معمای انفعال پوتین درباره حمله به کورسک
مقامات نظامی اوکراین گیج شده اند. آن‌ها انتظار داشتند که حمله غافلگیرانه‌شان به منطقه کورسک روسیه، با ضد حمله روس‌ها و عقب نشینی احتمالی شان را به دنبال داشته باشد. با این همه در کنار ادعا‌های رسانه‌های تحت کنترل کرملین مبنی بر مقاومت موفقیت‌آمیز، تاکنون شواهد کمی در باب حمله متقابل وجود دارد، سوال این است، چرا؟ نشریه پولتیکو با انتشار یادداشتی در این باره نوشت، شاید انفعال روس‌ها نشانی باشد بر بی کفایتی نظامی روسیه، از طرفی دیگر این احتمال وجود دارد که فرماندهان ارتش پوتین تلاش دارند تا مانع از آن شوند که نیروهای نظامی در خط مقدم دونتسک باقی بمانند، از طرفی دیگر این سناریو نیز وجود دارد که پوتین قرار است با حمله پهپادی و موشکی به کی یف یا توسل به سلاح هسته‌ای تاکتیکی پاسخی سخت داده و اینگونه بازدارندگی روسیه را احیا کند. حضور الکسی دیومین، همانی که پوتین او را برای مدیریت بحران فعلی انتخاب کرده، در همین راستا قابل تبیین است.
چهره مرموز کرملین
دیومین را نباید دست کم گرفت، همانی که رسانه‌های غربی از او تحت عنوان «بادیگارد پوتین» یاد می‌کنند، چرا که او در سال ۱۹۹۹ در قامت محافظ شخصی رهبری روسیه فعالیت داشت. پس از آن دیومین عنوان معاونت رئیس سرویس حفاظت فدرال را عهده دار شد. اما درباره این مرد ۵۲ ساله ناگفته‌ها بسیار است. او در کورسک به دنیا آمده و به همین دلیل این منطقه را به خوبی می‌شناسد و خود را وقف ارتشی کرده که پدرش ریاست بخش چهارم اداره اصلی پزشکی نظامی وزارت دفاع را بر عهده دارد. دیومین به مدرسه نظامی رفت و در رشته مهندسی تحصیل کرد و در زمان الحاق کریمه، پست معاونت نیروهای ویژه اداره اطلاعات نظامی (GRU) را بر عهده گرفت. گفته می‌شود که این چهره پرواز ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور پیشین اوکراین که از حامیان روسیه بود را سازماندهی کرده است، دیومین قبل از اینکه در سال ۲۰۱۶ فرماندار تولا شود، به عنوان رئیس ستاد نیروی زمینی روسیه و به عنوان معاون وزیر دفاع خدمت کرده است.
برخی براین باورند که دیومین که چند ماه پیش وارد کرملین شده، جانشین پوتین می‌دانند. او توانا، بی رحم و سرد توصیف شده – از این منظر تفاوت چندانی با رئیسش ندارد. او همچنین به روشمند بودن معروف است، شاید همین ویژگی موجب شده تا پاسخ به حمله کورسک به تاخیر بیافتد. با این همه تحولات اخیر شاید بار دیگر نشان داده که چگونه پوتین می‌تواند به واسطه یک بحران فلج شده و از انظار عمومی ناپدید شود. این همان ویژگی است که جوزف استالین هم داشت.
سال ۱۹۴۱، زمانی که آلمانی‌ها وارد خاک روسیه شدند، استالین در خانه ماند و در انظار عمومی ظاهر نشد. در طول همه گیری کووید-۱۹، پوتین به واسطه همین رویکرد منفعلانه هدف انتقاد منتقدان قرار داشت. در آن بازه زمانی در حالی که پایتخت خود را برای مهار ویروس کشنده خود را آماده کرده بود، پوتین در املاک خود در نوو-اگاریوو در حومه مسکو مستقر شد و غایب بزرگ بود. مارک گالئوتی، تحلیلگر موسسه بریتانیایی، در این باره گفته، انگار رئیس جمهوری بدش نمی‌آید در زمان بحران، حل مشکل را به دیگران بسپارد.
غایب همیشه حاضر!
