ناگفته‌های پزشکان ۸ سال پس از درگذشت عباس کیارستمی
شقایق عرفی‌نژاد:در سال ۹۵ و بعد از درگذشت کیارستمی روزنامه‌نگاری به نام اسماعیل رمضانی شروع به گفتگو‌هایی با پزشکان کیارستمی‌کرد که حالا در کتابی با عنوان هوس قمار آخر، منتشر شده است. رمضانی از چند سال پیش ژانری را در کارش انتخاب کرده و پرونده مرگ آدم‌های معروف را که حاشیه ساز شده، واشکافی می‌کند. اولین کتاب در باره مرگ مرتضی پاشایی بود و بعد در باره مرگ آیت الله رفسنجانی نوشت. کتاب هوس قمار آخر در باره عباس کیارستمی‌آخرین کتاب او در این سبک است. او می‌گوید: «خواستم از زاویه روایت‌هایی که شنیده نشده وارد این ماجرا شوم. در آن زمان چالش‌هایی بین جامعه هنری و جامعه پزشکی اتفاق افتاد و روایت جامعه هنری، روایت غالب جامعه شد. من می‌خواستم روایت مقابل را هم بشنوم. یعنی پزشکانی که در سوی دیگر این مرگ بودند. به همین دلیل با هفت نفر از پزشکان او از جمله دکتر پایدار که سرتیمی بود که وزیر بهداشت برای تیم پزشکی تعیین کرد تا بر روند درمان آقای کیارستمی نظارت کند. همینطور آقای زالی که در آن زمان رئیس سازمان نظام پزشکی و مسئول رسیدگی به این پرونده درمانی بود. همینطور خانم دکتر محرز که در زمینه عفونی عضو این تیم بود. من با تک تک این پزشکان صحبت کردم. ولی به دلایل مختلف که اصلی ترینش این بود که می‌خواستیم هیجانات فروکش کند، تا حالا منتشر نشد. این گفتگو‌ها البته تبدیل به یک مستند دو ساعته هم شده که ممکن است منتشر شود.»
مسیر بیماری عباس کیارستمی
اگر بخواهیم سیر بیماری و درمان کیارستمی را بررسی کنیم به طور خلاصه با چنین روندی روبه رو خواهیم بود:
-بستری در نیمه دوم اسفند سال ۱۳۹۴ برای جراحی انتخابی پولیپ روده به گفته خانواده کیارستمی. دکتر رضا پایدار، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران که از طرف دکتر قاضی‌زاده مسئول رسیدگی به درمان کیارستمی‌شده بود، معتقد است جراحی برای یشگیری از پیشروی سرطان انجام شده بود.
-جراحی دوم پس از مطرح شدن احتمال خونریزی داخلی قبل از عید
-جراحی سوم پس از عفونت و اتساع شکم که منجر به برداشتن کیسه صفرا شد
-جراحی چهارم به علت عفونت خون که در جریان آن روشن شد که میزنای (مجرای انتقال ادرار از کلیه به مثانه) پاره شده. در این جراحی ترمیم پارگی میزنای، نفروستومی (باز کردن راه خروج ادرار از کلیه به بیرون بدن) و سوند دبل جی انجام می‌شود. در این مدت عباس کیارستمی‌مدتی در آی سی یو به دستگاه ونتیلاتور (تنفس) متصل بود
-انتقال به خانه به دلیل وضعیت روحی نامناسب آقای کیارستمی‌پس از بستری طولانی و مراقبت درمانگاهی از او در منزل
-کشیدن نفروستومی، تخلیه آبسه میزنای و برداشتن سوند دبل جی در بیمارستانی دیگر
-عفونت خون مجدد و تصمیم به ادامه معالجات در فرانسه و انتقال به پاریس با آمبولانس هوایی که فرانسه فراهم کرد
آمبولی (بسته شدن راه رگ‌های مغز به علت لخته) و ناممکن بودن جراحی به دلیل استفاده از دارو‌های رقیق کننده خون این سیر درمان بی‌نتیجه، مسئله خطای پزشکی را مطرح کرد و پرونده‌ای هم از طرف خانواده و وزارت بهداشت برای بررسی تشکیل شد. بهمن کیارستمی، پسر عباس کیارستمی، همان سال در گفت‌وگویی توضیح داد: «ما درواقع در یک دالان تاریکی قرار داشتیم که قرار نبود در مورد آنچه اتفاق می‌افتاد مطلع شویم. تیم پزشکی از دادن هرگونه اطلاعات به ما و پدرم امتناع می‌کرد. پدرم قبل از مرگش به خاطر سکوت پزشکان عصبانی شده بود. با پدرم در بیمارستان تماس گرفتم و پرسیدم: این چه رازی است که حتی بیمار هم نباید از آن باخبر شود؟ پدرم معتقد بود که تنها در فرانسه خانواده‌اش از شرایط پزشکی وی به‌درستی آگاه شده بودند. در طول چهار ماه این اولین باری بود که پزشکان به ما در مورد بیماری و وخامت حال پدرم توضیحاتی می‌دادند.»
دکتر احمد میر، متخصص جراحی عمومی‌پس از اولین عمل در اسفند ۱۳۹۴ برای تعطیلات عید و در میانه درمان کیارستمی به سفر توریستی می‌رود و به اعتقاد بسیاری نبود او در اولین روز‌های پس از عمل و عفونت به مسئله دامن زده است. با گذشت ٤٠روز از درگذشت کیارستمی، سازمان نظام‌پزشکی، ۴ مورد قصور پزشکی و انتظامی‌را در پرونده کیارستمی‌تأیید کرد.
