شلیک جو بایدن به ترامپ

عبدالرضا فرجی راد، کارشناس ارشد سیاست خارجی در یادداشتی برای جماران می‌نویسد: اقدام غیر منتظره جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده در کناره گیری از کاندیداتوری حزب دموکرات و اعلام پشتیبانی از معاون خود کامالا هریس باعث شد امید تازه‌ای به کانون دموکرات‌های مایوس امریکا برگردد و از طرفی دونالد ترامپ و جمهوریخواهان که پیروزی را در دسترس می‌دیدند به یکباره متوجه شوند که برخلاف تصور زودگذر خود، کارزار سختی را در پیش روی دارند. این اقدام بایدن آنقدر برای دموکرات‌ها خوشحال کننده بود که در همان روز اول حدود ۸۰ میلیون دلار به حساب کامالا هریس واریز کردند که بتواند با خیالی آسوده به مبارزه با ترامپ بپردازد. البته این رقم در روز‌های آتی افزون خواهد گشت.

سه اتفاق پشت سر هم باعث شده بود جمهوریخواهان باور کنند که پیروزی دور از دسترس نیست. ضعف جسمانی بایدن و عملکرد افتضاح در مناظره با ترامپ، ترور نافرجام ترامپ و انتخاب معاونی جوان و به جنگ رفته همچون جی دی ونس که ضعف سنی ترامپ را پوشش میداد.

حالا کامالا هریس باید منتظر بماند تا در کنوانسیون و یا مجمع ملی دموکرات‌ها که حدود سه هفته دیگر برگزار می‌گردد تایید نهایی را از نمایندگان بگیرد و مبارزات خود را بطور رسمی آغاز کند. هر چند که از ۴۰۰۰ عضو مجمع ملی تا کنون حدود ۲۵۰۰ نفر تایید خود را از کاندیداتوری وی اعلام کرده اند که این رقم برای نامزدی وی کافی است. میتوان گفت که درصد نامزدی هریس بیش از نود درصد است و احتمال اینکه یکی از فرمانداران سه ایالتی که شانس نامزدی ریاست جمهوری را داشتند ممکن است به عنوان معاون کامالا هریس انتخاب شود.

البته درصدی از دموکرات‌ها بر نامزدی میشل اوباما، همسر رییس جمهور پیشین نظر مثبت دارند به این دلیل که وی به عنوان زنی تحصیلکرده در نظرسنجی‌ها از بایدن جلوتر است. اما گفته می‌شود که میشل اوباما علاقه‌ای به کاندیداتوری ندارد و به درخواست کنندگان پاسخ منفی داده است. به نظر میرسد رقابت نزدیکی بین جمهوری خواهان و دموکرات‌ها بر سر رفتن به کاخ سفید رخ دهد و بعید است ترامپ بتواند آتوی چندانی از کاندیدای دموکرات‌ها داشته باشد تا بتواند در مناظرات از آن بهره گیرد. در حالی که کاملا هریس میتواند در مناظرات ترامپ را به چالش بکشد و در همین یکی دو روزه هم از وی به عنوان فردی «فاسد» و «شیّاد» نام برده که زمانی در گذشته به محاکمه وی نیز اقدام نموده است.

تأثیرات بیرونی عقب نشینی بایدن

وضعیتی که در آمریکا پدید آمده بود تا شانس ترامپ را برای پیروزی دو چندان کند، بسیاری از متحدین امریکا و به ویژه کشور‌های اروپایی را نگران کرده بود. آن‌ها تجربه خوبی از دوران چهار ساله ریاست جمهوری ترامپ نداشتند، طوری که در آ ن دوره فاصله بین اروپا و آمریکا زیاد شد، ناتو تضعیف شد؛ ترامپ از برجام خارج شد و تعرفه‌هایی بر کالا‌های صادراتی اروپا وضع گردید.

این بار هم این تصور وجود دارد که در صورت موفقیت ترامپ مجددا ناتو که بخاطر جنگ اوکراین تقویت شده، تضعیف شود، بین کشور‌های عضو اتحادیه و به ویژه کشور‌های شرق قاره با دیگر مناطق شکاف ایجاد شود، آتش بس به اوکراین تحمیل شود به طوریکه پوتین بتواند به نوعی خود را پیروز میدان جنگ تلقی کند. بنابراین، غالب کشور‌های اروپایی از عقب نشینی ترامپ خوشحال به نظر میرسند هر چند معدودی از آن‌ها مثل ویکتور اوربان از مجارستان علاقمند است که ترامپ پیروز کارزار انتخاباتی باشد.

روسیه هم که با توجه به تحولات داخل امریکا از بالا بودن شانس پیروزی ترامپ خوشحال بود با جان گرفتن مجدد دموکرات‌ها و افزایش شانس موفقیت آن‌ها نباید خوشحال باشد.

بر عکس روسها، چینی‌ها از پایین آمدن شانس ترامپ باید خوشحال باشند، هرچند که هم روسیه و هم چین اعلام کرده اند که این تحولات مربوط به داخل آمریکاست و دخالتی در امور داخلی آن‌ها نخواهند داشت. چین نگران افزایش تعرفه‌ها، کاهش صادرات خود به امریکا و بازگشت سرمایه‌ها به داخل امریکاست.

تاثیرات بر جمهوری اسلامی ایران

مقامات ایرانی در چند دهه اخیر تجربیات خوبی از عملکرد آمریکا در منطقه نداشته اند، ولی تجربه ۴ ساله ترامپ برایشان تلخ بوده است. خروج از برجام و اعمال تحریم‌های سخت، شهادت سردار سلیمانی و درگیری موشکی بعد از آن باعث شده است که احتمالا و قلبا یک کاندیدای دموکرات همچون هریس را به ترامپ ترجیح دهند. هر چند در این دوره از مبارزات انتخاباتی لحن ترامپ بسیار ملایم‌تر از دوره قبل است و به نظر میرسد که آماده مذاکره است، ولی با توجه به تحولات تلخ گذشته طرف ایرانی این آمادگی را نباید داشته که با ترامپ مستقیم گفتگو کند. ترامپی که علاقمند است خود گفتگو‌ها با طرف‌های خارجی را پیش ببرد و دستاورد‌ها را بنام خود ثبت کند.

طبیعی است که در طول سه سال گذشته طرف ایرانی نسبت به دوره قبلی دونالد ترامپ، با دموکرات‌ها بهتر کارکرده است. هم نفت بیشتری فروش رفته و هم در مواقع حساس از طریق گفتگو، جلوی افزایش بحران‌ها به ویژه در مورد مسائل فلسطین و نیز حملات متقابل اسرائیل و ایران گرفته شده است. هر چند که موفقیتی در رفع تحریم‌ها بوجود نیامده است. در پایان میتوان نتیجه گرفت که امریکا انتخابات حساسی را در پیش رو دارد، رقابت نزدیک خواهد بود و روز‌ها و هفته‌های در پیش رو روز‌های پر جنب و جوشی برای آمریکای‌ها خواهد بود.