افراد در صورتی که به حد متوسط مالی در زندگی برسند به سرمایه گذاری برای آینده روی میآورند. سرمایه گذاری از گذشتههای دور بین مردم مختلف غالبا به صورت طلا و سکه بوده و اکنون نیز با توجه به این که طلا به مقادیر اندک نیز قابل معامله است مورد سرمایه گذاری اقشار مختلف جامعه است. بازار دیگری که مردم در صورت توان سرمایه خود را به آن میبرند ملک و زمین است.
به جز این بازار، در بین بازارهای موازی، ارز و خودرو نیز مورد توجه سرمایه گذاران است. بازار سرمایه هم که چند سالی است مورد توجه قرار گرفته محلی برای سرمایه گذاری در تمام کشورهای دنیاست. اما با توجه به اتفاقات چند سال اخیر در کشور مردم را به نوعی فراری و به سمت بازارهای سنتی همچون طلا و ... سوق داده است.
معمولا افراد برای افزایش ارزش دارایی خود به بازارهای موازی همچون طلا، سکه، دلار، خودرو، ملک، بانک و بورس روی میآورند، اما با توجه به افزایش تورم در کشور اکثر مردم که نهایتا توان خرید ارز و طلا، آن هم به صورت اندک اندک را دارند با هدف حفظ ارزش سرمایه و نه افزایش ارزش آن، به معامله میپردازند. افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی دلیل اصلی تبدیل سرمایه و پول به کالا به ویژه طلا و دلار است.
محمود جام ساز، کارشناس اقتصادی در این باره با اشاره به اینکه کاهش ارزش پول در ایران بحث جدیدی نیست و بر اساس سیاست گذاریهای پولی و مالی دولت در سالیان طولانی توسط دولتها و بانک مرکزی ایجاد شده، گفت: روند کاهش ارزش پول که در حقیقت تورم را معنا و تعریف میکند بسیار بالاتر از نرخ بهره بانکهاست.
وی ادامه داد: کسانی که پول مازادی دارند و میخواهند آن را نگاه دارند با کاهش ارزش پول خود مواجه میشوند؛ بنابراین پول خود را در بانکها میگذارند، اما بابت تفاوت نرخ تورم و نرخ بهره بانکی متضرر میشوند. به این ترتیب اغلب مردم دنبال بازارهایی هستند که بتوانند ارزش پول خود را حفظ کنند که به طور هم زمان سود معقولی هم داشته باشد؛ بنابراین به بازارهای غیرمتشکل مثل بازارهای ارز، طلا روی آورده یا وارد بازار سرمایه میشوند که در بعضی از موارد با توجه به پروپاگاندای دولت که معمولاً هم در زمانی که قصد تامین کسری بودجه دارد، اتفاق میافتد.
به گفته این کارشناس اقتصادی، از آنجایی که اطلاعات بورس نامتقارن است، تعداد بسیار اندکی از مافیای بورسی وجود دارند که بورس را هدایت میکنند و اطلاعات غلط منتشر کرده و مردم را دچار اشتباه میکنند، بعضی از کارگزاران هم وابسته به آنها هستند و بازار را اداره میکنند؛ بنابراین بورس بازار مطمئنی نیست و بسیاری از افراد به ویژه قشر متوسط و ضعیف که پول خود را در بانکها سپرده گذاری میکنند با ورود به بورس متضرر میشود و دولت نیز در عمل صیانتی نمیکند.
جامساز با بیان اینکه افرادی که پس انداز بیشتری دارند وارد ساخت و ساز میشوند یا ساخت و ساز گروهی و ... میکنند، اظهار داشت: افراد به امید روزی که ساخت ملک تمام شود و سود کنند، وارد این حوزه سرمایه گذاری میشوند. باتوجه به اینکه مسکن هم که کالای غیر مبادلهای است بنابراین در زمانی که رکود اقتصادی و بیثباتی است، قیمت ملک بالا میرود یعنی قیمت داراییهای غیر قابل مبادلهای بالا میرود، برخی سود و بعضی در برخی موارد به دلیل کلاهبرداری زیان میکنند.
به گفته این کارشناس اقتصادی، در رابطه با دلار با توجه به اینکه بازار دلار، بازار بیثبات است و پیش بینی پذیری آینده آن بسیار مشکل است، اما وقتی شما روند سینوسی آن را از ابتدا تا الان بررسی میکنیم میبینیم که صعودی بوده، از اول سال ۵۷ که دلار ۷ تومان بوده الان به حدود ۶۰ هزار تومان رسیده که یعنی بیش از ۸۰۰۰ برابر افزایش قیمت داشته است. به عبارتی میتوان گفت ریال ایران که پول ملی است بیش از ۸ هزار برابر کاهش ارزش پیدا کرده است.
جام ساز توضیح داد: پسانداز کردن پول در بانکها با توجه به نرخ بهره بانکها و تورم، کار غیر معقولی است، این در حالی است که تورم در حال حاضر ۵۲ درصد اعلام شد و نقدینگی نیز ۷۸۸۱ ترلیون دلار بود. آخرین آماری هم که از حجم نقدینگی در تیر ماه منتشر شد بیش از ۸۳۰۰ هزار میلیارد تومان بود. به این ترتیب میتوان گفت ورود این میزان نقدینگی به بانکها منطقی نیست.