تیغ جراحی اقتصادی دولت تیز‌تر از تحریم و کرونا
از ابتدای دهه ۹۰ تا کنون تورم نقطه به نقطه گروه بهداشت و درمان نوسانات بسیاری داشته است. در ابتدای دهه ۹۰، تحریم‌های بین‌المللی اثر زیادی در سرعت رشد قیمت نقطهای گروه بهداشت و درمان گذاشته است.
از طرفی، در دوران توافق برجام کمترین تورم با عدد ۵.۴ درصد رقم خورد. همچنین، اثرات حذف ارز ۴۲۰۰ بسیار بیشتر از همه‌گیری کرونا به روند تورم نقطهای این گروه موج داده است. به طوری که، در اردیبهشت ۱۴۰۲، اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ باعث شد تا رکورد تورم نقطهای ۵۷.۲ درصدی در گروه بهداشت و درمان ثبت شود.
شاید گروه بهداشت و درمان ضریب اهمیت بالایی در سبد مصرفی خانوار‌های ایرانی نداشته باشد، ولی به سبب تامین سلامت و رفاه جامعه نقش بسیار مهمی دارد. هزینه‌های مرتبط با بهداشت و درمان شامل خدماتی از جمله هزینه‌های پزشکی، دارویی، خدمات بهداشتی و درمانی که بر سلامت جسمی و روانی افراد تاثیرگذار است.
رشد قیمت نقطه به نقطه گروه بهداشت و درمان از ابتدای دهه ۹۰ تا کنون به دلایلی از جمله تحریم‌های بین‌المللی، جهش‌های ارزی، سیاست‌های دولت در حوزه سلامت و تغییرات اقتصادی دچار نوسانات بسیاری بوده است. این گزارش به روند تورم نقطهای گروه بهداشت و درمان از ابتدای دهه ۹۰ تا کنون می‌پردازد.
تورم به طور کلی به معنای افزایش همه‌گیر و مداوم قیمت‌ها است. تورم نقطه به نقطه میزان تغییرات شاخص قیمت‌ها در یک دوره نسبت به دوره مشابه در سال گذشته بررسی می‌کند. اگر تورم نقطهای مثبت باشد حاکی از افزایش قیمت و اگر منفی باشد نشان دهنده کاهش قیمت است. از طرفی، اگر تورم نقطهای مثبت باشد و سیری صعودی داشته باشد، یعنی سرعت رشد قیمت‌ها افزایش یافته و اگر نزولی باشد، سرعت رشد قیمت‌ها کاهش یافته است.
در ابتدای دهه ۹۰ شاهد روند صعودی تورم نقطه به نقطه گروه بهداشت و درمان هستیم. به عبارتی دیگر، سرعت رشد قیمت در گروه بهداشت و دارو در حال افزایش بوده است. دلیل این اتفاق می‌تواند به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و افزایش نرخ ارز بوده باشد. گروه بهداشت و درمان به دلیل واردات و تولید دارو و تجهیزات پزشکی تا حد زیادی به روابط و سیاست‌های بین‌المللی وابسته است. این روند صعودی در مرداد ۹۲ به اوج خود در ۴۵.۶ درصد رسیده و با آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی نزولی شده است.
به دنبال توافق برجام و بهبود روابط بین‌المللی شاهد کاهش قابل توجه سرعت رشد قیمت کل و گروه بهداشت و درمان هستیم. به طوری که، تورم نقطهای در دوران برجام تک رقمی بوده است. حتی تورم نقطهای گروه بهداشت و درمان در شهریور ۹۶ به کمترین مقدار خود در دوره مورد بررسی رسیده و رقم ۵.۴ درصدی را تجربه کرده است.
اثرات خروج آمریکا از برجام در روند تورم نقطهای گروه بهداشت و درمان قابل ملاحظه است. از تیر ۹۷ تورم نقطهای گروه بهداشت و درمان سیری صعودی پیدا کرده است. دلیل اصلی آن می‌تواند تشدید تحریم‌ها علیه ایران و جهش ارزی در این دوران بوده باشد.
از طرفی، شاهد فاصله قابل توجه در نمودار تورم نقطهای کل و گروه بهداشت و درمان هستیم. علت آن به ارز ۴۲۰۰ باز می‌گردد. در این دوران به گروه بهداشت و درمان ارز ۴۲۰۰ تخصیص یافته و تورم آن به اندازه تورم نقطهای کل جهش پیدا نکرده است.
با شروع همه‌گیری کرونا از اسفند ۹۸، نوسان چشمگیری در روند رشد قیمت گروه بهداشت و درمان دیده نمی‌شود. این موضوع می‌تواند به این دلیل باشد که مردم به دلیل کرونا از حضور در مراکز درمانی برای مشکلات غیر کرونایی اجتناب می‌کرده‌اند.
در نیمه دوم سال ۹۹، با تشدید همه‌گیری کرونا و آغاز واکسیناسیون، تورم نقطه به نقطه گروه بهداشت و درمان باری دیگر سیر صعودی به خود گرفت. این روند صعودی تا یک سال بعد ادامه داشت و از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ روندی کاهشی به خود گرفت.
با حذف ارز ۴۲۰۰ در ابتدای سال ۱۴۰۱، شاهد افزایش سرعت رشد قیمت در گروه بهداشت و دارو هستیم. اثر تورمی حذف ارز ترجیحی تا سال بعد ادامه داشته است. به طوری که، رکورد تورم نقطهای این گروه در اردیبهشت ۱۴۰۲ با ۵۷.۲ درصد زده شده است. پس از آن، اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ به طور کامل تخلیه شده و تورم نقطهای گروه بهداشت و درمان سیری نزولی را آغاز کرده است. به عبارتی دیگر، از سرعت رشد قیمت این گروه کاسته شده است. همچنین، با حذف ارز ۴۲۰۰ تورم نقطهای کل نیز رکورد ۵۵.۵ درصدی در فروردین همان سال ثبت کرده است.
از طرفی، برخی معتقدند دلیل تورم بالای بهداشت و دارو در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، افزایش قیمت تولید دارو دانسته‌اند که منجر شده داروسازان به منظور تامین حاشیه امن سود برای خود بر نرخ دلار بیافزایند.
از ابتدای امسال تا کنون نیز شاهد افزایش تورم نقطهای در اردیبهشت ماه بوده‌ایم که دلیل اصلی آن می‌تواند به افزایش تعرفه ویزیت پزشکان بخش خصوصی بازگردد.