آنطور که قائم‌مقام معاونت انتظامی‌سازمان نظام‌پزشکی در آن زمان اعلام کرد در ١٦ مورد از ٢٠ محور بررسی شده در پرونده کیارستمی، پزشک و کادر درمان هر دو بیمارستان آراد و جم مشکلی نداشتند. در چهار مورد که دو مورد آن قصور پزشکی و دو مورد نیز قصور انتظامی بود، کیفرخواست صادر و برای صدور رأی به هیأت بدوی ارسال شد.
اما او جزییات بیشتری ارائه نداد و گفت این که این قصور پزشکی مربوط به کدام پزشک است یا در کدام بیمارستان اتفاق افتاده، جزو اطلاعات محرمانه است. واکنش بهمن کیارستمی بعد از صدور این حکم این بود: ما امیدوار بودیم تا چهلم پدرمان، نتیجه بررسی‌ها اعلام شود تا اگر گزارش قابل قبولی ازسوی سازمان نظام‌پزشکی ارایه شد، از طرح شکایت بگذریم، اما با توجه به روند قانونی دادرسی و سوالات متعددی که در رابطه با این پرونده مطرح شده، صدور حکم، بدون انتشار گزارش دقیق کمیسیون محترم قابل قبول نیست و انتشار این گزارش، پاسخگوی سوالات و شبهات باشد.
در نهایت دکتر میر، به ۳ ماه محرومیت از طبابت در بیمارستان جم محکوم شد که البته هم از طرف خود دکتر میر مورد اعتراض قرار گرفت و هم هنرمندان به آن اعتراض کردند و در نهایت اجرا هم نشد. از طرف دیگر رئیس دادگاه بدوی به اعلام این حکم در رسانه‌ها اعتراض کرد و آن را جعلی خواند و خانواده کیارستمی را تهدید به شکایت کرد. در مقابل هم بهمن کیارستمی در مصاحبه با روزنامه شرق گفت: «حکم منتشر شده در رسانه‌ها همان است که به دست وکلای خانواده کیارستمی‌رسیده است. حکم در اختیار من است و کلمه‌به‌کلمه‌اش همانی است که در خبرگزاری‌ها منتشر شده و اگر لازم شد تصویرش را منتشر می‌کنیم؛ اما مسئله مهم‌تری وجود دارد و آن عادت سازمان نظام‌پزشکی به فرافکنی و حاشیه‌سازی است، همان‌طورکه پیش از اعلام رأی ترجیح دادند با طرح مسائل حاشیه‌ای مثل پرونده بیمارستان فرانسه و وصیت و اجازه دفن اصل موضوع را از دستور کارشان خارج کنند، امروز هم ترجیح می‌دهند به‌جای پرداختن به مباحث طرح‌شده حول حکم صادرشده، به مسائل حاشیه‌ای و بی‌ارتباط با پرونده پزشکی مرحوم کیارستمی‌بپردازند.»
در طول مدت رسیدگی به پرونده سفر کیارستمی‌به فرانسه برای ادامه درمان بسیار مورد بحث قرار گرفت و عنوان شد در شرایطی که کیارستمی در آن به سر می‌برده، چنین سفری اصلا به صلاح نبود. ولی او بر خلاف توصیه پزشکانش این سفر را انجام داد. چرا که به قول خودش می‌خواست در بازی که در تمام آن شکست خورده، صندلی اش را عوض کند. اما عوض کردن صندلی در واقع شکست آخر بود.
آن سوی ماجرا در هوس قمار آخر
رمضانی می‌گوید در این کتاب هیچ قضاوتی نداشته و فقط روایت پزشکان را جمع آوری کرده و درستی و غلطی این حرف‌ها با خواننده است. یکی از مهم‌ترین بحث‌ها در پرونده درمان نافرجام عباس کیارستمی، خطای پزشکی است. رمضانی در باره این که آیا هیچوقت این قصور پزشکی ثابت شد یا نه، می‌گوید: «در پرونده آقای کیارستمی پذیرفته شد که چند خطای پزشکی رخ داده است و حکمی‌هم صادر شد. ولی اتفاقی که در فرانسه افتاد مورد بررسی قرار نگرفت.» او در جواب این که اتفاقی که در فرانسه افتاد نتیجه درمان در ایران بوده و خانواده هم چند بار اعتراض کرده اند که در جواب تمام صحبت‌هایشان فقط به دوره آخر در فرانسه اشاره می‌شود و نه چهار ماهی که در ایران تحت درمان بوده است، توضیح می‌دهد: «من نمی‌توانم قضاوت کنم. ولی در جریان گفتگو‌ها با جزییات به آنچه در ایران و فرانسه اتفاق افتاد، پرداخته شده و خواننده می‌تواند مقایسه کند. آنچه مشخص است این است که ایشان سفر فرانسه را نباید می‌رفته و همان هم قصور پزشکی است که اجازه سفر داده شده است. باز هم تکرار می‌کنم. من در این کتاب فقط می‌خواستم صحبت‌های طرف دیگر ماجرا یعنی پزشکان عباس کیارستمی هم ثبت شود تا در آینده بتوانند قضاوت درستی کنند.»
آئین رونمایی از کتاب «هوس قمار آخر؛ بازخوانی پرونده درمانی عباس کیارستمی در گفتگو با پزشکان» روز یکشنبه ۲۸مردادماه و از ساعات ۱۶ تا ۱۹ در سالن استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان، واقع در خیابانن طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانه هنرمندان برگزار خواهد شد
