تنش در اسرائیل؛ احتمال سقوط نتانیاهو و آتش‌بس در غزه نزدیک است؟
اختلافات بین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل بر سر جنگ غزه، آخرین مورد از یک سری رویارویی است که وحدت کابینه را در ۱۸ ماه گذشته به چالش کشیده است؛ و این در حالی است که یکی از کم‌سابقه‌ترین اعتراضات مردمی نسبت به عملکرد دولت نتانیاهو و ادامه جنگ در نوار غزه در اسرائیل پدید آمده است. نتانیاهو اما بی‌توجه به این اعتراضات همچنان راهبرد خود را پی می‌گیرد.
او روز دوشنبه در سخنانی در خصوص اختلافات با گالانت هم توضیحاتی داد و گفت: «تا زمانی که اعتماد وجود داشته باشد من و گالانت می‌توانیم با یکدیگر همکاری کنیم، اما همه وزرا پایبند تصمیمات کابینه هستند و این اصلی‌ترین چیزی است که اکنون در حال آزمون است.»
نتانیاهو درخواست‌های گالانت و سایر اعضای نهاد امنیتی برای پذیرش خروج نیروهای اسرائیلی از منطقه مرزی جنوبی نوار غزه را به‌عنوان بهای توافق آتش‌بس با حماس رد کرده است. نتانیاهو و گالانت از زمان تشکیل کابینه بار‌ها با یکدیگر مشاجره داشته‌اند.
گالانت هرچند در زمینه مسائل امنیتی، از جمله حماس، تندرو است، اما آشکارا هدف مکرر نتانیاهو برای «پیروزی کامل در غزه» را غیرقابل اجرا و غلط توصیف کرده است.
با این حال تحولات بعد از جنگ غزه باعث شده تا این دو با وجود اختلافات در کنار یکدیگر قرار گیرند هرچند دیدگاه‌هایشان با یکدیگر تفاوت‌های جدی دارد.
سال گذشته، گالانت در جریان اعتراضات به تلاش نتانیاهو برای محدود کردن اختیارات دیوان عالی، ایده نخست وزیر را طرحی دانست که باعث ایجاد شکاف اجتماعی عمیق و به خطر انداختن امنیت ملی می‌شود.
بعد از آن نتانیاهو تصمیم گرفت گالانت را برکنار کند، اما زمانی که اسرائیلی‌ها در یکی از بزرگترین تظاهرات تاریخ اسرائیل به خیابان‌ها آمدند از تصمیم خود عقب نشینی کرد.
بن‌بست در کابینه
این بن‌بست تا حدودی به دلیل ساختار ائتلاف راست‌گرایی است که توسط نتانیاهو پس از انتخابات سال ۲۰۲۲ ساخته شد و به دو حزب مذهبی ملی‌گرا به رهبری وزرای تندرو بزالل اسموتریچ و ایتامار بن گویر وابسته است.
بدون حمایت آنها، دولت سقوط می‌کند و کار باز هم گره خواهد خورد. نتانیاهو حالا تحت فشار کم‌سابقه‌ای از زمان آغاز جنگ غزه قرار گرفته و معترضان به خیابان‌ها آمده و خواستار پذیرش توافق آتش بس هستند تا زمینه را برای بازگشت گروگان‌های اسرائیلی به خانه فراهم سازد.
معترضان می‌گویند نتانیاهو تلاش بی‌موردی انجام می‌دهد و در حالی که می‌تواند جنگ در غزه را پایان دهد همچنان بر ادامه آن اصرار می‌ورزد. چیزی که گالانت هم همین را می‌گوید. گالانت در اظهاراتی پس از یافتن جنازه این ۶ نفر گفت: «در حالی که برای گروگان‌های پیدا شده در تونل دیگر خیلی دیر است، اما بقیه کسانی که هنوز در اسارت هستند باید به خانه بازگردانده شوند.»
مانند نتانیاهو، زندگی حرفه‌ای گالانت نیز با حوادث ۷ اکتبر آسیب دیده است، زمانی که افراد مسلح به رهبری حماس حدود ۱۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۳ تن دیگر را به گروگان گرفتند.
دو روز بعد، گالانت گفت بهایی که غزه خواهد پرداخت واقعیت را برای نسل‌ها تغییر خواهد داد. او احتمالا درست می‌گفت چرا که تاکنون بیش از ۴۰ هزار نفر در غزه کشته شده‌اند و گلوله‌ها و موشک‌های اسرائیل به زندگی این تعداد انسان پایان داده است.
گالانت از ابتدا با احتیاط بیشتری درباره فردای غزه پس از جنگ صحبت می‌کرد و احتمالا بهتر می‌دانست که چه چالش‌هایی پیش روی اسرائیل خواهد بود.
مخالفت‌ها در درون اسرائیل
نیروهای اسرائیلی حالا همچنان در غزه می‌جنگند، در حالت آماده‌باش برای جنگ با حزب‌الله در جنوب لبنان هستند و به‌شدت با گروه‌های مسلح فلسطینی در کرانه باختری اشغالی درگیر شده‌اند. در چنین شرایطی فرماندهان ارتش به‌شدت از تنش‌هایی که سربازانشان با آن روبرو هستند آگاهند.
هم نتانیاهو و هم گالانت به دلیل قتل بیش از ۴۰ هزار فلسطینی با تهدید صدور حکم بازداشت بین‌المللی رو به رو هستند چرا که دیوان کیفری بین‌المللی چنین درخواستی را صادر کرده است.
حالا در چنین شرایطی فشار‌های افکار عمومی هم برای آتش‌بس افزایش یافته است. در حالی که حماس آمادگی خود را برای برقراری آتش بس اعلام کرده نتانیاهو پیش‌شرط‌های جدیدی در مسیر مذاکرات قرار می‌دهد که کار را برای رسیدن به آتش‌بس غیرممکن می‌کند. افکار عمومی در اسرائیل هم متوجه این مسئله شده و با وجود تلاش‌های نتانیاهو برای اینکه گروه فلسطینی را مقصر این وضعیت جلوه دهند نوک پیکان حملات متوجه نخست وزیر است.
روزنامه هاآرتص که از مخالفان نتانیاهو است در مقاله‌ای روز یکشنبه نوشت: «ماشه را حماس فشار داد، اما کسی که آنها را به اینجا کشاند نتانیاهو بود.»
اسرائیلی ها از نزدیک به یک سال جنگ در غزه و ناامنی و وضعیت اقتصادی بغرنج خسته شده‌اند. روز یکشنبه تظاهرات گسترده‌ای در تل‌آویو برگزار و صد‌ها هزار نفر در خیابان‌ها فریاد «آتش‌بس همین حالا» سر دادند.
این در حالی است که اصرار نتانیاهو برای ادامه جنگ روابط اسرائیل با متحدین کلاسیک خود از جمله آمریکا را هم با چالش رو به رو کرده است. اما آیا تمام این فشار‌ها و نارضایتی‌ها می‌تواند نتانیاهو را به پذیرش آتش‌بس سوق دهد؟ تجربه ماه‌های گذشته می‌گوید بسیار بعید است.
