دعوای تکراری خزانه خالی/ درآمد نفتی کشور صرف بدهی‌ها شد؟
عمر دولت سیزدهم به پایان رسید و مسعود پزشکیان به صورت رسمی دولت را تحویل گرفت، اما در کنار مراسمات تحویل دولت حواشی مبنی به خالی بودن خزانه کشور به گوش می‌رسد.
دولت سیزدهم همواره ادعا می‌کرد که دولت را با خزانه منفی ۵۳ هزار میلیاردی از دولت روحانی تحویل گرفت و همین عامل کار رئیسی و همراهانش را بیش از پیش سخت کرد. البته مسئولان دولت سیزدهم بار‌ها به این نکته اشاره کردند که در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی رشد کشور را به رشد اقتصادی قابل توجهی رساندند و قرار نیست خزانه خالی تحویل دولت بعدی شود. در این راستا، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت سیزدهم در خرداد امسال گفت: «تجربه خزانه خالی نباید تکرار شود تا دولت آینده با دغدغه کمتری نسبت به مسایل فوریتی تصمیم بگیرد.»
خزانه کشور «هیچ» است؟
اکنون بعد از گذشت حدود دو ماه از صحبت‌های خاندوزی اخبار ضد و نقیض دیگری به گوش می‌رسد. در ابتدا داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرد: «دولت را با خزانه ۳۰ هزار میلیارد تومانی تحویل می‌دهیم.»، اما حال وزیر اقتصاد عددی متفاوت را اعلام کرده است؛ او در مکاتبه با سرپرست ریاست جمهوری آورده است که مطابق اطلاعات خزانه داری کل کشور پس از پرداخت ۶۷۱ هزار میلیارد تومان مصارف بودجه عمومی دولت طی چهار ماه، بدهی خزانه بابت تنخواه بانک مرکزی صفر و خالص طلب خزانه از سازمان هدفمندی یارانه‌ها حدود هشت هزار میلیارد تومان است که با لحاظ موجودی نقدی ۱۰.۵ هزار میلیارد تومانی مجموعاً نزدیک ۱۸.۵ هزار میلیارد تومان مثبت است.
کار رسمی دولت چهاردهم، فردا ۷ مرداد ۱۴۰۳ با تنفیذ و اعطای حکم رئیس‌جمهور منتخب توسط رهبری آغاز می‌شود.
اعلام موجودی خزانه واکنش‌های زیادی را در پی داشت. برای مثال، عصرایران در مطلبی موجودی خزانه را عملا «هیچ» خواند و نوشت که دولت هر ماه ۱۵۰ هزار میلیارد تومان حقوق و دستمزد به کارمندان می‌دهد و موجودی کنونی خزانه‌ای که دولت سیزدهم تحویل دولت چهاردهم می‌دهد، تنها برای دادن حقوق دو الی سه روز کارمندان دولت کفایت می‌کند.
البته طرفداران دولت سیزدهم هم به این انتقادات پاسخ دادند. روزنامه کیهان در این باره نوشت که وقتی فهمی نسبت به خزانه نباشد؛ نتیجه این می‌شود که فکر می‌کنند خزانه مثل گاوصندوق است. اول سال کل پول‌ها وارد آن می‌شود و تا آخر سال خرج می‌شود. موجودی مثبت خزانه در پایان تیرماه، در شرایطی ایجاد شده که دولت از بانک مرکزی تنخواه نگرفته و ۷۰ درصد اوراق بدهی امسال را هنوز نفروخته است؛ یعنی ظرفیت‌های درآمدی دیگری برای دولت چهاردهم دست نخورده باقی مانده است و علاوه‌بر این، امسال بیش از ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول می‌شود. بنابراین، درآمد ارزی و ریالی ماه‌های آینده هنوز کسب نشده که هزینه شود.
درآمد نفتی کجاست؟
منتقدان دولت سیزدهم این پرسش را مطرح کردند که چرا دولت سیزدهم به رغم ادعای رشد اقتصادی بالا و افزایش میزان فروش نفت چرا دولت سیزدهم نیز خزانه تقریبا خالی تحویل پزشکیان می‌دهد؟
روزنامه کیهان در پاسخ به این پرسش ادعا کرد که درآمد نفتی کشور صرف تسویه بدهی‌ها و هزینه‌های برجامانده از دولت روحانی می‌شود.
تکذیب خزانه‌های خالی
با نگاهی به موقعیت‌های مشابه در دولت‌های پیشین می‌توان دریافت که موضوع تحویل گرفتن خزانه خالی یا خزانه با موجودی کم مساله تازه‌ای نیست. با روی کار آمد روحانی هم این مساله تایید شده بود و مدیران آن دولت ادعا می‌کردند که خزانه کشور خالی است. اما رئیس بانک مرکزی دولت پیشین این مساله را تکذیب کرده و گفته بود: «ذخایر ارزی دولت بالای ۱۰۰ میلیارد دلار است و اصلاً خزانه خالی نیست، اتفاقاً خزانه کشور پر است.»
پیش‌تر هم دولت روحانی تحویل خزانه منفی به دولت رئیسی را بار‌ها تکذیب کرده است. محمدباقر نوبخت، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه دولت دوازدهم در سال ۱۴۰۱ و در واکنش به ادعا‌هایی که درباره خالی بودن خزانه مطرح شد در گفت‌وگویی با ایلنا گفته بود: «اگر خزانه خالی بود، دولت سیزدهم چطور توانست در ماه‌های اول بدون خلق پایه پولی و ایجاد بدهی حقوق کارمندان را پرداخت کند؟»
نوبخت همچنین درباره نامه محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور سابق که به نقل از روحانی نوشته بود «همه موجودی خزانه بر اساس درخواست‌های جنابعالی تخلیه شده است، موجودی وجود ندارد» گفت: نامه آقای واعظی چنانکه تصویرش موجود است، درباره «پرداخت مبلغ مورد اشاره نزد خزانه به منظور تکمیل و بهره‌برداری از پروژه آبرسانی به آبیک» است
