
البته ونس به تغییر نظر خود نسبت به ترامپ معروف است. این سناتور ۳۹ ساله تا قبل از این ترامپ را «یک احمق» و «هیتلر آمریکا» میدانست.
اما اکنون به یکی از یاران وفادار رئیس جمهوری پیشین آمریکا تبدیل شده است به طوری که میت رامنی سناتور ارشد جمهوریخواه را به طرح این سوال وادار کرده که او چطور میتواند کنار ترامپ بنشیند و با او غذا بخورد؟ رقبای ونس وی را به تلاش برای پیشبرد اهداف سیاسی خود متهم میکنند. تردید ونس به سیاست خارجی آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد و سیاست مداخله جویانه این کشور به قبل از نزدیکی به ترامپ باز میگردد.
ونس زمانی که به عنوان تفنگدار نیروی دریایی آمریکا در عراق خدمت میکرد گفت به این درک رسیده که به او دروغ گفته اند و وعدههای دستگاه سیاست خارجی آمریکا کاملا یک طنز سیاسی است.
او تنها عضو نسل جوان قانونگذاران حزب جمهوریخواه با شعار «اول آمریکا» نیست که دیدگاههایش بواسطه حضور مستقیم در میدان جنگ و شرکت در جنگهای همیشگی واشنگتن در عراق و افغانستان شکل گرفته است. ونس منتقد سرسخت بسته کمک ۶۱ میلیارد دلاری برای اوکراین بوده که در نهایت در آوریل (فروردین) گذشته تصویب شد. سخنرانی طولانی او در صحن سنای آمریکا در جریان هفتهها جنجال بر سر این قانون، مواضع سیاسی احتمالی وی را نشان میدهد که میتواند خبر خوبی برای اروپا نباشد.
حضور او در کاخ سفید میتواند تردیدهای ترامپ به ناتو را تقویت کند. ونس مانند جیمز متیس وزیر دفاع سابق ترامپ حامی ناتو نیست و تلاش نخواهد کرد مانند مایک پنس معاون سابق ترامپ نگرانیهای متحدان اروپایی را رفع کند.
او مانند رئیس خود ترامپ، منتقد به اصطلاح «مفت خوری» اعضای اروپایی ناتو است.
این سناتور جوان آمریکایی بیش از پنس از سیاست مداخله جویانه آمریکا انتقاد دارد و تشکیلات سیاست خارجی این کشور را متهم میکند که دائما در همه چیز اشتباه میکنند. وی میگوید در چند دهه گذشته بارها از ما خواسته شده به نظرات کارشناسان گوش دهیم با این حال ما هرگز نمیپرسیم که سوابق این کارشناسان در زمینه سیاست خارجی چیست؟
ونس همچنین از این موضوع شکایت دارد که توافق دو حزب آمریکا، یکی پس از دیگری واشنگتن را در ویتنام، افغانستان و عراق با شکست فاجعه بار مواجه کرد. وی با انتقاد از جنگ اوکراین گفته است که اکنون کارشناسان بهانه جدیدی برای کمک مالیات پردازان آمریکایی وکمک بی انتهای آنها دارند و آن را درگیری در اوکراین مینامند.
پولیتیکو تصریح میکند که در آستانه هفتاد و پنجمین سالگرد اجلاس ناتو در هفته گذشته، ینس استولتنبرگ، دبیر کل این سازمان بر اهمیت پیش بینی پذیری، ثبات و وحدت تاکید کرد. اما بعید است دولت دوم ترامپ - که احتمالاً جسورتر و آگاهانهتر از دولت اول او عمل خواهد کرد-به چنین چیزهایی اهمیت دهد. مگر اینکه اروپا واقعاً گام بردارد و برای دفاع از خود هزینه بیشتری را متقبل شود.
اما اگر اروپا در این زمینه بودجه دفاعی ناتو و روابط ترانس آتلانتیک گامی بر ندارد دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ دشوارتر و آسیب زاتر از دوره نخست آن خواهد بود.
انتخاب ونس به عنوان معاون خود نشان میدهد که ترامپ در دیدگاههای خود در قبال ناتو و اروپا تجدیدنظر نکرده است و با وجود تلاشهای پشت پرده سران اروپا برای اعمال نفوذ در وی همچنان سخت و انعطاف ناپذیر است.
در حالی که اروپا میتواند کنترل تامین مالی اوکراین را برعهده بگیرد، اما ناتو در نهایت یک سازمان تحت امر آمریکا است و بدون مشارکت فعالی و کامل واشنگتن ناتو محسوب نمیشود این بدان معناست که اروپا بایدن نقش سازنده تری نسبت به دولت اول ترامپ ایفا کند و مسئولیت بیشتری را بپذیرد.