به نظر می‌رسد غیبت به الگویی خوبی تبدیل شده که به واسطه اش پوتین در در زمان وقوع بلایای طبیعی یا مصنوعی به بدان متوسل می‌شود. در سال ۲۰۰۰، زمانی که زیردریایی هسته‌ای کورسک در دریای بارنتس غرق شد، پوتین در اقامتگاه شخصی اش در سوچی تعطیلات خود را سپری می‌کرد. او در نهایت با بستگان ۱۱۸ قربانی دیدار داشت، زیرا غیبتش طوفان رسانه‌ای به راه انداخته بود -اما دیدار هم به خوبی پیش نرفت-. سپس، در سال ۲۰۱۸، پوتین به دلیل واکنش ضعیف به آتش سوزی عظیم مرکز خرید در شهر کمروو سیبری که حداقل ۶۴ کشته برجای گذاشت که ۴۱ نفر از آن‌ها کودک بودند، مورد انتقاد قرار گرفت. پس از فاجعه، او توسط خانواده‌های داغدار به تکرار همان اشتباه متهم شد. با این حال رهبران و فرماندهان اوکراینی منتظر هر گونه واکنش تمام عیار از سوی روسیه هستند و از خود می‌پرسند، چرا پاسخ احتمالی روس‌ها اینقدر طول کشید. در این میان وقتی نوبت به گام‌های بعدی شان می‌رسد، آن‌ها نیز سؤالاتی دارند که باید با آن‌ها دست و پنجه نرم کنند. آیا باید بمانند و و از دستاوردهای خود در کورسک روسیه دفاع کنند؟ آیا می‌بایست به طور کامل عقب نشینی کنند یا اندکی عقب بنشینند تا منطقه‌ای حائل تعریف شود؟
اوکراینی‌ها تصور می‌کنند که پوتین در نهایت ناچار است تا نیروی انسانی و تجهیزات قابل توجهی را از دونتسک، جایی که روسیه اکنون در ۱۵ کیلومتری شهر پوکروفسک قرار دارد، منحرف کرده و به کورسک منتقل نماید. البته این احتمال هم هست که اوکراین در کورسک مانده و تلاش کند تا مناطق وسیع تری را از آن خود نماید. با این حال، مارک کیمیت، دستیار سابق وزیر خارجه ایالات متحده در امور سیاسی-نظامی، نسبت به پیامد‌های تصمیم احتمالی اوکراینی‌ها هراس دارد و می‌گوید: «نگرانی اصلی من این است که یکی از ژنرال‌های روسی کتاب‌های تاریخی را خوانده یا وضعیت نبرد اسلافش در نبرد‌های جنگ جهانی دوم را بررسی کند. آنگاه سعی خواهد کرد نیروهای اوکراینی را محاصره کند، چه با حمله گاز انبری در داخل روسیه، چه با پوششی عمیق‌تر در داخل خود اوکراین.» او در ادامه افزود، حال اگر این اتفاق بیفتد و آن‌ها بتوانند محاصره را کامل کنند، روس‌ها همان‌طور که با ارتش ششم آلمان در استالینگراد دادند، نیروهایشان را کاهش می‌دهند و این برای اوکراین خوب نخواهد بود.
نشریه پولتیکو در انتها نوشت، علاوه بر این، اوکراین برای این که بتواند در موضع قوی تری ظاهر شود باید به نیروهای خود بیافزاید، این یعنی افزایش ۱۲ هزار نفری که اکنون تخمین زده می‌شود در خاک روسیه مستقر هستند. با این همه اوکراین درگیر کمبود شدید نیروی انسانی است. علاوه بر این این کشور تا زمانی که روسیه با بمب‌های سرشی «گلاید» حمله نکرده، از توان جنگ الکترونیک و پدافند هوایی خود برآوردی نخواهد داشت.
به همین دلیل ولودیمیر زلنسکی از متحدان غرب اش خواسته تا موشک‌های دوربردی را برای هدف قرار دادن اهدافی در عمیق روسیه در اختیارش قرار دهند. در میان همه این ابهامات، روز یکشنبه زلنسکی معلوم کرد که نیروهای اوکراینی قصد دارند منطقه حائل در کورسک را حفظ کنند، اگرچه روشن نکرد که آیا این منطقه شامل کل قلمرو اشغال شده است یا یک قطعه بسیار کوچکتر از آن. به هر روی، زلنسکی هرگز نمی‌خواهد که در کورسک با یک ضدحمله جدی مواجه شده یا پیروزی‌اش به شکست بدل شود و شادی این پیروزی برای اوکراین و متحدان غربی‌اش به تضعیف روحیه بدل شود.
