کدام اولویت دارد؛ سود پیمانکاران یا جان کارگران؟
گرمای کشنده این روزها به یک شهر و دو شهر ختم نمی‌شود. بیشتر شهر‌های کشور روز‌هایی را سپری می‌کنند که تا به حال نظیر آن را تجربه نکرده‌اند. گرمای این روزها برای کارگرانی که در شهرهایی مانند عسلویه، کنگان، خارک، اهواز، ماهشهرو مسجد سلیمان در شرکت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی مشغول به کار هستند، کشنده است.
نکته مهم این است که در بیشتر پروژه‌هایی که به دست پیمانکاران اداره می‌شود، هیچ‌کدام از مصوبات دولتی که مربوط به کاهش ساعت کاری به دلیل افزایش دمای هوا است اجرایی‌نمی شود. از طرفی بیشتر این کارگران در فضای باز و گرمایی بالای ۶۰ درجه سانتیگران مشغول فعالیت هستند و این یعنی هر لحظه ممکن است به دلیل گرمازدگی توانایی کار را از دست بدهند؛ یا از ارتفاع سقوط کنند یا بیهوش شوند و ... همان اتفاقی که برای کارگر پارس جنوبی رخ داد. کارگری که به دلیل گرمازدگی جان خود را از دست داد. همه چیز به یک تیتر ختم شد «مرگ کارگر پارس جنوبی بر اثر گرما»، اما کمتر کسی به این مساله توجه کرد که مرگ هر کارگر می‌تواند چه تبعاتی برای خانواده او به جای بگذارد. کارگرانی که عموما از حقوق رسمی و قانونی هم برخوردار نیستند و در نهایت بعد از مرگ، این افراد خانواده آن‌ها بدون پشتوانه باقی می‌مانند.
علی مهدوی، کارشناس ایمنی کار در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: متاسفانه در بیشتر پروژه‌هایی که به دست پیمانکاران اداره می‌شود هیچ‌کدام از قوانین مربوط به ایمنی کار رعایت نمی‌شود. از بحث کارگران ساختمانی گرفته تا کارگرانی که در پروژه‌های نفت و گاز شهر‌های جنوبی مشغول به کار هستند.
او می‌افزاید: در روز‌های گذشته بار‌ها و بار‌ها از سوی کارگران مشغول در جنوب کشور تماس‌هایی را دریافت کرده‌ایم که پیمانکار بدون توجه به مصوبه دولت برای کاهش ساعت کاری آن هم در دمای بالای ۶۰ درجه کارگران را وادار به ۱۲ ساعت کار می‌کنند.
مهدوی می‌گوید: طبق اطلاعاتی که به دست ما رسیده بسیاری از این کارگران که حین کار دچار مشکل شده‌اند، به بیمارستان فرستاده می‌شوند و به محض اینکه بعد از اندکی استراحت به فاصله چند ساعت بهبود می‌یابند، دوباره مجبورند که به سرکار برگردند در غیر این صورت ممکن است اخراج شده و یا از حقوقشان کم شود.
این کارشناس ایمنی در ادامه می‌گوید: باید از مسئولان سوال کرد که آیا واقعا سود پیمانکار مهم‌تر است یا جان کارگر. چرا هیچ نظارتی بر اجرای مصوبات صورت نمی‌گیرد. چرا نباید در چنین شرایطی ناظران حضور داشته باشند و کارگاه‌ها را حداقل در ساعات اوج گرما وادار به تعطیلی کنند.
روز چهارشنبه ۱۷ مرداد تصاویر دردناکی از مرگ یک کارگر پارس جنوبی منتشر شد. در تصویرِ منتشر شده، کارگرِ بی‌جان را از ارتفاعی حدودا ۱۰۰ متری پایین می‌‍‌آورند. در توصیف این مرگ نوشته بودند: «یکی از تکنسین‌های بازرسی فنی پالایشگاه اول مجتمع گاز پارس جنوبی عسلویه، به نام محمد سعید صفائی فرد ۴۹ ساله، و از نیرو‌های پیمانکاری، حین انجام کار در قسمت دودکش دیگ بخار دچار گرمازدگی و کاهش سطح هوشیاری می‌شود و بعد از انتقال به بیمارستان، جان می‌دهد.»
علیرضا میرغفاری (عضو کانون عالی انجمن صنفی کارگران و رئیس هیات‌مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگران پالایشگاه‌های گاز استان بوشهر)، در رابطه با اوضاعِ کارگرانِ این مناطق به ایلنا گفت: به دلیلِ حساسیتِ تولید گاز در فصل سرد، بیشتر کار‌های تعمیراتی و پیشگیرانه در فصل گرم سال صورت می‌گیرد. در واقع، چون مصرف گاز در زمان گرما کمتر است، غالبا از اردیبهشت تعمیرات اساسی شروع می‌شود و این وضعیت تا اواسط مهر ادامه دارد. در این بازه زمانی هم شرایط آب و هوا بد است و هم حجم کار بسیار بالاست. کارگران در رطوبتی که گاهی به بیش از ۹۰ درصد می‌رسد و دمای هوای بالای ۴۵ تا ۵۵ درجه، بیشترین حجم کار را انجام می‌دهند.
او در پاسخ به این سوال که برای کارگرانی که در چنین شرایطی کار کنند، چه اقداماتی باید انجام شود؟ اظهار داشت: کمیته‌های حفاظت فنی و ایمنی و بهداشت باید تشکیل جلسه بدهند و اقداماتِ اساسی و پیشگیرانه برای محافظت از جان کارگران انجام دهند، اما این اتفاق نمی‌افتد.
میرغفاری گفت: برای کارگران عملیاتی و افرادی که در فضای سخت کار می‌کنند، باید تدابیر ویژه‌ای دیده شود؛ مثلا اگر در شرایط عادی یک گروه وظیفه‌ی انجام کاری را برعهده دارد، آن کار به دو گروه محول شود تا امکان بیشتری برای استراحتِ نیرو‌ها وجود داشته باشد. قرار دادنِ فن و آب‌پاش در محیط‌هایی که کارگران در معرض مستقیم نور خورشید هستند، همچنین حضور مدامِ آمبولانس و آتش‌نشانی از دیگر اقداماتِ حیاتی برای کارگران است.
او تاکید کرد: رعایت این موارد مهم است و عدم رعایت آن، بازی با جانِ کارگران است، اما متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد. شاهد هستیم که غالبا در فصل گرم سال، مخصوصا در مجموعه پالایشگاهی نیرو‌های ستادی تعطیل می‌شوند و یا ساعات کار آن‌ها کم می‌شود، اما نیرو‌های عملیاتی به همان روال همیشگی به کار خود ادامه می‌دهند و خیلی از آن‌ها دچار گرمازدگی می‌شوند. این گرمازدگی خطرناک است و سال‌های قبل مواردی داشتیم که متاسفانه کارگران به دلیل گرمازدگی فوت کرده‌اند.
به گفته میرغفاری، کارگری که مستقیم کار عملیاتی می‌کند باید خدمات ویژه بگیرد، اما متأسفانه تبعیض بالاست و این خدماتِ ویژه به نیرو‌های ستادیِ رسمی می‌رسد، نه نیرو‌های عملیاتیِ پیمانکاری که حجم کار زیاد و عملیات فنی و تخصصی و مهم مجموعه را انجام می‌دهند.