این رسانه افزود: آمریکا قبلا هم در ترک کردن اروپا سابقه داشته است. از جمله در جنگ بالکان در سال ۱۹۹۰؛ و بیل کلینتون رئیس جمهوری اسبق آمریکا دخالت آمریکا را به پایینترین سطح رساند و معتقد بود اروپا باید نقش رهبری خود را در دست بگیرد، اما بعد از جنایات صربها علیه بوسنیاییها وارد عمل شد.
بعید به نظر میرسد اگر ترامپ انتخاب شود و به ویژه اگر ونس معاون او باشد چنین اتفاقی تکرار شود و با حضور ونس شک و تردید ترامپ به ناتو افزایش خواهد یافت و از اروپا خواهد خواست اقدام بیشتری انجام دهد.
پاتریک وینتور، دبیر دیپلماتیک گاردین با بیان این که پیروزی ترامپ محتمل به نظر میرسد؛ مینویسد: «غرب آماده مواجهه با انزواگرایی جدید آمریکا میشود.»
به نظر گاردین، اروپایی دچار نوعی شکاف دیدگاه هستند؛ براین اساس آنها در سه اردوگاه قرار دارند: خوشبینها، به خصوص انگلیسیها و آلمانیها که معتقدند ریاست جمهوری ترامپ پذیرای اروپا برای همکاری دوجانبه است. بدبینانی مانند امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، که معتقدند زمان آن فرا رسیده تا اروپا در برابر ترامپ به تقویت امنیت خود بپردازد. گروه سوم که تعدادشان بسیار بیشتر از سال ۲۰۱۷ است و ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، چهره شاخص آن است، از ریاست جمهوری ترامپ استقبال کرده و مایل به پایان جنگ در اوکراین بر اساس برخی از شرایط ولادیمیر پوتین هستند.
این خطر وجود دارد که این شکافها منجر به ناهماهنگی در میان اروپاییها شده و دستیابی آمریکا به توافقهای سودمند دوجانبه را آسانتر کند.
آمریکا و اروپا در نخستین دوره ریاست جمهوری ترامپ درگیر برخی از مسائل اقتصادی و امنیتی بودند و جنگ اوکراین نیز میتواند شکاف در روابط دو سوی اقیانوس اطلس را عمیقتر کند.
گروهی که معتقدند میتوان موضع ترامپ را در مورد اوکراین تغییر داد، توجهی به جِی دی ونس، معاون ترامپ، نمیکنند که منتقد سرسخت کمکهای واشنگتن به کی یف بوده و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، وی را «مرد صلح» نامیده است.
واقعیت آن است که از الان تا ژانویه ۲۰۲۵ و بر سر کار آمدن دولت جدید آمریکا هیچ احتمالی وجود نداشته و تغییری در منابع مالی رخ نخواهد داد که وابستگی امنیتی اروپا به آمریکا را کاهش دهد.
از سوی دیگر، انتخاب ونس به ویژه آلمان را عصبانی کرده است.
او نه تنها وابستگی برلین به سپر دفاعی آمریکا را به رخ آلمانیها کشیده، بلکه به سیاستهای اقتصادی این کشور نیز حمله کرده است.
او در ماه فوریه در کنفرانس امنیتی مونیخ خطاب به میزبان گفته بود: شما مشغول کاهش صنایع در کشورتان بوده و در عین حال میگویید که پوتین باید به هر قیمتی شکست بخورد.
اگر پوتین باید به هر قیمتی شکست بخورد از صنعت زدایی کشور خود در چارچوب سیاست مضحک «انرژی سبز» دست بردارید.
در بخش دیگری از این مقاله با اشاره به بدبینان به ریاست جمهوری احتمالی ترامپ، آمده است: همفکران مکرون استدلال میکنند که برای عدم اشاعه پوپولیسم ترامپی در سراسر اروپا، باید آن را به چالش کشید و چاپلوسی را کنار گذاشت. این امر مستلزم سطح بی سابقهای از هماهنگی دفاعی در سراسر این قاره است.
مشکل این گروه از اروپاییها آن است که بحرانهای داخلی رئیس جمهور فرانسه، تأثیرگذاری او را بر نحوه پاسخ اروپا به ترامپ کاهش میدهد.
این امر باعث شده که بسیاری از اندیشکدهها پیشبینی کنند که واکنش اروپا به اندازه ۸ سال پیش یکدست نخواهد بود.